श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग पहिला

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


नामपाठ - अभंग १७७१ ते १७९१

१७७१

संतद्वारी कुतरा जालों । प्रेमरसासी सोकलों ॥१॥

भुंकत भुंकत द्वारां आलों । ज्ञान थारोळ्या बैसलों ॥२॥

कुतरा भुंकत आला हिता । संतीं हात ठेविला माथां ॥३॥

कुतर्‍या गळ्यांची सांखळी । केली संतानी मोकळी ॥४॥

एका जनार्दनीं कुतरा । दांत पाडुनी केला बोथरा ॥५॥

१७७२

मनाची तो खुटलीं गती । संत संगती घडतांचि ॥१॥

बहु जन्मांचा तो लाग । फीटला पांग जन्मोजन्मीं ॥२॥

कृतकृत्य थोर जाहलों । सुखें पावलों इच्छित ॥३॥

एका जनार्दनीं चित्त । जाहलें निवांत ते ठायीं ॥४॥

१७७३

जीवेंभावें जाहलों दास । नाहीं आस संसारा ॥१॥

नाशिवंता पाठीं धांवे । कोन हावे भोगील ॥२॥

जन्मजरामरण फेरा । या संसारा आंचवलों ॥३॥

जाहला संतसमागम । भवभ्रम फिटला ॥४॥

एका जनार्दनीं काम । मन जाहलें तें निष्काम ॥५॥

१७७४

माझे मनीं आनंद जाहला । बोलतां बोला नवजाय ॥१॥

एक संत जाणती खुण । येरा महिमान न कळे ॥२॥

हृदयींच उदय दिसे । लाविलें पिसे देवानें ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । करी विनवणी सलगीनें ॥४॥

