श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग पहिला

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


नामपाठ - अभंग १५५१ ते १५७०

१५५१

परलोकींचे सखे । संत जाणावे ते देखे ॥१॥

तोडिती दरुशनें बंधन । करिती खंडन कर्मांचें ॥२॥

उत्तम जें नामामृत । पाजिती त्वरित मुखामाजीं ॥३॥

एका जनार्दनीं संतपाय । निरंतर हृदयीं ध्याय ॥४॥

१५५२

ब्रह्मांडांचा धनी । तो संतीं केला ऋणी ॥१॥

म्हणोनि नाचे मागें मागें । वाहें अंगें भार त्याचा ॥२॥

सांकडें पडुं नेदी कांहीं व्यथा । आपणचि माथां वोढवी ॥३॥

एका जनार्दनीं संत । त्रैलोक्यांत मुकुटमणी ॥४॥

१५५३

आदि अंत नाहीं जयाचे रुपासी । तोचि संतापाशीं तिष्ठतसे ॥१॥

गातां गीतीं साबडें भावें तें कीर्तन । तेथें नारायण नाचतसे ॥२॥

योगियांची ध्यानें कुंठीत राहिलीं । संतनामामृतवल्ली गोड वाटे ॥३॥

एका जनार्दनीं संतसेवा जाण । घडती कोटी यज्ञ स्मरणमात्रें ॥४॥

१५५४

ज्यांचें देणें न सरे कधीं । नाहीं उपाधी जन्मांची ॥१॥

काया वाचा आणि मनें । धरितां चरण लाभ बहु ॥२॥

चौर्‍यांशीचें नाहीं कोडें । निवारें सांकडें पैं जाण ॥३॥

एका जनार्दनीं शरण । संतपूजनें लाभ बहु ॥४॥

१५५५

संतपूजन देव । तुष्टतसे वासुदेव ॥१॥

संतपूजेचें महिमान । वेदां न कळें प्रमाण ॥२॥

संतचरणतीर्थ माथा । वंदिती तीर्थें पैं सर्वथा ॥३॥

एका जनार्दनीं करी पूजा । पूज्यापूजक नाहीं दुजा ॥४॥

१५५६

असोनी उत्तम न करी भजन । संतसेवा दान धर्म नेणें ॥१॥

काय त्यांचे कुळ चांडाळ चांडाळ । मानी तो विटाळ यमधर्म ॥२॥

सदा सर्वकाळ्फ़ संतांची करी निंदा । पापांची आपदा भोगी नरक ॥३॥

स्वमुखें आपण सांगे जनार्दन । एका जनार्दन पूजन करी सुखें ॥४॥

१५५७

संतां निंदी जो पामर । तो दुराचार जन्मोजन्मीं ॥१॥

त्यांसी करितां संभाषण । करावें सचैल तें स्नान ॥२॥

तयांसी येऊं न द्यावें घरां । आपण जाऊं नये द्वारां ॥३॥

एका जनार्दनीं शरण । त्यांचें न पहावें वदन ॥४॥

१५५८

संतांची जो निंदा करितो चांडाळ । प्रत्यक्ष अमंगळ हीन याती ॥१॥

तयाच्या विटाळा घ्यावें प्रायश्चित । आणिक दुजी मात नाहीं ॥२॥

तयाचें वचन नायकावें कानीं । हो कां ब्रह्माज्ञानीं पूर्ण ज्ञाता ॥३॥

एका जनार्दनीं ऐसे जे पामर । भोगिती अघोर रवरव नरक ॥४॥

१५५९

संताचा करी जो अपमान । तोचि जाणावा दुर्जन ॥१॥

जन्मोनियां पापराशी । जातो पतना नरकासी ॥२॥

सोडवावया नाहीं कोणी । पडती चौर्‍यांशी पतनीं ॥३॥

एका जनार्दनीं शरण । ऐसा अभागी खळ जाण ॥४॥

१५६०

जया संतचरणी नाहीं विश्वास । धिक त्यास वास यमपुरी ॥१॥

संतचरणीं मन ठेवा रे निश्चळ । करुना उतावेळ भाका त्यासी ॥२॥

घाला लोटांगण वण्दू पा चरण । तेणें समाधान होईल मना ॥३॥

एका जनार्दनीं सत्संगावांचुनी । तरला तो कोण्ही मज सांगा ॥४॥

१५६१

नांदतसें नाम आकाश पाताळीं ।सर्व भुमंडळीं व्याप्त असे ॥१॥

