श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ४२ वा

स्वपादमूलं भजतः प्रियस्य, त्यक्तान्यभावस्य हरिः परेशः ।

विकर्म यच्चोत्पतितं कथंचिद्‌, धुनोति सर्वं हृदि सन्निविष्टः ॥४२॥

सांडूनि देहाच्या अभिमाना । त्यजूनि देवतांतरभजना ।

जे अनन्य शरण हरिचरणां । ते कर्मबंधना नातळती ॥७१॥

यापरी जे अनन्य शरण । तेचि हरीसी पढियंते पूर्ण ।

हरिप्रियां कर्मबंधन । स्वप्नींही जाण स्पर्शों न शके ॥७२॥

राया म्हणसी 'भगवद्भक्त । विहितकर्मीं नित्यनिर्मुक्त ' ।

ते जरी विकर्म आचरत । तरी प्रायश्र्चित्त न बाधी त्यांसी ॥७३॥

जेवीं पंचाननाचें पिलें । न वचे मदगजांचेनि वेढिलें ।

तेवीं हरिप्रियीं विकर्म केलें । त्यांसी न वचे बांधिलें यमाचेनि ॥७४॥

स्मरतां एक हरीचें नाम । महापातक्यां वंदी यम ।

मा हरीचे पढियंते परम । तयां विकर्में यम केवीं दंडी ॥७५॥

आशंका ॥ 'वेदाज्ञा विष्णूची परम । वेदें विहिलें धर्माधर्म ।

भक्त आचरतां विकर्म । केवीं वेदाज्ञानेम न बाधी त्यांसी ' ॥७६॥

जेवीं रायाचा सेवक आप्त । तो द्वारपाळां नव्हे अंकित ।

तेथ रायाचा पढियंता सुत । त्यांचा पंगिस्त तो केवीं होय ॥७७॥

हरिनामाचें ज्यासी स्मरण । वेद त्याचे वंदी चरण ।

मा जो हरीचा पढियंता पूर्ण । त्यासी वेदविधान कदा न बाधी ॥७८॥

भक्तापासूनि विकर्मस्थिती । कदा न घडे गा कल्पांतीं ।

अवचटें घडल्या दैवगतीं । त्या कर्मा निर्मुक्ति अच्युतस्मरणें ॥७९॥

बाधूं न शके कर्माकर्म । ऐसा कोण भागवतधर्म ।

ते भक्तीचें निजवर्म । उत्तमोत्तम अवधारीं ॥४८०॥

त्यजूनि देहाभिमानवोढी । सर्वां भूतीं हरिभक्ति गाढी ।

तो कर्माकर्में पायीं रगडी । मुक्ति पाय झाडी निजकेशीं ॥८१॥

तो ज्याकडे कृपादृष्टीं पाहे । त्याचें निर्दळे भवभये ।

तो जेथ म्हणे राहें । तेथें लाहे मुक्तिसुख ॥८२॥

त्याचेनि अनुग्रहकरीं । देव प्रगटे दीनाच्या अंतरीं ।

त्याच्या कर्माकर्माची बोहरी । स्वयें श्रीहरी करूं लागे ॥८३॥

जेवीं प्रगटल्या दिनमणी । अंधार जाय पळोनी ।

राम प्रगटल्या हृदयभुवनीं । कर्माकर्मधुणी सहजचि ॥८४॥

भगवंताची नामकीर्ति । याचि नामें परम भक्ति ।

भक्तीपाशीं चारी मुक्ति । दासीत्वें वसती नृपनाथा ॥८५॥;

ऐकोनि भक्तीची पूर्ण स्थिती । रोमांचित झाला नृपती ।

आनंदाश्रु नयनीं येती । सुखावलिया वृत्तीं डुल्लतु ॥८६॥

सांगतां वैदेहाची स्थिती । नारदु सुखावे निजचित्तीं ।

तो उल्हासें वसुदेवाप्रती । सांगे समाप्ति इतिहासाची ॥८७॥