९३२
तेहतीस कोटी देव बांदवडी लंका बंदीखान । गडलंका बंदीखान बंदिमोचन रामचिंतन देव करिती ध्यान ।
अंत गती सीता सती चोरुनी नेली जाण । अठरा पद्मे वानर भार वीरचालिला दारुण राम चालिले आपण ॥१॥
राम चढत रथ क्षिती डौलत त्रैलोक्य कंपायमान । रथु घडघडी शेषु फडफडी कूर्म लपवी मान ।
वराह बुडी दाढा तडतडी समुद्रा घाली पलाण । मेरु कुळाचळ कांपती चळचळ राक्षसा निधान ॥धृ॥
हनुमान बळी फाळी आसाळी अखय पौळी उपटितु । ब्रह्मा ब्रह्मापाशी बांधोनी त्यासी आणी लंकेसी अनर्थु ।
रावणु यासी हाणें खर्गेसीं घाव हनुमंत हाणतु । घावो पोचटु कैसा पैलु जैसा रामेसी कैसा भीडसी तुं ॥२॥
पुंसी लावुनि आंगी हनुमान रागी दावो सवेगी तेणें केला ।
बिभिषणु ते वेळीं रावणाजवळीं बुद्धि सोज्वळीं भेदला ।
त्यासी हाणिनि लाथा दवडी सर्वथा शरण रघुनाथा तो आला ।
न जाणता रावण लंकादान पूर्व संकल्प रामें घातला ॥३॥
रामाची ख्याती वाणूं किती शिळा तरती सागर । स्वयें बुडती आणिका बुडविती तरोनि तारीती वानर ।
लंका पारी सुवेळा गीरी रामु भारी दुर्धर । दाहा छत्रे लंकेवरी रावण पाहे नर वानर ।
येकु बाण सोडी काढुनी वोढी दहा छत्रे पाडी रघुवीर ॥४॥
शिष्टाई करितां अंगदु धरितां मंडपु अवचिता आणिला ।
मंडपु शिरीं देखोनी दुरी राम भारी कोपला ।
लंका बिभीषणा दिधली जाणा तेथील अर्थु कांआणिला ।
स्वामीबळें उडतां बैसलां माथां मजहीं न कळतां पैं आला ।
तेणेची उडडाणें आनंदें तेणें सभेसी मंडप सांडिला ॥५॥
हुडहुडां तत्काळीं वानर महाबळी वीरा खंदवी करिती ।
दांडें गुंडे पर्वत खांडे बळी अतुर्बळी हाणती ।
खंड्डे त्रीशुळ कौती मुदगल हातीं भाले कपाळां रोविती ।
पुच्छी धरुनी वानरां भवंडिती गरगरां येरे निशाचरां उपटिती ॥६॥
सेली सांबाळधर कोतेकर आढा उंचव्हाणका तोमर ।
आळगाईत बाणाईत त्रिशुळ चक्र धनुर्धर ।
अश्व गजपती नरपती नावाणगे वीर थोर थोर ।
नरांतक सुरांतक रणकर्कश दुर्धर ।
काळांतक यमांतक विकटमुखें भ्यासुर ॥७॥
नळनीळागंद जाबुवंत सुग्रीव महावीर ।
तार तरळ गव गवाक्ष गंधमर्दन दुर्धर ।
हनुमान महावीर अजरामर सुखें नुदधी मुखदुस्तर ।
वृक्ष पर्वत हातींन मिळे जुप्तती चालिले करिती भुभूःकार ॥८॥
वीरां वानरां रणीं झोट धरणी मागें कोण्ही न सरती ।
निशाणा दणदण खडगें खणखण बाण सणसणां सुटती ।
उतीं शिरीं माथां घायें देतां टणके कैसे उठती ।
वृक्षें रथु मोडिती गज झोडिती वीर पाडिती पैं क्षिती ।
लंकेपुढा अशुद्ध भडभडा रणनदी वाहती ॥९॥
रावनसेना मोडिली जाणा कोपू दशानना पैं आला ।
