श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग दुसरा

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीराम व श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


आत्मस्थिति - अभंग २०८१ ते २१००

२०८१

सदा सुरवर सुख तें इच्छिती । ऐसा लक्ष्मीपती कां रें न भजा ॥१॥

सोइरा धाइरा आन दुजा नाहीं । गुरु पिता पाहीं हाचि बंधु ॥२॥

सज्जन सांगती आन नाहीं आम्हां । एका जनार्दनीं प्रेमा वसें देहीं ॥३॥

२०८२

एक मागें एक पुढें । उभें रोकडें असती ॥१॥

चला जाऊं तया ठाया । पाहुं सखया आवडी ॥२॥

एक एकाचें करुनि मीस । रहिवासले सावकाश ॥३॥

बहु युगें जाहलीं पाहतां । खालीं न बैसती उभयतां ॥४॥

आनंदीं आनंद मना होय । एका जनार्दनीं पाहुनीं धाय ॥५॥

२०८३

योगी ध्याती जया चिंतिती मानसी । तो हृषीकेशी पंढरीये ॥१॥

जाऊं लवलाहे पाहूं पैं चरण । क्षेमालिंगन देऊं सुखें ॥२॥

एका जनार्दनीं पाहतां रुपडें । ब्रह्मा फाडोवाडें विटेवरी ॥३॥

२०८४

नीळवर्ण घनःश्याम । अत्माराम विटेवरी ॥१॥

चला जाऊं तया गांवा । उगवुं गोवां तांतडीं ॥२॥

भेटलिया मनोरथ । पुरती अर्थ मनाचें ॥३॥

साधे साधन फुकटचे । एका जनार्दनीं भाक साची ॥४॥

२०८५

पहा पहा विठ्ठलमुख । हरे जन्ममरण दुःख ॥१॥

पहातां राउळाची ध्वजा । पुर्वज उद्धरती सहजा ॥२॥

कळस देखतां नयनीं । होय पातकांची धुणी ॥३॥

चंद्रभागा करितां स्नान । कोटी तीर्थाचें मार्जन ॥४॥

पुंडलिका घेती भेटी । तयां वास तो वैकुंठी ॥५॥

एका जनार्दनीं प्रदक्षिणा । पार नाहीं त्यांच्या पुण्या ॥६॥

२०८६

भक्त देव एके ठायीं ते आवडी । घेऊनिया गुढी जाऊं तेथें ॥१॥

पाहूं चरनकमळ वोवाळूं श्रीमुख । होईल तेणें सुख चौदेहांसी ॥२॥

संतांचे ते भार गाती नाचताती । आनंदे डुल्लती विठ्ठल वाचे ॥३॥

एका जनार्दनीं आनंदसोहळा । पाहोनि धालों डोळा डोळीयाचा ॥४॥

२०८७

योगयाग तप जयासाठीं करणें । तें उभे कोणें पंढरीसी ॥१॥

काउलाची पेठ पंढरीचा हाट । मिळाले घनदाट वानकरी ॥२॥

पताकांचे भार गर्जती हरिदास । होऊनी उदास सर्वभावें ॥३॥

एका जनार्दनीं नाहीं कामक्रोध । अवघा गोविंद हृदयीं त्यांचें ॥४॥

२०८८

पुढें गेले हरीचे दास । त्यांची आस आम्हांसी ॥१॥

त्याची मार्गीं आम्हीं जाऊं । वाचे गाऊं विठ्ठला ॥२॥

संसाराचा न करुं धंदा । हरुषें सदा नाम गाऊं ॥३॥

एका जनार्दनीं डोळे । पहाती पाउलें कोंवळें ॥४॥

२०८९

योग्याचे ध्यान बैसलेंसे मौन । तो हा निधान विटेवरी ॥१॥

विठ्ठल सांवळा पाहुं चला डोळां । धरुनी बाळलीला कटीं कर ॥२॥

संतांचा समुदाव आरत्यांची दाटी । नामघोष सृष्टी न समाय ॥३॥

आषाढी कार्तिक आनंद सोहळा । येती नरनारी बाळा पाहवया ॥४॥

एका जनार्दनीं पुरला मनोरथ । विठ्ठल पाहतां चित्त गुंतलेसे ॥५॥

२०९०

न लगें काहीं यासी मोल । वेंचितां बोल फुकाचै ॥१॥

विठ्ठल विठ्ठल वदा वाचे । नोहे आणिकांचें कारण ॥२॥

नाचा प्रेमें वाळूवंटी । घाला मिठी संतांची ॥३॥

एका जनार्दनीं उभा । विठ्ठ्ल शोभा अनुपम्य ॥४॥

