श्रीसंतएकनाथ गाथा - भाग दुसरा

श्रीसंतएकनाथ महाराजांची गाथा म्हणजे श्रीराम व श्रीकृष्णाच्या अवताराचे मनोवेधक वर्णन.


नवविधा भक्ति - अभंग २५७१ ते २५७२

२५७१

नवविधा भक्ति नव आचरती । त्याची नामकीर्ति सांगुं आतां ॥१॥

एक एक नाम घेतां प्रातःकाळीं । पापा होय होळी क्षणमात्रें ॥२॥

श्रवणें परीक्षिती तरला भूपति । सात दिवसां मुक्ति जाली तया ॥३॥

महाभागवत श्रवण करुनी । सर्वागाचें काम केलें तेणें ॥४॥

श्रीशुक आपण करूनी कीर्तन । उद्धरिला जाण परिक्षिती ॥५॥

हरिनाम घोषें गर्जें तो प्रल्हाद । स्वानंदें प्रबोध जाला त्यासी ॥६॥

स्तंभी अवतार हरि प्रगटला । दैत्य विदारिला तयालागीं ॥७॥

पायाचा महिमा स्वयें जाणे रमा । प्रिय प्ररुषोत्तमा । जाली तेणें ॥८॥

हरि पदांबुज सुकुमार कोवळें । तेथें करकमळें अखंडित ॥९॥

गाईचिया मागें श्रीकृष्ण पाउलें । अक्रुरें घातलें दंडवत ॥१०॥

करुनी वंदन घाली लोटांगण । स्वानंदें निमग्न जाला तेणें ॥११॥

दास्यत्व मारुती अचें देहास्थिती । सीताशुद्धि कीर्ति केले तेणें ॥१२॥

सेव्य सेवक भाव जाणें तो मारुती । स्वामी सीतापती संतोषला ॥१३॥

सख्यत्व स्वजाति सोयरा श्रीपति । सर्वभावें प्रीति अर्जुनासी ॥१४॥

उपदेशिली गीता सुखीं केलें पार्थां । जन्ममरण वार्ता खुंटविली ॥१५॥

आत्मानिवेदन करूनियां बळीं । जाला वनमाळी द्वारपाळ ॥१६॥

औट पाऊल भूमी घेऊनी दान । याचक आपण स्वयें जाला ॥१७॥

नवविधाभक्ति नवजणें केली । पूर्ण प्राप्ती जाली तयालागीं ॥१८॥

एका जनार्दनीं आत्मनिवेदन । भक्ति दुजेंपण उरलें नाहीं ॥१९॥

२५७२

हरिकथा श्रवण परिक्षिती सुजाण ऐकतां आपण अंगें होय ।

होय न होय ऐसा संशय नाहीं पुर्वत्व राहे ।

राहिलें गेलें देह ज्याचा तो नेणें देहींचे विदेहीं होय ।

श्रवण समाधी नीचनवा आनंद ब्रह्माहस्मि न साहे रया ॥१॥

नवविधा भक्ति नवविधा व्यक्ति अवघिया एकची प्राप्ती ।

एका जनार्दनीं अखंडता मुक्तीची फिटे भ्रांति रया ॥ध्रु०॥

हरीच्या कीर्तनें शुक आणि नारद छेदिती अभिमानाचा कंदु ।

गातां पैं नाचतां अखंड पैं उल्हास कीर्तनीं प्रेमाल्हादु ।

हरिनाम गजर स्वानंदें हंबरें जिंतिला पायेचा बाधू ।

श्रोता वक्ता स्वयें सुखरुप जाला वोसंडला ब्रह्मानंदु रया ॥२॥

हरीचेनि स्मरणें द्वंद्व दुःख नाहीं हें भक्ति प्रल्हादा ठायीं ।

कृतांत कोपलिया रोमही वक्र नोहे मनीं निर्भयता निज देहीं ।

अग्नि विष आप नेदी त्या संताप न तुटे शस्त्राचे घाई ।

स्मरणाचेनि बळें परिपुर्ण जाला देह विदेह दोन्हीं नाहीं रया ॥३॥

हरिचरणामृत गोड मायेसी उठी चाड लाहे जाली रमा ।

चरणद्वय भजतां मुकलीं द्वंद्वभावा म्हणोनि पढिये पुरुषोत्तमा ।

हरिपदा लागली शिळा उद्धरली अगाध चरणमहिमा ।

चरणीं विनटोनी हरिपदा पावली परि चरण न सोडी रया ॥४॥

शिव शिव यजिजे हें वेदांचें वचन पृथुराया बाणलें पूर्ण ।

पूज्यपुज्यक भाव सांडोनी सद्भावें करी पुजन ।

देवी देव दाटला भक्त सांडोनी सद्भावें करी पुजन ।

देवी देव दाटला भक्त प्रेमे आटला मुख्य हें पूजेचें विधान ।

त्रिगुण त्रिपुटीं छेदुनियां पूजेमाजीं समाधान रया ॥५॥

हरिचरण रज रेणु वंदूनिया पावना जाला अक्रुर ।

पावनपणें प्रेमें वोसंडें तेणें वंदी श्वानसुकर ।

वृक्ष वल्ली तृणा घाली लोटांगण सद्भावें पूजी गौखुर ।

दंडाचिये परी लोटांगण घाली हरिस्वरुप चराचर रया ॥६॥

जीव जावो जिणें परि वचन नुलंघणें सेवेची मुख्य हा हेतु ।

या सेवा विनटोनि सर्वस्वें भजोनि दास्य उद्भट हनुमंतु ।

शास्त्रचेनि बळें न तुटे न बुडे न जलें देहीं असोनि देहातीतु ।

जन्ममरण होळी कासे भासें बळी भजनें मुक्त कपिनाथु रया ॥७॥

सख्यत्वें परपार पावला अर्जुन त्यासी न पुसत दे ब्रह्माज्ञान ।

स्वर्गाची खणखण बाणाची सणसण उपदेशा तेंचि स्थान ।

युद्धाचिये संधीं लाविली समाधी कल्पातीं न मोडें जाण ।

निज सख्य दोघां आलिंगन पडिलें भिन्नपणें अभिन्न रया ॥८॥

बळीची दानदीक्षा कैसी जीवें देउनी सर्वस्वेंसीं निजबळें बाधीं देवासी ।

अनंत अपरंपार त्रिविक्रम सधर आकळिला हृषीकेशी ।

हृदयींचा हृदयस्थ आकळितां तंव देवची होय सर्वस्वेंसी ।

यापरि सर्वच देवासी अर्पुनी घरींदारी नांदें देवेशीं रया ॥९॥

भक्ति हे अखंड अधिकाराचे तोंड खंडोनि केलें नवखंड ।

एकएका खंडें एक एक तरला बोलणें हें वितंड ।

अखंडतां जंव साधिली नाहीं तंव मुक्त म्हणणे हें पाषांड ।

बद्धता मुक्तता दोन्हीं नाहीं ब्रह्मात्व नुरे ब्रह्मांड रया ॥१०॥

सहज स्वरुपस्थिती तया नांव भक्ति नवविधा भक्ति भासती ।

ऐसी भक्तिप्रति अंगें राबे मुक्ति दास्य करी अहोराती ।

दासीसी अनुसरणें हें तंव लाजिरवाणें मूर्ख ते मुक्ति मागती ।

एका जनार्दनीं एकविधा भक्ति तैं चारी मुक्ति मुक्ति होती रया ॥११॥