श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग पहिला

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


विठ्ठलमाहात्म्य - अभंग ५९१ ते ६००

५९१

भूतमात्र आकृति एकचि मूर्ती । अवघा अंतर्गति व्यापुनी ठेला ॥१॥

जळीं स्थळीं कांष्ठीं स्थावर जंगम । अवघा आत्माराम पूर्णपणे ॥२॥

सायंप्रातर्मध्याह नाहीं अस्तमान । आणिक कारण नोहेंदुजें ॥३॥

एका जनार्दनीं सव्राह्म भरला । भरुनी उरला पंढरीये ॥४॥

५९२

अवघियांसे विश्रातीस्थान । एक विठ्ठल चरण ॥१॥

देह वाचा अवस्थात्रय । अवघें विठ्ठलमय होय ॥२॥

जागृती स्वप्न सुषुप्ती । अवघा विठ्ठलाचि चित्ती ॥३॥

जनीं वनीं विजनीं । शरण एका जनार्दनीं ॥४॥

५९३

एकपणेंदेव विटेवरी उभा ।चैतन्याचा गाभा पाडुरंग ॥१॥

मानस मोहन भक्तांचे जीवन । योगियांचे ध्यान पाडुरंग ॥२॥

अनाथा कोंवसा ध्यानीं नारायणा । सुखाची सांठवण पाडुरंग ॥३॥

एका जनार्दनीं आनंदाचा कंद । पाहतां आनंद पाडुरंग ॥४॥

५९४

जगलागीं शिणती रात्रंदिन । यज्ञयागादिकरिता हवन ।

ध्येय ध्यान धारणा अनुष्ठान । साधिती अष्टांग आणि पवन ॥१॥

तो गे माय सोपा केला सर्वांसी । लांचावला देखोनि भक्तीसी ।

उभा राहिला युगें आठ्ठावीस विटेसी । न बोले न बैसे नुल्लंघी मर्यादेसी ॥२॥

एका जनार्दनीं कृपेचा सागर । भक्त करुणाकर तारु हा दुस्तर ।

उभा भीवरेचे तीरीं कटीं धरुनी कर । जडजीवां दरुशनें उद्धार ॥३॥

५९५

होऊनी आभारी । राहिलासे द्वारीं ॥१॥

समचरण विटेवरी । कटीं धरुनियां कर ॥२॥

मिरवीं मस्तकीं भुषण । सिद्ध साधकांचे ध्यान ॥३॥

सुहास्य वदन चांगलें । एका जनार्दनी वंदिलें ॥४॥

५९६

सर्वां आदि मुळ कळे अकळ । तो भक्त प्रतिपाळ भीमातीरीं ॥१॥

योगियांच्या ध्याना न ये अनुमाना । कैलासीचा राणा ध्यात ज्यासी ॥२॥

शुकादिका ज्याचा वेध अहर्निशीं । तो उभा हृषीकेशी विटेवरी ॥३॥

एका जनार्दनीं ब्रह्मा परिपुर्ण । सगुण निर्गुण तोचि एक ॥४॥

५९७

सगुण निर्गुण बुंथींचे आवरण । ब्रह्मा सनातन पंढरीये ॥१॥

तो हा श्रीहरीं नंदाचा खिल्लरी । योगी चराचरीं ध्याती जया ॥२॥

शिवाचें जेंध्येय मुनिजनांचे ध्यान । ब्रह्मा परिपूर्ण पंढरीये ॥३॥

एका जनार्दनी अठरां निराळा । लाविलासे चाळा सहां चहुसी ॥४॥

५९८

अकार उकार मकार योगीयांची स्थिती । हे प्रकाशज्योति विटेवरी ॥१॥

सबाह्म परिपुर्न भरुनी उरलें । अलक्ष्य तें जाहलें लाक्ष्याकार ॥२॥

सुक्ष्म सरळ दिसतें प्रबळ । एका जनार्दनीं सुढाळ विटेवरी ॥३॥

५९९

कैवल्याची राशी वैष्णवांचे घरीं । मुक्ति भुक्ती कामारी आहे जेथें ॥१॥

तो हा विठ्ठल निधान परेपरता उभा । सांवळी ती प्रभा अंगकांती ॥२॥

मुनिजनांचे ध्येय योगियांचें उन्मन । ज्या पैं माझें लीन चित्त्त जाहलें ॥३॥

जया आष्टांग योगां सांकडें साधित । तें उगडें पाहतां उभें विटेवरी ॥४॥

एका जनार्दनीं सगुण निर्गुण । यापरता चैतन्यघन उभा असे ॥५॥

६००

पूर्वी बहुतांचे धांवणें केलें । श्रमोनी ठेविले कर कटीं ॥१॥

भक्तांसाठीं मनमोहन धरिले जघन कर कटीं ॥२॥

भाविकांची इच्छा मनीं । उभा धरुनी कर कटीं ॥३॥

एका जनार्दनीं ध्यान । सांवळें ठेवून कर कटीं ॥४॥