श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक २५ वा

अवधूतं द्विजं कञ्चिच्चरन्तमकुतोभयम् ।

कविं निरीक्ष्य तरुणं यदूः पप्रच्छ धर्मवित् ॥२५॥

कोणी एक अवधूतू । निजतेजें प्रकाशवंतू ।

ब्रह्मानंदें डुल्लतू । यदूनें येतू देखिला ॥५८॥

त्या अवधूताचें लक्षण । यदू निरीक्षी आपण ।

देखिलें ब्रह्मसूत्रधारण । होय ब्राह्मण ब्रह्मवेत्ता ॥५९॥

ऐसा तो अवधूतू । निर्भय निःशंक वर्ततू ।

यदू व्याहाळिये होता जातू । देखिला वनांतू सन्मुख ॥२६०॥

आंतूला प्राण तत्त्वतां । बाहेर रिघों नेदी सर्वथा ।

स्वभावें प्राणापानसमता । जाली न धरितां धारणा ॥६१॥

नवल तयाचें पाहणें । दृश्य दृश्यत्वें देखों नेणे ।

झाला सर्वांगें देखणें । देखणेंपणें पाहातसे ॥६२॥

मी एकु वनीं वसता । हेंही नाठवे त्याचिया चित्ता ।

झाली सर्वत्र सर्वगतता । समसाम्यता समत्वें ॥६३॥

कर्म कार्य कर्ता जाण । अवघा जाहला तो आपण ।

क्रियेनें वाहूनियां आण । निंबलोण जीवें केलें ॥६४॥

देहाचिया माथां । ठेविली होती अहंता ।

तें देहमिथ्यात्व पावतां । समूळ अहंता पळाली ॥६५॥

नित्यानित्य होमद्वारें । ब्रह्माग्नि प्रज्वळला एकसरें ।

जाळूनि आश्रमांची चारी घरें । केलें खरें निराश्रमी ॥६६॥

त्या आश्रमामाजीं होती । शास्त्रश्रवणविधिवादपोथी ।

ते जळाली जी निश्चितीं । भस्म हातीं न लगेचि ॥६७॥

विधिनिषेधपैजा । जळाली पंचायतनदेवपूजा ।

होता संचितक्रियमाणपुंजा । तोही वोजा जळाला ॥६८॥

यापरी तो अवधूतू । ब्रह्मानंदें जी डुल्लतू ।

निजसुखें वेल्हावतू । देखिला येतू यदूरायें ॥६९॥

संकल्पविकल्परहित । शुद्ध सर्वांगी विभूत ।

यालागीं बोलिजे अवधूत । येर्‍हवीं विख्यात ब्राह्मणू ॥२७०॥

सभोंवता समस्तू । प्रपंच निजबोधें असे धूतू ।

यालागीं बोलिजे अवधूतू । येर्‍हवीं विख्यातू ब्राह्मणू ॥७१॥

अहं धूईव तो अवधूतू । तोचि योगी तोचि पुनीतू ।

जो का अहंकारग्रस्तू । तोचि पतितू जन्मकर्मी ॥७२॥

वार्धक्य यावें देहासी । तंव देहपण नाहीं देहापासीं ।

रिगमु नव्हेच जरेसी । तारुण्यासी तें मूळ ॥७३॥

आणिकही त्याचीं लक्षणें । नीच नवा बोधू मैळों नेणें ।

भोगिजे नित्य नूतनपणें । परम तारुण्यें टवटवला ॥७४॥

निजबोधाचिया सत्ता । द्वैत जिंतिलें तत्त्वतां ।

ऐसा निःशंकु विचरतां । भय सर्वथा त्या नाहीं ॥७५॥

ऐशीं लक्षणें निर्धारितां । अवधूत निजबोधें पुरता ।

यदूसी उपजली विनीतता । श्रद्धा सर्वथा अनिवार ॥७६॥

करूनि साष्टांग दंडवत । अति नम्र श्रद्धायुक्त ।

हात जोडूनि पुसत । प्रसन्न चित्त रायाचें ॥७७॥