करोति कामवशगः कर्माण्यविजितेन्द्रियः ।
दुःखोदर्काणि सम्पश्यन् रजोवेगविमोहितः ॥११॥
जेथ रजाचा वेग उदित । तेथ कामग्रहो खवळे अद्भुत ।
जो पुरुष झाला कामग्रस्त । तो सदा अंकित कामाचा ॥३६॥
ज्यासी विवेक नाहीं मानसीं । तो जाण पां कामाची आंदणी दासी ।
काम नाचवी जैसें त्यासी । तेणें विकारेंसीं नाचत ॥३७॥
कामांकित झालिया पुढें । सकाम कर्म करणें पडे ।
ज्याचें उत्तरोत्तर दुःख वाढे । अतिदुर्वाडें गर्वितु ॥३८॥
रजोगुणें अतिमोहित । यालागीं अजितेंद्रिय अयुक्त ।
जन्ममरणांचा अंकित । कर्में करीत तद्रूपें ॥३९॥
रजोगुणाचा अतिबाध । तेणें जन केले विषयांध ।
रजरागी महामंद । जाण प्रसिद्ध उद्धवा ॥२४०॥
रजें बांधल्यापाठीं जाण । होय महामोहाचें संचरण ।
तेव्हां भ्रमाचें वाउधाण । सैरा तमोगुण उल्हासे ॥४१॥
ऐशी प्राणियांची मती । उद्धवा जाण निश्चितीं ।
यालागीं काम ते सेविती । नव्हे विरक्ती विषयांची ॥४२॥
तुज ऐसें वाटेल चित्तीं । बुडाली तरणोपायस्थिती ।
खुंटली प्राण्यांची परम गती । विषयासक्ती अनिवार ॥४३॥
जीवा अविद्याविषयसंबंधू । याचा बाधू अतिसुबद्धू ।
अविद्यायोग अनादिसिद्धू । तेणें दृढ भेदू जीवासी ॥४४॥
अंतःकरणही अनादी । प्रवाहरूपें त्याची सिद्धी ।
तेणें दृढ झाली विषयबुद्धी । त्याग त्रिशुद्धी घडेना ॥४५॥
सत्त्वीं उत्पन्न अंतःकरण । परी तें प्रकृतिकार्य जाण ।
तेथें भोगाध्यासें रजोगुण । खवळला कोण आवरी ॥४६॥
विषयीं बांधिले विवेकी । तो विषयत्याग नव्हे ये लोकीं ।
उद्धवा तुझी आशंका हेच कीं । ऐक तेविखीं उपावो ॥४७॥
विवेकियांच्या ठायीं । विषयबुद्धि नुपजे पाहीं ।