श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग पहिला

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


नामपाठ - अभंग १५३१ ते १५५०

१५३१

मेघापरिस उदार संत । मनोगत पुरविती ॥१॥

आलिया शरण मनें वाचा । चालविती त्याचा भार सर्व ॥२॥

लिगाड उपाधी तोडिती । सरते करिती आपणामाजीं ॥३॥

काळाचा तो चुकवितो घाव । येउं न देती ठाव आंगासी ॥४॥

शरण एका जनार्दनीं । तारिले जनीं मूढ सर्व ॥५॥

१५३२

कृपासिंधु ते संत । तारिती पतीत अन्यायी ॥१॥

न पहाती गुणदोष । देती समरस नाममात्रा ॥२॥

तारिती भवसिंधूचा पार । एक उच्चार स्मरणें ॥३॥

एका जनार्दनीं धन्य संत । अनाथ पतीत तारिती ॥४॥

१५३३

भाविक हें संत कृपेचें सागर । उतरती पार भवनदी ॥१॥

तयांचियां नामें तरताती दोषी । नासती त्या राशी पातकांच्यां ॥२॥

दयेचें भांडार शांतीचें घर । एका जनार्दनीं माहेर भाविकांचें ॥३॥

१५३४

संतसंगे तरला वाल्हा । पशु तरला गजेंद्र ॥१॥

ऐसा संतसमागम । धरतां उत्तम सुखलाभ ॥२॥

तुटती जन्मजरा व्याधी । आणिक उपाधी नातळती ॥३॥

संसाराचा तुटे कंद । नरसे भेद अंतरीचा ॥४॥

परमार्थाचे फळ ये हातां । हा जोडता संतसंग ॥५॥

घडती तीर्थादिक सर्व । सकळ पर्व साधतीं ॥६॥

एका जनार्दनीं संत । धन्य समर्थ तिहीं लोकीं ॥७॥

१५३५

तरले संगती अपार । वाल्मीकादि हा निर्धार । पापी दुराचार । अजामेळ तरला ॥१॥

ऐसा संताचा महिमा । नाहीं आनिक उपमा । अनुसरलिया प्रेमा । तरताती निःसंदेह ॥२॥

वेदशास्त्रें देती ग्वाही । पुराणें हीं सांगती ठायीं । संत्संगा वांचुनि नाहीं । प्राणियांसी उद्धार ॥३॥

श्रुति हेंचि पैं बोलती । धरावी संतांची संगती । एका जनार्दनीं प्रचीती । संतसंगाची सर्वदा ॥४॥

१५३६

संतमहिमा न वदतां वाचा । नोहे साचा उपरम ॥१॥

वेदशास्त्रें देती ग्वाही । संतमहिमा न कळे कांहीं ॥२॥

पुराणासी वाड । श्रुति म्हणती न कळे कोड ॥३॥

योग याग वोवाळणी । शरण एका जनार्दनीं ॥४॥

१५३७

अभागी असोत चांडाळ । संतदरुशनें तात्काळ उद्धरती ॥१॥

हा तो आहे अनुभव । स्वयमेव संत होती ॥२॥

पापतापां माहामारी । कामक्रोधाची नुरे उरी ॥३॥

एका जनार्दनीं लीन । संत पावन तिहीं लोकीं ॥४॥

१५३८

यातिहीन असो भला । जो या गेला शरण संतां ॥१॥

त्यांचें जन्ममरण चुकलें । पावन जाहलें तिहीं लोकीं ॥२॥

उत्तम अधम न म्हणती । समचि देती सर्वांसी ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । केलें पावन दीनालागुनी ॥४॥

१५३९

जन्म जरा तुटे कर्म । संतसमागम घडतांची ॥१॥

उपदेश धरित पोटीं । दैन्ये दाही वाटी पळताती ॥२॥

खंडे फेरा चौर्‍यांशी । धरितां जीवेंशीं पाऊलें ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । ते दिनमणी प्रत्यक्ष ॥४॥

