श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग दुसरा

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीराम व श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


आत्मस्थिति - अभंग २०४१ ते २०६०

२०४१

पाहतां पाहतांभुललें मन । धरिलें चरण हृदयीं ॥१॥

वेधें वेधिला जीव प्राण । ब्रह्माज्ञान नावडे ॥२॥

तीर्थाचे जें अधिष्ठान । पुण्यपावन चंद्रभागा ॥३॥

सकळ देवांचा देव उभा । एका जनार्दनीं गाभा लावण्याचा ॥४॥

२०४२

वाचे विठ्ठल बोलावें । मग पाऊल ठाकावें ॥१॥

ऐसा ज्याचा नेमधर्म । मुखीं विठ्ठलाचें नाम ॥२॥

सर्वकाळ वाचें । विठ्ठलनाम वदती साचें ॥३॥

कुळधर्म आमुचा । म्हणे एका जनार्दनाचा ॥४॥

२०४३

माझ्या मना लागो छंद । नित्य गोविंद गोविंद ॥१॥

तेणें देह ब्रह्मारुप । निरसेल नामरुप ॥२॥

तुटेल सकळ उपाधी । निरसेल आधिव्याधी ॥३॥

गोविंद हा जनीं वनीं । म्हणें एका जनार्दनीं ॥४॥

२०४४

शब्द आदि मध्य अंती । उच्चारिता व्यक्ताव्यक्ति ॥१॥

विठ्ठल विठ्ठल जिव्हारी । मुक्ति होईल कामारी ॥२॥

विश्वीं विठ्ठल उघडा पाहे । मुक्त होतां वेळुं काये ॥३॥

एका जनार्दनीं ठसा । विठ्ठल उभा नामासरिसा ॥४॥

२०४५

तंतुपट जेवीं एकत्व दिसती । तैसीं भगवद्भक्ति सर्वांभुतीं ॥१॥

सर्वत्रीं व्यापक विठ्ठल विसांवा । म्हणोनी त्याच्य गांवा मन धांवे ॥२॥

एका जनार्दनीं व्यापक विठ्ठल । तेथें नाहीं बोल आन दुजा ॥३॥

२०४६

लाडिके विठोबाचे आम्हीं । गाऊं नित्यनेमीं नाम तुझें ॥१॥

उत्तम उत्तम साधन हें नाम । गांता प्रेम वाटे जीवीं ॥२॥

न कळेचि वेदां उपनिषद्‌बोधा । त्या हरि गोविंदा लगे आम्हीं ॥३॥

एका जनार्दनीं मंगळा मंगळ । न लगे आम्हां मोल उच्चारितां ॥४॥

२०४७

बहुत प्रकारें भक्तहि असती । देवहि भेटती तयां तैसे ॥१॥

तैसा नोहे माझा पंढरीचा राव । देवाधिदेव मुकुटमणी ॥२॥

एकविध तया शरण पैं जातां । मोक्ष सायुज्यता पाठीं लागे ॥३॥

ऐसा लावण्य पुतळा देखिला दृष्टी । जनार्दनीं सुख न समाये सृष्टीं ॥४॥

२०४८

गाऊं तरी एक विठ्ठलाचि गाऊं । ध्याऊं तरी एक विठ्ठलचि ध्याऊं ॥१॥

पाहूं तरी एक विठ्ठलचि पाहूं । आणिकां न गोवुं वासनाही ॥२॥

आठवुं तो एक विठ्ठल आठवुं । आणिक न सांठवुं हृदयामाजीं ॥३॥

विठ्ठलावांचुनीं मनीं नाहीं आन । सर्वभावें प्रमाण विठ्ठल मज ॥४॥

एका जनार्दनीं जडला जिव्हारीं । विठ्ठल चराचरीं व्यापुनि ठेला ॥५॥

२०४९

सुखें मुख सोज्वळ पहातां दृष्टी । आनंदी आनंदमय तेणे सृष्टी ॥१॥

देखिला देखिला वैष्णवांचा रावो । देवाधिदेवी श्रीविठ्ठल ॥२॥

गोपाळ गजरीं नाचतीं आनंदें । लीला विनोदें प्रेमरसें ॥३॥

भावाचा अंकित उगा रहए उभा । धन्य त्याची शोभा काय वानूं ॥४॥

पाहतां पाहतां मन धालें सृष्टी । जनार्दनाचा एका परमानंदें पोटीं ॥५॥

२०५०

परिपूर्णपणें उभा । दिसें कर्दळांची गाभा । अंगीचिया प्रभा । धवळलें विश्व ॥१॥

धन्य धन्य पांडुरंग । आम्हां जोडला वोसंग । कीर्ति गातां निसंग । अनुवाद तयाचा ॥२॥

तें सुख सांगतां कोडीं । पापें पळती बापुडीं । यमधर्म हात जोडी । न येचि तया गांवा ॥३॥