१७७५

आजी नवल झालें वो माय । पाहण्या पाहण्या पाहणें दृष्टी धाये ॥१॥

ऐसा लाघवी सुखकर मूर्ती । संतसंगे जाली मज विश्रांती ॥२॥

योगीश्वर जया चिंतिती । सनकादिक जया ध्याती ॥३॥

योग साधनें नातुडे जो माये । एका जनार्दनीं कीर्तनीं नाचतु आहे ॥४॥

१७७६

संगती बावनाचें रावलों सर्व भावें । चंदन होऊनी सवें ठेलों मी वो ॥१॥

वेधिला जीव माझा संतचरणीं । आन दुजें मना नाठवेचि स्वप्नी ॥२॥

जागृति स्वप्न सुषुप्तीचा ठाव । अवघा देखे देवाधिदेव ॥३॥

पहातां पाहांता मन नाहीसें जालें । एका जनार्दनीं केलें मज ऐसें ॥४॥

१७७०

आम्हांसी ती मुख्य संतसेवा प्रमाण । विठ्ठलकीर्तन वाचें गाऊं ॥१॥

दुजे नेणों स्वप्नीं विठठलवांचुनीं । जनीं मनीं निरंजनीं देखा हेंचि ॥२॥

संताचियां पायीं मस्तक ठेवून । आवडी चरणा विठ्ठलांच्या ॥३॥

एका जानार्दनीं जनार्दन एकपणीं । विठ्ठलां वाचूनीं दुजें नेणों ॥४॥

१७७८

माझी मुख्यं उपासना । लागेन चरणां संतांच्या ॥१॥

भांडवल तें हेंचि देख । भक्तियुक्त उपासना ॥२॥

मन वसो संतापायीं । आर्त ठायी कीर्तनीं ॥३॥

एका जनार्दनीं । विनवणी करीतसे ॥४॥

१७७९

दुजेपणी दृष्टी न घालुं । सर्वा चालु एक सत्ता ॥१॥

हाचि पुर्वीचा संकल्प । निर्विकल्प नाम जपूं ॥२॥

नाहीं काहीं वाटावाटीं । करुं एकवटी मनाची ॥३॥

एका जनार्दनीं उदास । जाहलों दास संतचरणीं ॥४॥

१७८०

भुक्ति मुक्ति कारणें तुज न घाली सांकडें । संतासी रोकडे शरण जाऊं ॥१॥

हाचि माझा नेम उपासना भक्ति । आणिक विश्रांती मज नाहीं ॥२॥

एका जनार्दनीं सेवेवाचूनीं । आन नेनें जाण दुजें कांहीं ॥३॥

१७८१

काया वाचा आणि मन । संत चरण प्रमाण ॥१॥

ऐसें चालत आलें मागें । तया वाउगेंक कोण करीं ॥२॥

उपासना मार्ग आधीं । भाविकांसी ती समाधी ॥३॥

एका जनार्दनीं आस । आहे पायांस दास्यत्वें ॥४॥

१७८२

वैष्णवा भुषण मुद्रांचें श्रृंगार । तुळशी परिकर वाहती कंठीं ॥१॥

तयांचियां पायीं माझा दंडवत । सदा जे जपत नाम मुखीं ॥२॥

आसनीं शयनीं भोजनीं नित्यता । स्मरणी जे तत्त्वतां रामनाम ॥३॥

पुण्यपावन देह जन्माचें सार्थक । एका जनार्दनीं कौतुक त्याचे मज ॥४॥

१७८३

धन्य धन्य भुमंडळी । वैष्णव बळीं वीर गाढें ॥१॥

कळिकाळाचे न चले बळ । नामें सबळ वज्रकवची ॥२॥

विठ्ठल देव पाठी उभा । तेथे लाभा काय उणें ॥३॥

एका जानर्दनीं मुक्ती । तेथें दास्यत्व करिती ॥४॥

१७८४

पैलनामें गर्जती वीर । हरीचे डिंगर लाडके ॥१॥

धन्य धन्य ते वैष्णव । सदा नामस्मरणीं जीव ॥२॥

महा वैष्णव निवृत्ती । नाम जपतां ह्य शांती ॥३॥

धन्य धन्य ज्ञानदेव । पातकी तारियेले जीव ॥४॥

धन्य सोपानदेव । म्हणता कळिकाळाचे नाहीं भेव ॥५॥

धन्य धन्य मुक्तबाई । एका जनार्दनीं वंदी पायीं ॥६॥

१७८५

जयाचियें द्वारी तुळशीवृंदावन । धन्य तें सदन वैष्णावांचे ॥१॥

उत्तम चांडाळ अथवा सुशीळ । पावन सकळ वैकुंठी होती ॥२॥

जयांचिया मळां तुळशीमाळा । यम पदकामळा वंदी त्याच्या ॥३॥

गोपीचंदन उटाई जयाचिया अंगीं । प्रत्यक्ष देव जगें तोचि धन्य ॥४॥

एका जनार्दनीं तयाच सांगात । जन्मोजन्मी प्राप्त हो कां मज ॥५॥

१७८६

जीवा शिवा एकपण । तुमचा चरणांचे महिमान ॥१॥

गेलें अज्ञान हारपोनी । लाविलें तें आपुलें ध्यानीं ॥२॥

कर्म धर्म पारुषले । अवघे जाहले परब्रह्मा ॥३॥

उगविली गोंवागुतीं । एका जनार्दनीं प्रचीती ॥४॥

१७८७

ऐकोनि संतकीर्ति । मना जालीसे विश्रांती । नाहीं पुनरावृत्ती । जन्माची तया ॥१॥

धन्य धन्य संतजन । मज केलें वो पावन । विश्रांतीचें स्थान । हृदयीं माझ्या ठसविलें ॥२॥

बहु जाचलों संसारें । बहु जन्म केले फेरे । ते चुकविले सारे । आजी कृपा करुनी ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । माझें हरिलें मीपण । तुम्हीं कृपा करुन । अभय वर दिधला ॥४॥

१७८८

जडजीवासी उद्धार । करावयासी निर्धार ॥१॥

पापी दोषी जैसे तैसे । लाविलें कांसे अपुलिया ॥२॥

जया जें जें गोड लागें । तें तें अंगेंक देताती ॥३॥

एका जनार्दनीं शरण । शरणागता नाही न्युन ॥४॥

१७८९

संताचिया माथां चरणांवरी माझा । देहीं भाव दुजा नाहीं नाहीं ॥१॥

नामांचे चिंतन करिती सर्व काळ । ते माझे केवळ मायबाप ॥२॥

मायबाप म्हणो तरी लाजिरवाणें । चुकविलें पेणे संतजनीं ॥३॥

ज्या ज्या जन्मा जावें मायबाप दोन्हीं । परी संतजन निर्वाणी मिळतीना ॥४॥

येचि देहीं डोलां संताची देखिलें । एका जनार्दनीं वंदिलें चरण त्यांचे ॥५॥

१७९०

धर्माचें वाट मोडे । अधर्माची शीग चढे । तैं आम्हां येणें घडे । संसारस्थिती ॥१॥

आम्हां कां ससारा येणें । हरिभक्ति नामस्मरणें । जडजीव उद्धरणें । नामस्मरणें करुनी ॥२॥

सर्व कर्म ब्रह्मास्थिती । प्रतिपादाव्या वेदोक्ती । हेंचि एक निश्चिती । कारण आम्हां ॥३॥

नाना मतें पाषांड । कर्मठता अति बंड । तयाचें ठेंगणें तोंड । हरिभजनें ॥४॥

विश्वरुप सृष्टी । अर्जुना दाविली दृष्टी । भिन्नं भेदाची गोष्टी । बोलुं नये ॥५॥

एका जनार्दनीं । धरिती भेद मनीं । दुर्‍हावले येथुनी । निंदक जाण ॥६॥

१७९१

संतांचा विभुती । धर्मालागीं अवतरती ॥१॥

धर्मरक्षणाकारणें । साधु होताती अवतीर्ण ॥२॥

जगा लावावें संप्तर्थीं । हेंचि साधुचि पैं कृती ॥३॥

एका जनार्दनीं साधु । हृदयीं वसे ब्रह्मानदु ॥४॥