९३५
देवासी ना गवे ग्रहांचाहीं ग्रहो तो राम रावणें आणिला रणा ।
सुरनर वानर भक्ता निशाचर समुह मीनलीसे सेना ।
चैत्यन्य चोरटी ते रुपें गोरटी आणिली राम अंगना रे ॥ध्रु॥
राम देखोनी दिठी हरिखली गोरटी । स्वानंदाची सृष्टी हेलावतु ।
जानकी पाहे रघुनाथा राम न पाहे सीता । चरणावरी माथा ठेवूं नेदी ॥१॥
तंव देव म्हणती देवा सीतेचिया भावा नमस्कार घ्यावा अनुसरु आतां ।
विनविती जगत्पत्ति ऐकें सीतापती । उभी आहेतिष्ठती जनकतनया ।
विनवी बिभीषण म्रुदुबचनी लक्षुमण । सीतेलागीं रावण निर्दाळिला ।
जीलागीं शिणविलें तिसीं । कां दुर्हांविलें । हनुमंत म्हणे बोले सांगास्वामी ॥२॥
तुं जीवींचें न सांगसी आणि मौन्याचि राहसी । तें गुढ वेदशास्त्रांसी नकळे मा ।
आम्हीं तंव वानरें प्रकृतीचीं पामरें । तेंकेवीं वनचरें जाणोन बा ।
सीता सीता घोकणी ते जनकनंदिनी ।
उभी असे येउनी जवळी मा । जवळी आल्या पाठी तुंन पहासी दृष्टी ।
कुसरी हे उफराटी न कळे आम्हां ॥३॥
पाहोनी प्लवंगम नहीं । हे परपुरु मीनली ऐसी झाली बोली । प्रकृति अंगिकारिली कैसी जाय ।
तरी हे जीवाची मोहिनी कामजनित जननी । देखतां नयनीं भुलवी जगा ।
तरी हेंदिव्य देउनि पाहा हो दाखवूं शुद्ध भावो । संज्ञा रामरावो करुनी ठेला ॥४॥
हें देखोनि समस्त राहिले तटस्थ । हनुमंत काय तेथें करिता झाला ।
हेंविषम विश्वकुंड पेटविले प्रचंड । सहजाग्नि उदंड प्रज्वाळिला ।
येरी कुंडाकडे पाहे तंव रामरुप दिसताहे । नवल दिव्यमाय आरंभिलें ।
येथें भावचि प्रमाण । अग्निमाजीं स्नान । करुनी रामचरण दृढ धरीन ॥५॥
अगा परिसें तेजोराशी तूं साक्षीं या कर्मासी । जठरींचा जठरवासी जठराग्नी ।
चपल चंचल योगें मन जेथें जाय वेगें । सरिसा पुढे मागें अवघा राम ।
राम साडोनि मना विषयो ये जरी ध्याना । तरी देह हुताशना दग्ध करी ॥६॥
वाचिक व्यापारु स्वरवराण उच्चारु । रामेविण अक्षरु केवीं निघें ।
वचना वदनीं राम कथे मेघःश्याम । रामेवीण उपशम शब्द नाहीं ।
वाचा जे वावडे तें तें राम घडे । रामेवीण उघडे वचन नाहीं ।
हाकीं हांकितां हाका हाकेमाजीं राम देखा । नाहीं तरी देव मुखा दहन करीं ॥७॥
हे काया आतळे तेथेंचि राम मिळे । रामाविन वेगळें उरलेंनाहीं ।
देहो देहो बहुतांसी संदेहो । देहीं रामरावो प्रकट नांदे । राम श्वासोश्वास रामनिमिष निमिष ।
रामामाजीं वास रामपणें । रामेविण शरीर क्षीण जाय आन मोहर । तरी देहो हा वैष्वानर भस्म करीं ॥८॥
जागृती जें जें दिसें तें राम असे । स्वप्नीं जें आभासें तेंही रामु । सुषुप्तीचें सुख केवळ राम देख ।
रामेविणं आणिक नाहीं नाहीं । आम्हां रामरुपीं उप्तत्ती रामरुपी स्थिती । अंती तेही मती रामराम ।
तेथें अग्नीसी तो अतौता अग्निअमाजीं सीता । राम म्हणोनि तत्त्वता उडीघाली ॥९॥
तेथें बुजालीं वानरें भ्यालीं निशाचरें । सुरनर खेंचरें चाकाटलीं । उडीसारसी देख सकळां पडिली शंक ।
अवघीच टकमक पहात ठेली । तेथें तम धुमाचे घोळ रजरक्तकल्लोळ । राहिलें निश्चय सीतातेजें ।
धगधगीत इंगळ लखलखीत ज्वाळा । लोपुनी जनकबाळा मिरवे किसी ॥१०॥
दहनदिप्ती सुखा मुळ ते सीता देखा । अग्निचिया शिखा शाखा सीता । सीता अंगमेळे अग्निचे पाप जळे ।
जें रावणाच्या घरीं मेळे धुतां घडलें । हे पतिवरता निर्दोष अग्नि जाला चोख । जयजयकारें घोष अवघे करिती ।
तें देखोनी राघवा जाकळीलें कणवा । अवघेपणें अवघा खेंवा आला ॥११॥
प्रकृति पुरुषा भेटी खेवां पडीली मिठी । येरयेरां पोटीं हारपली । तेथें योग काहीं स्मरतां स्मरतें नाहीं ।
मीतुंपणा पाहीं बुजावणी । रामरुपीं तत्त्वतां मिळोनी गेली सीता । न निवडे सर्वथा कांही केलिया ।
अशोकाचे शोक वियोगाचें दुःख । हरुनी म्हणावें सुख तंव म्हणतें नाहीं ॥१२॥
शीवशक्ति संयोग अभ्यांसेंवीण योग । कल्पनेविण भोग भोगीतसे । एका जनार्दनीं सहजेसी मिळणी ।
प्रकृती रामचरणीं सती झाली । एकपणाचेनि आले नुरेचि पैं वेगळें । रामरुपीं सगळें सामावलें ॥
नवल पैं लाघव देहें देहीं राघव । देव पुढें दिव्य उतरील बा ॥१३॥