श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग पहिला

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


नामपाठ - अभंग १७३१ ते १७५०

१७३१

कृपाळ उदार तुम्हीं संत । दीन अनाथ तारिलें ॥१॥

हाचि महिमा ऐकिला । जीव गुंतला चरणीं ॥२॥

करा माझें समाधान । देउनी वचन अभयांचें ॥३॥

यावई फार बोलुं नेणें । उचित करणें तुम्हासी ॥४॥

एका जनार्दनें शरण । आहे मी दीन पामर ॥५॥

१७३२

मस्तक माझें संतापायीं । ठेउनी होऊं उतराई ॥१॥

वारंवार क्षणक्षणा । नामघोष करिती जाणा ॥२॥

देउनी अभयदान । करिती पतीतपावन ॥३॥

एका जनार्दनीं पाही । संतापायीं ठेवी डोई ॥४॥

१७३३

संताचिये पायीं मज पैं विश्रांती । नाहीं माया भ्रांति तये ठायीं ॥१॥

सांगतों तें मनीं धरावें वचन । संतांसी शरण जावें सुखें ॥२॥

संत तुष्टलिया देवा आनंद होय । मागें मागें धांवे तया पाठीं ॥३॥

एका जनार्दनीं माहेर सुखाचें । घेतलीया वाचे संतनाम ॥४॥

१७३४

ब्रह्माडभरीं कीर्ति संतांचा महिमा । वर्णावया आम्हां मति थोडी ॥१॥

एक मुखें वानुं चतुरानन शीणु । सहस्त्र मुखेंगुणु वानितां नयें ॥२॥

एका जनार्दनीं वर्नीन पवाडे । उभा वाडेकोडें पंढरीये ॥३॥

१७३५

संतांचा महिमा । नाहीं द्यावया उपमा ॥१॥

मज तारिले तारिले । भवजळां उद्धरिलें ॥२॥

पावन केलें संतीं । अवघी निरसली गुंतीं ॥३॥

संतचरण वंदीन माथां । एका जनार्दनीं तत्त्वता ॥४॥

१७३६

गर्भवासा भीती ते अंधळे जन । मुक्तीसी कारण नाहीं आम्हां ॥१॥

गर्भवास झालिया संतसेवा घडती । मुक्त जालिया न कळे भगवद्भक्ती ॥२॥

आम्ही सुखें गर्भवास घेऊं देखा । मुक्तिचिया मस्तकां पाय देऊं ॥३॥

एका जनार्दनीं गर्भवास सोसुं । संतांचा सोरसु हातीं लागे ॥४॥

१७३७

बालका देखोनि संकटीं । माता कार्य टाकुनि उठी ॥१॥

ऐसें दयेचे ठायीं जाण । आपुलें जाणावें पारिखेपण ॥२॥

महापुरी बुडे तयातें । उडीं घाली कृपाळु तेथें ॥३॥

दीनाचिये लाभी । जो निघे जळतीये अंगीं ॥४॥

ऐसे दयेचे पाळी लळे । एका जनार्दनीं चरणीं लोले ॥५॥

१७३८

देह गेह चिंता । बाळासी नाठवे सर्वथा ॥१॥

न देखे तो दुजें स्थान । बाळका आपुले अंगीं जाण ॥२॥

माझें तुझें न म्हणे । उंच नीच कांहीं नेणें ॥३॥

एका जनार्दनीं अखंड । नाहीं तया वायां खंड ॥४॥

१७३९

संकल्पाचा आन ठाव । नाहीं भाव दुसरा ॥१॥

तुम्च्या चरणांसी शरण । काया वाचा आणि मन ॥२॥

आलों दीन हो उनी हीन । तुम्हीं तंव पतीतपावन ॥३॥

एका जनादनीं शरण । करा खंडन जन्ममुत्यु ॥४॥

१७४०

तुमचें कृपेंचे पोसणें । त्याचें धांवणें करा तुम्हीं ॥१॥

गुंतलोंसे मायाजळीं । बुडतों जळीं भवाच्या ॥२॥

कामक्रोध हे मगर । वे ढिताती निरंतर ॥३॥

आशा तृष्णा या सुसरी । वेढिताती या संसारीं ॥४॥

म्हणोनि येतों काकुळती । एका जनार्दनीं विनंती ॥५॥

१७४१