ढोल टमक भेरी रण मोहरी घावो निशाणा घातला ।
निशाचर वीर आला आपार भारदुर्धर चालिला ।
दहा छतेरे शिरीं रावणावरी रामु सन्मुख लोटला ।
वानर बहरी सपरिवारी रामु कैसा दिखिला ॥१०॥
श्यामसुंदर अति मनोहर मूर्ति रेखिला अति निगुती ।
कुंडलें साकार टिळकू पिवळा रेखिला अति निगुती ।
कुंडलें साकार निराकार श्रवणें विकार लोपली ।
देखोनी वदन कोटी मदन लज्जा अनंगा ते होती ।
चंद्र क्षीण बापुडा उपमें थोडा पुर्ण इंदु रघुपती ॥११॥
ऐसा मुख्य मयंकनिष्कंलक आर्त चकोर सेविती ।
आबाहु भावो अजानुबाहो धनुष्य मिरवे त्या हाती ।
द्वैत दळण करी पुर्ण बाणु शोभा सदगती ।
विजुकासे विसरळी अस्तगती । चरणींतोडरु गर्जे घोर विवरी कांपती ॥१२॥
रामु रावण वरुषे बाण पवन पुर्ण खिळिला ।
बाणाचा वळसा फिरतो कैसा लोह धुळासे उठिला ।
शर पिसारा सुटला वारा रावणू अंबरा उडविला ।
वाहाटुळी पान भ्रमें जाण तेवीं दशानन भ्रमला ।
न लगतां घावो रावण पाहो युद्ध क्रोधु सांडिला ।
कुंभकर्ण बळी तियेवेळीं देउनी आरोळी उठिला ॥१३॥
महामोह धूर्ण कुंभकर्ण अर्धचंद्रे निवाटिला ।
निकुंबळागिरी आटकभारी हानु आग्रीं चालिला ।
इंद्रजित निकटे कोटी कपटे करी सपाटे येकला ।
बाळ ब्रह्माचारी निराहारी तेणें इंद्रजीत मारिला ।
तें देखोनि रावण कोपला पुर्ण राम गर्जोनि हांकिला ॥१४॥
रामनाम जल्प फेडी पाप करी निष्पाप नामें एकें ।
रामावेगळें जाण न विधे आन अनुसंधानें नेटकें ।
तंव गजी राम ध्वजीं राम रामरुप आसके ।
रामु नर रामु वानर रामु निशाचर निमींखे ।
पाहे लंकेकडे राम चहुंकडे मागें पुढें रामु देखें ।
धनुष्य बाणा रामपुर्ण आपण्या राम वोळखें ॥१५॥
ऐसें युद्ध देखे परम सुख रावण हरिखें कोंदला ।
छेदुनी दशमुख केला विश्वमुख राम सम्यकु तुष्टला ।
नैश्वरासाठीं स्वरुपीं भेटीं रामु कृपाळु होय भला ।
राजपद गेलें स्वपद दिधलें आत्माराम प्रगटला ।
एका जनार्दनीं आनंदु त्रिभुवनीं देह विदेह रामु जाहला ॥१६॥
९३३
राम रावण रणांगणीं । युद्धा मीनला नीज निर्वाणीं । येरयेरातें लक्षुणीं । स्वयें विधों पाहे ॥१॥
तंव गज ध्वजीं राम । रामाचि धनुष्यबाण । रामरुप आपण । आपणा देखें ॥२॥
रावणा पाडलें ठक । रामरुप कटक । पारिकें आणीक । तया न दिसें कांहीं ॥३॥
रामरुप नर । रामरुप वानर । वैरी निशाचर । रामरुप ॥४॥
रावण पाहे लंकेकडे । रामरुप लंकेचे हुडे । सबाह्म चहूकडे । राम दिसे ॥५॥
ऐसें निर्वाण युद्ध । विसरला द्वंद्वभेद । एका जनार्दनीं आनंद प्रगटला ॥६॥