श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग दुसरा

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीराम व श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


आत्मस्थिति - अभंग २१२१ ते २१३२

२१२१

पांहता पाहता वेधलेंसे मन । तेणें समाधान जीवशिवां ॥१॥

जीवांचें जीवन मनाचें मोहन । वाचेसी मौन्य सदा पडे ॥२॥

परादिकां ज्याचा न कळेचि अंत । सर्व गुणातीत भेदरहित ॥३॥

एका जनार्दनीं त्रिगुण परता । ओतप्रोत सर्वथा भरलासे ॥४॥

२१२२

जय विश्वव्यापका विश्वमुर्ति वंदन । वर्णितां थकलें सहा अठराजण ।

मुनिजन धुंडती साधिती साधन । नव्हे दरुशन तयांसी ॥१॥

तो तूं लाघवा सुत्रधारी । करिसी गोकुळामाजीं चोरी ।

धरितां न सांपडसी निर्धारी । आगमनिगमां सरी न पवेची ॥२॥

न कळे न कळे कवणा महिमान । शेषादिक श्रमले जाहले आसन्न ।

शरण एका जनार्दन । काया वाचा मन दृढेंसी ॥३॥

२१२३

व्यापका हा जनार्दन । जगाची भरला संपूर्ण ॥१॥

मागें पुढें आहे उभा । काय वानुं त्याची शोभा ॥२॥

भरुनी उरला । सर्वांठायीं तो संचला ॥३॥

शरण एक जनार्दनीं । व्यापक तो जनीं वनीं ॥४॥

२१२४

काय वानुं हरिचा महिमा । आगमानिगमां अतर्क्य ॥१॥

वेदशास्त्रें शिणोनि ठेलीं । पुराणें निवांत राहिलीं ॥२॥

दरुशनें तटस्थ होऊन । धरुनी ठेलीं तीं मौन ॥३॥

श्रुती अनुवादा जो नये । त्यासी एका जर्नादनीं ध्याये ॥४॥

२१२५

दीपकळिकेमाजीं कळा । तैसा परब्रह्मा पुतळा ॥१॥

असोनियां नसे जगीं । जैसा प्राणवायु संगीं ॥२॥

करवी खेळवी नाना खेळा । परी आपण अलिप्त सकळां ॥३॥

एका जनार्दनीं सुत्रधारी । खेळ खेळोनी अलिप्त निर्धारी ॥४॥

२१२६

आमुची तो एवढी आस । होऊं दास हरीचे ॥१॥

मना मागें न जाऊं देखा । सांपडला शिक्का उत्तम ॥२॥

त्रैलोक्याचा धनीं देव । आम्हा भेव नाहीं कोठें ॥३॥

जाहलों बळिये शिरोमणी । एका चरणीं जनार्दनाचें ॥४॥

२१२७

कोणासवें आमुचें काय काज । पंढरीराज कैवारी ॥१॥

उभा राहे मागें पुढें । निवारी सांकडेंक भक्तांचें ॥२॥

आघात घात निवारी । पीतांबरी करी छाया ॥३॥

ऐसा अनुभव मज यावा । धांवे राया पंढरीच्या ॥४॥

एका जनार्दनीं भाव । धरिलिया धांवे देव ॥५॥

२१२८

लेकुरें खेळतीं वो साचें । मायबाप प्रेमें नाचे ॥१॥

तैसा हेत पांडुरंगीं । धरितां उणें काय जगीं ॥२॥

जैसा जैसा छंद त्याचा । पुरवणें लागें साचा ॥३॥

एका जनार्दनाचा बाळ । कौतुकें खेळतसें खेळ ॥४॥

२१२९

टाळमृदंग मोहरी । नौबद वाजे नानापरी ॥१॥

घण घणाणा घंटा वाजे । घण घणाना घंटा वाजे ॥२॥

उपासना याचे पायीं । अवघी माझी विठाबाई ॥३॥

एका जनार्दनीं भाव । अवघा माझा पंढरीराव ॥४॥

२१३०

व्यापक जनार्दनीं व्यापूनि राहिला । अखंड भरला ह्रुदयसंपुटीं ॥१॥

पाहतां पाहणें परतें गेलें दुरी । अवघा चराचरीं जनार्दन ॥२॥

व्यापक व्यापला अक्षयी संचला । भरूनी उरला जळीं स्थळीं ॥३॥

एका जनार्दनीं रिता नाहीं ठाव । अवघा देहीं देव जनार्दन ॥४॥

२१३१

भोळ्या भाविकांसी देख । अवघा एक विठ्ठल ॥१॥

दुजा नाहीं आन कोण्ही । पाहतां तिहीं त्रिभुवनीं ॥२॥

जन्ममरणाचें सांकडें । नाहीं कोडें मुक्तीचें ॥३॥

मोक्ष तो उभा जोडोनी हात । एका जनार्दनीं तिष्ठत ॥४॥

२१३२

एकप्णें असें सर्वाठायीं वसे । योगी ज्या ध्यातसे हृदयकमळी ॥१॥

तें रूप साजिरें पाहतां गोजिरें । मन तेथें मुरे पाहतां पाहतां ॥२॥

खुंटली भावना तुटली वासना । साधनें तीं नाना हारपली. ॥३॥

संकल्प विकल्प मुळींच उडाला । एका जनार्दनीं धाला एकपणें ॥४॥