२०९१

अवघे रंगलें रंगी । अवघे त्या पांडुरंगीं ॥१॥

अवघा दुजा भाव नाहीं । अवघे विठ्ठलची पाही ॥२॥

अवघे आनंदें नाचती । अवघे रंगीं त्या गाती ॥३॥

अवघे भळे भोळे । अवघे प्रेमाचे आगळे ॥४॥

अवघा जनार्दन । एका जनार्दनीं भजन ॥५॥

२०९२

नाचेन आनंदें विठ्ठलनाम छंदें । परते भेदाभेद सांडोनियां ॥१॥

जाईन पंढरीं नाचेन महाद्वारी । वाचे हरि हरि रामकृष्ण ॥२॥

साधन आणीक नेणें मी सर्वथा । एका पंढरीनाथावांचुनी कांहीं ॥३॥

एका जनार्दनीं दृढ हा निश्चय । मुखीं नाम गाय सदोदित ॥४॥

२०९३

प्रेमळ प्रेमळ अंतरीं प्रेमळ । नाहीं काळ वेळ तयालागीं ॥१॥

प्रेमभावें गाय विठ्ठलाचि ध्याय । मग सुखा उणें काय संसारीया ॥२॥

जनार्दनाचा एक रंगला चरणीं । निजरंगीं रंगोनि मिळोनि गेला ॥३॥

२०९४

त्रिभुवनापरती पंढरीये पेठ । उभा तो वैकुंठ विटेवरी ॥१॥

पहा चला जाऊं पंढरीये । नवस पुरती सये अंतरीचे ॥२॥

उभा विटेवरी घेऊनी बुंथी । शंख चक्र गदा पद्म हातीं शोभती ॥३॥

राहीं रुक्मिणी उभ्या दोही दोबाही । चामरें मयुरपिच्छ ढाळिती ठायीं ॥४॥

एका जनार्दनीं पहातां रुप । पाहतां पाहतां जालें मन तद्रूप ॥५॥

२०९५

परलोकींचा सखाक उभा विटेवरी । भक्त साहाकारी पांडुरंग ॥१॥

चंद्रभागे तटी शोभे वाळूवंटीं । देखिलासे दृष्टी पांडुरंग ॥२॥

एका जनार्दनीं भेटतां तयासी । ऋद्धिसिद्धि दासी होती मग ॥३॥

२०९६

गोमटेंक नागर कटीं धरुनि कर । उभा तों सुकुमार वैकुंठींचा ॥१॥

रूपाचें रूपस पाहतां सावकाश । धणीं धाय मनास तया पाहतां ॥२॥

नाठवे कल्पना मनाचिया मना । बुद्धि ते चरणा विनटली ॥३॥

एका जनार्दनीं इंद्रियांची चाली । सर्व हारपली पंढरी पाहतां ॥४॥

२०९७

उपवास पारणें न लागे समाधी । वायांचि उपाधि कोण धरी ॥१॥

आम्हां विष्णुदासा कळलेंसे वर्म । मुखीं गावें नाम हातीं टाळीं ॥२॥

आनंदें बागडे जाती पंढरीसी । पहाती विठोबासी दृष्टीभरी ॥३॥

एका जनार्दनीं मनाचें उन्मन । एका दरुशनें मुक्तिपद ॥४॥

२०९८

देव विसरला देवपणासी । देखोनी भक्तांसी भुलला ॥१॥

नावडेचि वैकुंठ धाम । तो निष्काम कीर्तनीं नाचतो ॥२॥

नावडे शेषशायी आसन । उभा जघन धरुनी विटे ॥३॥

ऐसा प्रेमाचा भुकेला । एका जनार्दनीं धाला ॥४॥

२०९९

जघन प्रमाण दावीत श्रीअनंत । या रे या रे म्हणत भेटावया ॥१॥

आवडीची धणी ध्या रे प्रेमभावें । संतचरणां द्यावें आलिंगन ॥२॥

कट धरूनि करीं समचि पाउलीं । उभा वनमाळी भक्तांसाठीं ॥३॥

जीवींचें जीवन मनाचें मोहन । सगुण हें ध्यान भक्तिकाजा ॥४॥

रूपाचें रूपस निर्गुणावेगळें । पहतां तो संतमेळे उभा असे ॥५॥

विटे नीट उभा आनदाचा कंद । पाहतां परमानंद सुख वाटे ॥६॥

एका जनार्दनीं भक्ताचिया काजा । उभारूनि भुजा वाट पाहे ॥७॥

२१००

नेणतियासी नेणता तो सान । जाणतिया जाणपण धरुनी ठेला ॥१॥

योगियांचे मांदुस सज्जानाचें स्थळ । श्रम तो केवळ पाहतां जाय ॥२॥

जाणते नेणते येती बरवे परी । दरुशनें उद्धरी जड जीव ॥३॥

एका जनार्दनीं सगुण निर्गुण । जाणतां नेणतां सर्व आपणाचि जाण ॥४॥