श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ४० वा

एवं व्रतः स्वप्रियनामकीर्त्या जातानुरागो द्रुतचित्त उच्चैः ।

हसत्यथो रोदिति रौति गायत्युन्मादवन्नृत्यति लोकबाह्यः ॥४०॥

हरिनामगुणकीर्तनकीर्ती । अखंड आवडे जागृतीं ।

स्वप्नींही तेचि स्थिती । दृढ हरिभक्ती ठसावे ॥५७॥

ऐशियापरी भक्तियुक्त । दृढतर जाहलें ज्याचें व्रत ।

तंव तंव होय आर्द्रचित्त । प्रेमा अद्भुत हरिनामकीर्ती ॥५८॥

आत्मा परमप्रिय हरी । त्याचे नामकीर्तीचा हर्ष भारी ।

नित्य नवी आवड वरी । सबाह्याभ्यंतरीं हरि प्रगटे ॥५९॥

चुकल्या मायपूतां संकटीं । एकाकीं बहुकाळें जाहली भेटी ।

तेणें वोरडे घालोनि मिठी । चाले जेवीं पोटीं अनिवार रुदन ॥५६०॥

तेवीं जीवशिवां अवचटी । भक्तीचे पेठे जाहली भेटी ।

आत्मसाक्षात्कारें पडे मिठी । ते संधीमाजीं उठी अनिवार रुदन ॥६१॥

परमात्मयासी आलिंगन । तेणें अनिवार स्फुंदन ।

रोमांचित रुदन । सप्रेम पूर्ण उसासोनि करी ॥६२॥

सवेंचि गदगदोनि हांसे । मानी मजमाजींच मी असें ।

चुकलों भेटलों हें ऐसें । देखोनि आपुलें पिसें हांसोंचि लागे ॥६३॥

मी अखंडत्वें स्वयें संचलों । अभेदपूर्णत्वें अनादि रचलों ।

तो मी अव्ययो म्हणे जाहलों मेलों । येणें आठवें डोलडोलों हांसोंचि लागे ॥६४॥

पळतां दोराच्या सर्पाभेण । पडे अडखळे भयें पूर्ण ।

तोच दोरातें वोळखोन । आपणियां आपण स्वयें हांसे ॥६५॥

तेवीं संसाराचा अभावो । देहभाव समूळ वावो ।

तेथें नाथिली ममता अहंभावो । मज होता पहा वो म्हणूनि हांसे ॥६६॥

बाप गुरुवाक्य निजनिर्वाहो । देहीं असतां विदेहभावो ।

माझे चारी देह झाले वावो । येणे अनुभवें पहा वो गर्जों लागे ॥६७॥

म्हणे धन्य धन्य भगवद्भक्ती । जिणें मिथ्या केल्या चारी मुक्ती ।

मी परमात्मा निजनिश्चितीं । येणें उल्हासें त्रिजगती गर्जवी गजरें ॥६८॥

धन्य भगवंताचें नाम । नामें केलों नित्य निष्काम ।

समूळ मिथ्या भवभ्रम । गर्जोनि निःसीम हाक फोडी ॥६९॥

आतां दुजें नाहींच त्रिलोकीं । दिसे तें तें मीच मी कीं ।

मीच मी तो एकाकी । येणें वाक्यें अलोलिकी हाक फोडी ॥५७०॥

दुर्धर भवबंध ज्याचेनी । निःशेष गेला हारपोनी ।

त्या सद्गुरुच्या निजस्तवनीं । गर्जवी वाणी अलोकिक ॥७१॥

म्हणे संसार झाला वावो । जन्ममरणांचा अभावो ।

कळिकाळासी नाहीं ठावो । म्हणोनियां पहा वो हाक फोडी ॥७२॥

ऐशा हाकांवरी हाका । फोडूं लागे अलोलिका ।

सवेंचि गाये निजात्मसुखा । स्वानंदें देखा डुल्लतु ॥७३॥

परम सख्याची गोड कथा । तृप्ती न बाणे स्वयें सांगतां ।

तेवीं निजानुभवें हरि गातां । धणी सर्वथा पुरेना ॥७४॥

त्याचें गाणें ऐकतां । सुखरुप होय सज्ञान श्रोता ।

मुमुक्षां होय परमावस्था । जरी तो अवचिता गावों लागे ॥७५॥

गातां पदोपदीं निजसुख । कोंदाटे अधिकाधिक ।

वोसंडतां परम हरिख । स्वानंदें अलोलिक नाचों लागे ॥७६॥

सारुनि दुजेपणाचें काज । निरसोनि लौकिकाची लाज ।

अहंभावेंविण सहज । आनंदाचे भोजें अलोलिक नाचे ॥७७॥

जो मोलें मदिरा खाये । तो मदिरानंदें नाचे गाये ।

जेणें ब्रह्मानंदु सेविला आहे । तो केवीं राहे आवरला ॥७८॥

यालागीं तो लोकबाह्यता । स्वये नाचे ब्रह्मउन्मादता ।

लोक मानिती तया पिशाचता । हा बोधु पंडितां सहजा न कळे ॥७९॥

त्याचिया निजबोधाचि कथा । ऐक सांगेन नृपनाथा ।

एक भगवंतावांचून सर्वथा । त्यासी लौकिकता दिसेना ॥५८०॥;