श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक २६ वा

तावत् प्रमोदते स्वर्गे यावत् पुण्यं समाप्यते ।

क्षीणपुण्यः पतत्यर्वाग् अनिच्छन् कालचालितः ॥२६॥

जंव असे पुण्यसंपत्ती । तंव स्वर्गभोग भोगिती ।

क्षीण झाल्या पुण्यशक्ती । पतन पावती तत्काळ ॥५४॥

जंववरी गांठीं असे धन । तंववरी वेश्येचें सौजन्य ।

निःशेष वेंचल्या धन । मुख परतोन पाहेना ॥५५॥

तैशीच स्वर्गीची वस्ती । निजपुण्यें भोग भोगिती ।

पुण्यक्षयें क्षया जाती । पतन पावती अनिच्छा ॥५६॥

कष्ट करूनियां याज्ञिकीं । स्वर्गु साधिला होआवया सुखी ।

ते झालेचि परम दुःखी । पतन अधोमुखीं पावले ॥५७॥

उडालें स्वर्गभोगांचे सुख । आलें गर्भवासाचें दुःख ।

जळो सकामाचें सुख । ठकले याज्ञिक सुखलोभें ॥५८॥

उद्धवा जे म्हणती स्वर्गसुख । ते या रीतीं पावले दुःख ।

स्वर्गसुख मानिती मूर्ख । नव्हे निर्दोख तो मार्गु ॥५९॥

विधियुक्त आचरतां याज्ञिक । पुढती पावले थोर दुःख ।

तरी अविधीनें होईल सुख । झणीं देख म्हणशील ॥५६०॥

येथ कर्ममार्गींची प्रवृत्ती । दों प्रकारें असे वर्तती ।

एकी विधिरूपें आचरती । दुजी स्थिती अविधीनें ॥६१॥

आतां सांगितली तुजप्रती । ते वेदोक्त विधानस्थिती ।

जे विधीनें स्वर्गप्राप्ती । हे प्रवृत्ती उत्कट ॥६२॥

पुण्यक्षयें स्वर्गपतन । तेंही सांगीतलें कथन ।

आतां अविधीं जें आचरण । तेंही लक्षण परियेसीं ॥६३॥

वेद‍उल्लंघनें कुमती । कुश्चित जनांचे संगती ।

अप्रवृत्तीची प्रवृत्ती । अधर्मस्थिती अवधारीं ॥६४॥