१५४०

सुखदुःखांचिया कोडी । संतदरुशनें तोडी बेडी ॥१॥

थोर मायेचा खटाटोप । संतदरुशनें नुरे ताप ॥२॥

चार देहांची पैं वार्ता । संतदरुशनें तुटे तत्त्वतां ॥३॥

एका जनार्दनीं संत । सबाह्म अभ्यंतर देहातीत ॥४॥

१५४१

संत मायबाप म्हणतां । लाज वाटे बहु चित्ता ॥१॥

मायबाप जन्म देती । संत चुकविती जन्मपंक्तीं ॥२॥

मायबापापरीस थोर । वेदशास्त्रीं हा निर्धार ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । संत शोभती मुगुटमणी ॥४॥

१५४२

वैकुंठीचें वैभव । संतांपांयीं वसे सर्व ॥१॥

संत उदार उदार । देतो मोक्षांचे भांडार ॥२॥

अनन्य भावें धरा चाड । मग सुरवाड सुख पुढे ॥३॥

एका जनार्दनीं ठाव । नोहे भाव पालट ॥४॥

१५४३

मोक्ष मुक्तीचें ठेवणें । देती पेणें संत ते ॥१॥

नाहीं सायासांचे कोड । नलगे अवघड साधन ॥२॥

नको वनवनांतरी जाणें । संतदरुशनें लाभ हातां ॥३॥

एका जनार्दनीं शरण । संतसमान देवाच्या ॥४॥

१५४४

संतांचे चरणतीर्थ घेतां । अनुदिनीं पातकांची धुणी सहज होय ॥१॥

संतांचें उच्छिष्ट प्रसाद लाधतां । ब्रह्माज्ञान हातां सहज होय ॥२॥

संतांच्या दरुशनें साधतीं साधनें । तुटतीं बंधनें सहज तेथें ॥३॥

एका जनार्दनीं संत कृपादृष्टीं । पाहतां सुलभ सृष्टी सहज होय ॥४॥

१५४५

भुक्तीमुक्तीचें माहेर । संत उदार असती ॥१॥

देव ज्यांचें करी काम । देतो धाम आपुलें ॥२॥

तया वचनाची पाहे वास । पुरवी सौसर मनींची ॥३॥

एका जनार्दनीं विनित । संतचरणरज वंदीत ॥४॥

१५४६

जया जैसा हेत । तैसा संत पुरविती ॥१॥

उदारपणें सम देणें । नाहीं उणें कोणासी ॥२॥

भलतिया भावें संतसेवा । करिता देवा माने तें ॥३॥

एका जनार्दनीं त्यांचा दास । पूर्ण वोरस कृपेचा ॥४॥

१५४७

देवतांचे अंगीं असतां विपरित । परी संतकृपा त्वरित करिती जगीं ॥१॥

जैसी भक्ति देखती तैसे ते पावती । परी संतांची गती विचित्रची ॥२॥

वादक निंदक भेदक न पाहाती । एकरुप चिंतीं मन ज्यांचें ॥३॥

भक्ति केल्या देव तुष्टे सर्वकाळ । न करितां खळ म्हणवी येर ॥४॥

संतांचे तों ठायीं ही भावना नाहीं । एका जनार्दनीं पायीं विनटला ॥५॥

१५४८

भवरोगियासी उपाय । धरावें तें संतपाय ॥१॥

तेणें तुटे जन्मजराकंद । वायां छंद मना नये ॥२॥

उपसना जे जे मार्ग । दाविती अव्यंग भाविकां ॥३॥

निवटोनी कामक्रोध । देती बोध नाममुद्रा ॥४॥

शरण एका जनार्दनीं । धन्य धन्य संतजनीं ॥५॥

१५४९

धन्य तेचि संत भक्त भागवत । हृदयीं अनंत नित्य ज्यांच्या ॥१॥

धन्य त्यांची भक्ति धन्य त्यांचे ज्ञान । चित्त समाधान सर्वकाळ ॥२॥

धन्य तें वैराग्य धन्य उपासना । जयाची वासना पांडुरंगीं ॥३॥

एका जनार्दनीं धन्य तेचि संत । नित्य ज्यांचे आर्त नारायणीं ॥४॥

१५५०

धन्य धन्य तेचि संत । नाहीं मात दुसरी ॥१॥

वाचे सदा नारायण । तेंवदन मंगळ ॥२॥

सांदोनी घरदारा । जाती पंढरपुरा आवडी ॥३॥

एका जनार्दनीं नेम । पुरुषोत्तम न विसंबे त्या ॥४॥