संत ते सोईरे सांगाती आमुचे । तेणें कळिकाळाचें भय नाहीं ॥१॥

जयाची आवडी धरी नारायण । म्हणोनि चरण धरूं त्याचें ॥२॥

परलोकीचे सखे सोइरे सांगाती । मज ते आदीअंती सांभाळिती ॥३॥

एका जनार्दनीं धरुनि विश्वास । होईन त्यांचा दास जन्मोजन्मीं ॥४॥

१७४२

अखंडित संतसंग । तेथें काय सुखा उणें मग ॥१॥

माझे आलें अनुभवा । संतसेवा घडावी ॥२॥

हेंचि मागें आणिक नाहीं । संतसंग देई सर्वकाळ ॥३॥

एका जनार्दनीं धरुनि विश्वास । होईन त्यांचा दास जन्मोजन्मीं ॥४॥

१७४३

मनासी निर्धार केलासे देखा । संतसंग सुखा आतुडलों ॥१॥

इच्छिलें पावलों इच्छिलें पावलों । इच्छिलें पावलों संतसंग ॥२॥

एका जनार्दनीं सांगात तयाचा । अनुभवें अनुभवाचा बोध लाहे ॥३॥

१७४४

बहुत मारग बहुत प्रकार । नागवले थोर थोर मागें ॥१॥

म्हणोनियां जीवें मानिला विश्वास । नाहीं दुजीं आस संताविण ॥२॥

मार्गाची आशा सांडिला बोभाट । धरली एक वाट संतसंग ॥३॥

एका जनार्दनीं जातां तयांमागें । हित लागवेगें जाहले माझें ॥४॥

१७४५

चालतां मारगीं फुटतसे वाट । मागतो वो भाट सहजीं होय ॥१॥

तैसें नोहे संतमार्गाचें लक्षण । चालत मागुन आले सर्व ॥२॥

नोहे गुंतागुंती चुकीचा बोभाट । मार्ग आहे नीट संतसंग ॥३॥

एका जनार्दनीं सांपडलें सहज । तेणे जाहलें काज सरतें माझें ॥४॥

१७४६

बहुतांच्या मता । आम्हीं न लागुं सर्वथा ॥१॥

धरुं संतांचा सांगात । तेणें होय आमुचें हित ॥२॥

जाऊं पढरीसी । नाम गाऊं अहर्निशी ॥३॥

करुं हाचि नित्य नेम । आणिक नको निजधाम ॥४॥

एका जनार्दनीं नाम । गाऊं आवडीनें राम ॥५॥

१७४७

ज्यासी नाहीं संतसंग । ते अभंग दुःख भोगिती ॥१॥

तैसा नको विचार देवा । देई सेवा संतसंग ॥२॥

अखंड नाम वाचे कीर्ति । संतसंग विश्रांती मज देई ॥३॥

मागणें ते द्यावें । आणिक मागणें जीवीं नाहीं ॥४॥

म्हणे जनार्दनाचा एका । सुलभ सोपा उपाय ॥५॥

१७४८

अर्ध क्षण घडता संतांची संगती । तेणें होय शांती महत्पापा ॥१॥

संतसंग देई संतसंग देई । आणिक प्रवाही घालुं नको ॥२॥

संसार मज न करणें सर्वथा । परमार्थ पुरता हाती देई ॥३॥

जनार्दनाचा एका करुणावचनीं । करी विनवणी पायांपाशीं ॥४॥

१७४९

सोईरे धाईरे आम्हीं संतजन । तयाविण चिंतन आन नाहीं ॥१॥

हाचि माझा बहव हीच माझी भक्ति । आणिक विश्रांती दुजी नाहीं ॥२॥

हेंचि माझे कर्म हाचि माझा धर्म । वाउगाचि श्रम न करी दुजा ॥३॥

हेंचि माझे ज्ञान हेंचि माझे विज्ञान । संताविन शरण न जाय कोणा ॥४॥

एका जनार्दनीं हा माझा निश्चय । वंदिन मी पाय सर्वभावें ॥५॥

१७५०

संतजनाची मिळाली मिळणी । रामनामाची भरली भरणी ॥१॥

रामनाम सेवा हा राम सांठवा । परमानंदाचा लाभ जाला जीवा ॥२॥

कीर्तनाचे तारुं लाधलं । रामनाम केणें सवंगले ॥३॥

एका जनार्दनीं रामनामसेवा । परमानंदाचा लाभ जाला जीवा ॥४॥