श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ४० व ४१ वा

विषयेष्वाविशन्योगी नानाधर्मेषु सर्वतः ।

गुणदोषव्यपेतात्मा न विषज्जेत वायुवत् ॥४०॥

पार्थिवेष्विह देहेषु प्रविष्टस्तद्गुणाश्रयः ।

गुणैर्न युज्यते योगी गन्धैर्वायुरिवात्मदृक् ॥४१॥

ऐक्यता साधावी चतुरीं । ते वायूच्या ऐसी दोंहीपरी ।

बाह्य आणि अंतरीं । ऐक्यकरीं वर्तावें ॥२२॥

प्राणवृत्तीचीं लक्षणे । तूज सांगितलीं संपूर्णें ।

आतां बाह्य वायूचीं चिन्हें । सावधानें परियेसीं ॥२३॥

वायु सर्वांतें स्पर्शोनि जाये । परी अडकला कोठें न राहे ।

तैसें विषय सेवितां पाहे । आसक्तु नव्हे योगिया ॥२४॥

असोनि इंद्रियांचेनि मेळें । तो विषयांमाजी जरी खेळे ।

तरी गुणदोषआसक्तिमेळें । बोधू न मळे तयाचा ॥२५॥

वस्त्र चंदन वनिता माळा । सदा भोगितां विषयसोहळा ।

वायु नातळे जेवीं जाळा । तेवीं योगी वेगळा विषयांसी ॥२६॥

जैसें वारेनीं जाळ उडे । परी जाळीं वारा नातुडे ।

तेवीं भोग भोगितां गाढे । भोगीं नातुडे योगिया ॥२७॥

जातया वायूचे भेटी । सुगंध कोटी घालिती मिठी ।

त्यांची आसक्ती नाहीं पोटीं । उठाउठीं सांडितू ॥२८॥

तैसा आत्मत्वें योगिया पाहीं । प्रवेशलासे सर्वां देहीं ।

देह गुणाश्रयो पाहीं । ठायींच्या ठायीं तोचि तो ॥२९॥

निजात्मदृष्टीचेनि बळें । तो देहगुणांसी नातळे ।

जैसा गंधावरी वारा लोळे । परी नाकळे गंधासी ॥४३०॥

तेचि परिपूर्ण आत्मस्थिती । राया मी सांगेन तुजप्रती ।

जैसी आकाशाची प्रतीती । सर्व पदार्थीं अलिप्त ॥३१॥