पाताळ भेदोनी व्याप्त ठेलें पुढें । नाहीं त्यासी आड कोठें कांहीं ॥२॥

चौर्‍याशीं भोगिती दुर्मती पामर । संतांसी साचार शरण न जाती ॥३॥

एका जनार्दनीं नाम अविनाश । संतसंगें दोष सर्व जाती ॥४॥

१५६२

नरदेह श्रेष्ठ परमपावन । पावोन न करी संतसेवन ॥१॥

ऐसिया नराप्रती जाण । यम यातना करितसे ॥२॥

अपरोक्ष ज्ञान करसवटी । संतावीण नये पोटीं ॥३॥

जैसा अंधारीं खद्योत । तैसा संताविण नरदेह प्राप्त ॥४॥

मनीं विषयाचा अभिलाष । कोण सोडवी तयास ॥५॥

जनार्दनाचा एका म्हणे । संतापायीं देह ठेवणें ॥६॥

१५६३

संताची जो निंदी देवासे जो वंदी । तो नर आपदीं आपदा पावे ॥१॥

देवासी जो निंदी संतांसी जो वंदी । तो नर गोविंदी सरता होय ॥२॥

कृष्णा कंस द्वेषी नारदा सन्मानी । सायुज्यसदनीं पदवी पावे ॥३॥

एका जनार्दनीं गूज सांगे कानीं । रहा अनुदिनीं संतसंगे ॥४॥

१५६४

संतावाचोनियां सुख कोठें नाहीं । अमृत त्यांचे पायीं नित्य वसे ॥१॥

संताचें संगती होय मोक्षप्राप्ती । नको पा संगती दुर्जनाची ॥२॥

दुर्जनाचे संगें दुःख प्राप्त होय । तेथें कैंचि सोय तरावया ॥३॥

एका जनर्दनीं हेंचि सत्य साचा । नको अभक्तांचा संग देवा ॥४॥

१५६५

कर्म उपासना न कळें जयांसी । तेणें संतांसी शरण जावें ॥१॥

सर्व कर्मभावें विठ्ठलनाम गावें । जाणिवेनेणिवेचें हावें पडुं नये ॥२॥

अभिमान झटा वेदांचा पसारा । शास्त्रांचा तो थारा वहातां अंगीं ॥३॥

एका जनार्दनीं सर्व कर्म पाही । विठ्ठल म्हणतां देहीं घडतसे ॥४॥

१५६६

शरण गेलियां संतांसी । तेणें चुकती चौर्‍यांशीं ॥१॥

द्यावें संतां आलिंगन । तेणें तुटे भवबंधन ॥२॥

वंदितांचरणरज । पावन देह होती सहज ॥३॥

घालितां चरणीं मिठी । लाभ होय उठाउठी ॥४॥

प्रेमें दर्शन घेतां । मोक्ष सायुज्य ये हातां ॥५॥

म्हणे जनार्दन । एका लाधलीसे खुण ॥६॥

१५६७

हरिप्राप्तीसी उपाय । धरावें संतांचें ते पाय ॥१॥

तेणें साधती साधनें । तुटतीं भवांचीं बंधनें ॥२॥

संताविण प्राप्ति नाहीं । ऐशीं वेद देत ग्वाही ॥३॥

एका जनार्दनीं संत । पूर्ण करिती मनोरथ ॥४॥

१५६८

दुजा नाहींजया भाव । अवघा देव विठ्ठल ॥१॥

आणिक कांहीं नाहीं चंद्र । नाम गोविंद सर्वदा ॥२॥

नाना मंता करिती खंड । छेदिती पाखांड अंतरीचें ॥३॥

एका जनार्दनीं तेचि संत । उदार कृपावंत दयाळू ॥४॥

१५६९

संत उपाधिरहित । नाहीं तया दुसरा हेत ॥१॥

सदा मुखीं नाम वाचे । तेणें जन्माचें सार्थक ॥२॥

संग नावडे तयां कांहीं । सदा कीर्तनप्रवाहीं ॥३॥

एका जनार्दनीं चित्त । ध्यानीं मनीं संत आठवीत ॥४॥

१५७०

काम क्रोध लोभ नाहीं संतां अंगी । वर्तताती जगीं जगरुप ॥१॥

नातळोनी संसारा दाविती पसारा । भाव एक खरा विठ्ठलपायीं ॥२॥

आणिकांची स्तुति नायकती कानीं । न बोलती वचनीं वायां बोला ॥३॥

एका जनार्दनीं तेचि संत तारू । भवाचा सागरु उतरिती ॥४॥