श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ७ वा

इन्द्रो विशङकय मम धाम जिघृक्षतीति कामं न्ययुंक्त सगणं स बदर्युपाख्यम् ।

गत्वाऽप्सरोगणवसन्तसुमन्दवातैः स्त्रीप्रेक्षणेषुभिरविध्यदतन्महिज्ञः ॥७॥

ऐसा नारायणाचा प्रताप । देखोनि निष्ठा दृढ तप ।

तेणें इंद्रासी आला कंप । म्हणे स्वर्ग निष्पाप घेईल माझा ॥७५॥

त्याचें तप देखोनि परम । म्हणे गेलें गेलें स्वर्गधाम ।

इंद्रें कोपें प्रेरिला काम । अप्सरासंभ्रमसवेत ॥७६॥

कामसमवेत अप्सरा । सवें वसंतही दुसरा ।

क्रोधु अवघियां पुढारा । जो तापसांतें पुरा नागवी सदा ॥७७॥

तीर्थोतीर्थींच्या अनुष्ठाना । क्षमा नुपजे अंतःकरणा ।

कोपु येतांच जाणा । करी उगाणा तपाचा ॥७८॥

क्रोधु तापसांचा उघड वैरी । तापसां नागवी नानापरी ।

तोही नारायणावरी । अवघ्यां अग्रीं चालिला ॥७९॥

ऐशीं मिळोनि बिरुदायितें । आलीं बदरिकाश्रमा समस्तें ।

नारायणु तप करी जेथें । उठावलीं तेथें अतिआक्रमेंसीं ॥८०॥

वसंतें शृंगारिलें वन । कोकिळा कलरवें गायन ।

सुगंध शीतळ झुळके पवन । पराग संपूर्ण वरुषती सुमनें ॥८१॥

तेथ भ्रमरांचे झणत्कार । कामिनीगायन कामाकार ।

हावभाव कटाक्षविकार । कामसंचार चेतविती ॥८२॥

नव्हेचि कामिनीकामबाधा । पराक्रमु न चलेचि क्रोधा ।

तोही सांडोनियां बिरुदा । परतला नुसधा म्लानवदनें ॥८३॥

मग मदनें मांडोनियां ठाण । विंधी कामिनीकटाक्षबाण ।

तेणें घायें नारायण । अणुप्रमाण न डंडळेचि ॥८४॥

शस्रें तोडितां आकाशासी । आकाश स्वयें सावकाशी ।

तेवीं कामें छळितां नारायणासी । तो निजसंतोषीं निर्द्वंद्व ॥८५॥

आग्या निजतेजसत्ता । अग्नीतेज प्राशूं जातां ।

तोंड जळे चवी चाखितां । तेवीं कामिनीकामता नारायणदृष्टीं ॥८६॥

नेणतां नारायणमहिमे । धांवोनि घाला घातला कामें ।

तेव्हां अवघींच पराक्रमें । स्वनिंद्य धर्में लाजलीं ॥८७॥

तेथ अवघीं झालीं पराङ्‍मुखें । पाठमोरीं निघालीं अधोमुखें ।

तेव्हां त्यांची गति निःशेखें । नारायण देखे खुंटिली ॥८८॥

इंद्रियनियंता नारायण । नेणोनि छळूं गेलीं आपण ।

त्यापुढोनि पुनरागमन । सर्वथा जाण करवेना ॥८९॥

मागें न निघवे निश्चितें । ऐसें जाणोनि समस्तें ।

थोर गजबजिलीं तेथें । भयचकितें व्याकुळें ॥९०॥

जाणोनि नारायणप्रताप । आतां कोपून देईल शाप ।

येणें धाकें म्लानरूप । अतिसकंप भयभीतें ॥९१॥

ऐशी देखोनि त्यांची स्थिति । कृपेनें तुष्टला कृपामूर्ति ।

अणुमात्र कोपु नये चित्तीं । अभिनव शांति नारायणाची ॥९२॥