श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक २८ वा

तस्या निर्विण्णचित्ताया गीतं श्रृणु यथा मम ।

निर्वेद आशापाशानां पुरुषस्य यथा ह्यसिः

न ह्यङ्गाजातनिर्वेदो देहबन्धं जिहासति ।

यथा विज्ञानरहितो मनुजो ममतां नृप ॥२८॥

कैसें वैराग्य उपजलें तिसी । जे चिंतीत होती विषयासी ।

त्या विटली विषयसुखासी । छेदक आशेसी वैराग्य ॥३॥

तेणें वैराग्यें विवेकयुक्त । पिगलेनें गाइलें गीत ।

तें आइक राया समस्त । चित्तीं सुचित्त होऊनि ॥४॥

ऐक राया विवेकनिधी । वैराग्य नाहीं ज्याचे बुद्धीं ।

त्यासी जन्ममरणाची आधिव्याधी । प्रतिपदीं बाधकु ॥५॥

अनुतापु नाहीं ज्यासी । विवेक नुपजे मानसीं ।

तो संसाराची आंदणी दासी । आशापाशीं बांधिजे ॥६॥

त्यासी मोहममतेची गाढी । घालिजे देहबुद्धीची बेडी ।

अहोरात्र विषय भरडी । अर्ध घडी न राहे ॥७॥

जराजर्जरित वाकळे । माजीं पडले अखंड लोळे ।

फुटले विवेकाचे डोळे । मार्गु न कळे विध्युक्त ॥८॥

त्यासी अव्हासव्हा जातां । अंधकूपीं पडे दुश्चिता ।

तेथूनि निघावया मागुता । उपावो सर्वथा नेणती ॥९॥

तेथ काया-मनें-वाचें । निघणें नाहीं जी साचें ।

तंव फणकाविला लोभविंचें । चढणें त्याचें अनिवार ॥२१०॥

तेथ निंदेचिया तिडका । आंत बाहेर निघती देखा ।

वित्तहानीचा थोर भडका । जळजळ देखा द्वेषाची ॥११॥

अभिमानाचे आळेपिळे । मोह‍उमासे येती बळें ।

तरी विषयदळणें आगळें । दुःखें लोळे गेहसेजे ॥१२॥

ऐशीं अवैराग्यें बापुडीं । पडलीं देहाचे बांदवडीं ।

भोगितां दुःखकोडी । सबुड बुडीं बुडालीं ॥१३॥

पहा पां नीच सर्व वर्णांसी । निंद्य कर्में निंदिती कैशीं ।

वैराग्य उपजलें वेश्येसी । देहबंधासी छेदिलें ॥१४॥

देहबंध छेदी त्या उक्ती । वेश्या बोलिली नाना युक्ती ।

झाली पिंगलेसी विरक्ती । चक्रवर्ती परीस पां ॥१५॥