ऐसें एकविधभावाचे । संतचरण वंदिती साचे । एका जनार्दनीं त्यांचें । दर्शन दुर्लभ ॥४॥

२०५१

आजी दिवाळी दसरा । श्रीसाधुसंत आले घरा ॥१॥

पायीं घालूं मिठी । आनंदें नाचुं वाळुवंटीं ॥२॥

पाहूं हरींचें ध्यान । तेणें मना समाधान ॥३॥

एका जनार्दनीं भाव । विटे उभा विठ्ठलराव ॥४॥

२०५२

जगाचें जीवन मनाचें मोहन । योगियांचें ध्यान विठ्ठल माझा ॥१॥

द्वैताद्वैताहुनि वेगळा । श्रीविठ्ठल कळा पौर्णिमेचा ॥२॥

न कळे आगमां नेणवेचि दुर्गमा । एका जनार्दनीं आम्हां सांपडला ॥३॥

२०५३

सद्गदित कंठ बाष्प पैं दाटत । जया भेटिलागीं हृदयें फुटत ॥१॥

तो देखिलावो तो देखिला । सबाह्म अभ्यंतरीं व्यापुनियां राहिला ॥२॥

सबराभरीत भरुनी पंढरीये उभा । सभोंवतीं दाटी संतांची शोभा ॥३॥

ऐसा लावण्य - पुतळा देखिला दृष्टी । एका जनार्दनीं सुख न समय सृष्टी ॥४॥

२०५४

मन माझें वेधलें मन माझें वेधलें । पहातां भलें सच्चिदानंद ॥१॥

आनंदीआनंद मनासी पैं झाला । देखिला सांवळा पाडुरंग ॥२॥

एका जनार्दनीं उघडाचि देखिला । आनंद तो झाला मनीं माझ्या ॥३॥

२०५५

कमलदलाक्ष गोपी जीवनलक्ष । तो अलक्षा न बैसे लक्ष तो देखिला वो ॥१॥

मनमृग आमुचा वेधोनि गेला । पाहातांचि डोळा श्रीकृष्ण ॥२॥

सहजची आवडी पाहतां समदृष्टी । वेधोनि गेली सृष्टी पाहतां गे माय ॥३॥

एका जनार्दनीं परात्पर शोभला । तेणें मज वेधेंक वेध लाविला गे माय ॥४॥

२०५६

सलीलकमलदलाक्ष राजीवलोचनु । परे परता पाहतां निवे आमुचें मनु ॥१॥

कान्हया परम गोजरीया । कान्हया परम गोजरीया ॥ध्रु०॥

तनु मन बोधलें चित्त विगुंतले । पाहतां पाहतां मना समाधान जालें ॥२॥

ऐसा कमलगर्भींचा कंदु उभा परमानंदु । एका जनार्दना वेधु मजलागे माय ॥३॥

२०५७

आजी दिवाळी दसरा । आलों विठ्ठलाचे द्वारा ॥१॥

पाहूनिया देव तीर्थ । आनंदें आनंद लोटत ॥२॥

नाठवें कांहीं आन दुजें । विठ्ठलावांचुनी मनीं माझें ॥३॥

आशा केलीं तें पावलों । एका जनार्दनीं धन्य जालों ॥४॥

२०५८

निळा पंढरपूरचा लावण्यपुतळा । देखिलासे डोळां विठ्ठल देव ॥१॥

जीव वेधला वो वेधला वो । पाहतां पाहतां जीव वेधला वो ॥२॥

एका जनार्दनीं पाहातांचि देव । वेधिला जीव परतेना भाव ॥३॥

२०५९

इंद्रिये कुंठित जालीं । विठु माउली पाहतां ॥१॥

वेधलें मन दुजें नेणें । विसरलें पेणें ताहानभूक ॥२॥

मदमत्सर समूळ गेला । ऐसा लागला वेध त्याचा ॥३॥

काम क्रोध पळाले दुरी । आशा तृष्णा झडकरी लपाल्या ॥४॥

मन मनाधीन जालें । एका जनार्दनीं रूप देखिलें ॥५॥

२०६०

दृष्टी पाहतां बिठोबासी । आनंद होय सुखराशी ॥१॥

ऐसा अनुभव मना । पाहें पाहें पंढरीराणा ॥२॥

एका दरुशनें मुक्ती । देतो रखुमाईचा पती ॥३॥

एका जनार्दनीं गमन । गोजिरें विटें समचरण ॥४॥