एवं गदिः कर्म गतिर्विसर्गो घ्राणो रसो दृक् स्पर्शः श्रुतिश्च ।
सङ्कल्पविज्ञानमथाभिमानः सूत्रं रजःसत्त्वतमोविकारः ॥१९॥
जैसी वाचेची व्युत्पत्ती । तैसीच कर्मेंद्रियांची प्रवृत्ती ।
चरणांच्या ठायीं गती । ग्रहणशक्ती हस्तांची ॥३७०॥
विसर्ग जाण वायूचा । सुखोद्रेक तो लिंगाचा ।
कर्मेंद्रियीं पांचवी वाचा । विस्तारू तिचा सांगीतला ॥७१॥
तैसीच जाण ज्ञानकरणें । दृष्टी उठी देखणेपणें ।
रसना रसातें चाखों जाणे । श्रवण श्रवणें अधिकारू ॥७२॥
शीत उष्ण मृदु कठिण । हें त्वगिंद्रियाचें लक्षण ।
सुगंध दुर्गंध जाणतेपण । घ्राण विचक्षण ते कर्मीं ॥७३॥
संकल्प विकल्प मनाचे । निश्चयो कर्म बुद्धीचें ।
चिंतन जाण चित्ताचें । अहंकाराचें मीपण ॥७४॥
सूत्र तंव प्रधानाचें । विकार रजतमसत्वांचे ।
संक्षेपें विवरण तिहींचे । ऐक साचें सांगेन ॥७५॥
आधिदैव आधिभौत । ज्यासी अध्यात्म म्हणत ।
वाढला जो प्रपंचू येथ । ईश्वराचें अभिव्यक्त स्वरूप जाण ॥७६॥
जगाचें मूळकारण । अंगें ईश्वरचि आपण ।
त्या कारणाहूनि कार्य भिन्न । नव्हे जाण सर्वथा ॥७७॥
हो कां घृताची एके काळीं । थिजोनि झालि पुतळी ।
ते घृताहोनि वेगळी । नाहीं देखिली प्रत्यक्ष ॥७८॥
काष्ठाचा घोडा केला । अंगें ठाणें अति मिरविला ।
तो काष्ठपणा नाहीं मुकला । सर्वांगें शोभला काष्ठत्वें ॥७९॥
त्याचे पाहतां वेगळाले अवयव । खूर खांद काष्ठचि सर्व ।
तेवीं महाभूतें गुणप्रभव । स्वरूप सावेव शिवाचें ॥३८०॥
सुवर्णाचें झालें लेणें । तें जेवीं मिरवे सोनेपणें ।
तेवीं महाभूतें विषयकरणें । अभिन्नपणें शिवरूप ॥८१॥
फडा पुच्छ वांकुडा बाग । येणें आकारें म्हणती नाग ।
तो नाग नव्हे सोनेंचि चांग । तेवीं हें जग मद्रूप ॥८२॥
प्रपंच ईश्वरासी अभिन्न । येचि अर्थीं श्रीनारायण ।
उद्धवासी सांगें आपण । अभिन्नपणे जीवशिवां ॥८३॥