श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ४५ वा

हरिरुवाच-सर्वभूतेषु यः पश्येद्भगवद्भावमात्मनः ।

भूतानि भागवत्यात्मन्येष भाववतोत्तमः ॥४५॥

हरि म्हणे रायाप्रती । अमित भक्तलक्षणस्थिती ।

एक दिगंबरत्वें वर्तती । एक स्वाश्रमस्थिती निजचारें ॥३६॥

एक सदा पडले असती । एकांची ते उन्मादस्थिती ।

एक सदा गाती नाचती । एक ते होती अबोलणे ॥३७॥

एक गर्जती हरिनामें । एक निर्दाळिती निजकर्में ।

एक भूतदयाळू दानधर्में । एक भजननेमें राहती ॥३८॥

ऐशा अनंत भक्तस्थिती । सांगतां सांगावया नाकळे वृत्ती ।

त्यांमाजीं मुख्य संकलि । तीं राया तुजप्रती सांगेन ॥३९॥

पूर्णप्राप्तीचा मुख्य ठावो । सर्वां भूतीं भगवद्भावो ।

हाचि पूर्णभक्तीचा निजगौरवो । तोचि अभिप्रावो हरि सांगे ॥६४०॥

सर्व भूतीं मी भगवंत । सर्व भूतें मजआंत ।

भूतीं भूतात्मा मीचि समस्त । मीचि मी येथ परमात्मा ॥४१॥

ऐसें जें पूर्णत्वाचें मीपण । तेणें वाढे आत्मभिमान ।

सहजें निजनिरभिमान । तें शुद्ध लक्षण ऐक राया ॥४२॥

शुद्ध भक्तांचें निजलक्षण । प्रत्यगात्मयाचें जें मीपण ।

तेंही मानूनियां गौण । भावना पूर्ण त्यांची ऐसी ॥४३॥

सर्वां भूतीं भगवंत । भूतें भगवंतीं वर्तत ।

भूतीं भूतात्मा तोचि समस्त । मी म्हणणें तेथ मीपणा न ये ॥४४॥

सर्व भूतीं भगवंत पाहीं । भूतें भगवंताचे ठायीं ।

हें अवघें देखे जो स्वदेहीं । स्वस्वरुप पाहीं स्वयें होय ॥४५॥

तो भक्तांमाजीं अतिश्रेष्ठ । तो भागवतांमाजीं वरिष्ठ ।

त्यासी उत्तमत्वाचा पट । अवतार श्रेष्ठ मानिती ॥४६॥

तो योगियांमाजीं अग्रगणी । तो ज्ञानियांचा शिरोमणी ।

तो सिद्धांमाजीं मुगुटमणी । हें चक्रपाणी बोलिला ॥४७॥

जैशा घृताचिया कणिका । घृतेंसीं नव्हती आणिका ।

तेवीं भूतें भौतिकें व्यापका । भिन्न देखा कदा नव्हती ॥४८॥

हे ’उत्तम’ भक्तांची निजस्थिती । राया जाणावी सुनिश्चितीं ।

आतां ’मध्यम’ भक्त कैसे भजती । त्यांची भजनगती ऐक राया ॥४९॥;