श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक १६ वा

त्वत्तः पुमान् समधिगम्य यया स्यवीर्यं । धत्ते महान्तमिव गर्भममोघवीर्यः ।

सोऽयं तयानुगत आत्मन आण्डकोशं । हैमं ससर्ज बहिरावरणैरुपेतम् ॥१६॥

पुढतीं सृष्टीचा सृजिता । तूंचि होशी गा अनंता ।

ते उत्पत्तीची अवस्था । मूळकर्ता तूंचि तूं ॥८७॥

तुझी लाहोनि वीर्यशक्ती । होये पुरुषासी पुरुषत्वप्राप्ती ।

तेणें अंगीकारूनि प्रकृती । केलें उत्पत्ती गर्भाधान ॥८८॥

तेचि ते वेळीं प्रकृती । महत्तत्वीं होय गर्भवती ।

पंचतत्वेंसी गर्भीं धरिती । हिरण्यवर्ण अंडातें ॥८९॥

तें अमोघ वीर्य प्रबळ । गर्भीं विश्वाकार बाळ ।

धरिती जाहली वेल्हाळ । ब्रह्मांड सकळ अंडामाजीं ॥१९०॥

जैसें गर्भासी उल्ब जाण । तैसें अंडासी बहिरावरण ।

सप्तधा नेमस्त प्रमाण । तूं निर्माण करविता ॥९१॥

पृथ्वी जल अनल अनिल । नभ आणि अहंकार स्थूळ ।

सातवें तें अतिसबळ । जाण केवळ क्रियासूत्र ॥९२॥

त्या गर्भासी जतनेवरी । तूंचि आंतु आणि बाहेरी ।

रिघालासी सूत्रधारी । खांबसूत्र जैसा कां ॥९३॥

ऐसें जग जाहलें दोघांपासूनी । परी तिसरें न देखों कोणी ।

अवघी सृष्टी दोघाजणीं । दुमदुमुनी भरलीसे ॥९४॥

वाती लावूनि पाहतां । तिसरें न लगेचि हाता ।

दुसरी प्रकृती निर्धारितां । तेही सर्वथा टवाळ ॥९५॥

ऐसा दुजेनवीण एकला । एकलाचि विश्व जाहला ।

आकळीत कौशल्यकळा । मल्लमर्दना श्रीकृष्णा ॥९६॥

एवं एकलेपणें तूं कर्ता । त्यालागीं लेपु न लगे सर्वथा ।

कर्म करूनि तूं अकर्ता । तेचि कथा परियेसीं ॥९७॥