श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ४२ व ४३ वा

सुकुमारमभिध्यायेत् सर्वाङ्गेषु मनो दधत्

इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यो मनसाऽऽकृष्य तन्मनः ।

बुद्ध्या सारथिना धीरः प्रणयेन्मयि सर्वतः ॥ ४२ ॥

तत्सर्वव्यापकं चित्तमाकृष्यैकत्र धारयेत् ।

नान्यानि चिन्तयेद् भूयः सुस्मितं भावयेन्मुखम् ॥ ४३ ॥

झणीं दृष्टीचा रुपेल न्याहारू । लागतां खुपेल चंद्रकरू ।

तैशी मूर्ति ध्यावी सुकुमारू । अतिअरुवारू ध्याननिष्ठा ॥९८॥

इंद्रियार्थीं अतिलोलुप । तें वैराग्यें आवरोनि चित्त ।

माझे ध्यानीं सुनिश्चित । बुद्धिमंत लाविती ॥९९॥

विषयीं आवरोनि मन । अखंड करितां माझें ध्यान ।

मद्‌रूपचि होय जाण । ऐसें चिंतन करावें ॥५००॥

चिंतनीं बिचकतां मन । सविवेक बुद्धिबळें जाण ।

निःशंक करितां माझें स्मरण । धारणेवीण ध्यान ठसावे ॥१॥

धारणा जरी तुटोनि जाये । ध्यासठसा न तुटत राहे ।

मन मूर्तीच्या ठायीं पाहें । जडलें ठाये सर्वांगीं ॥२॥

अंगप्रत्यंगीं ध्यानयुक्त । जडोनि ठेलें जें चित्त ।

तें आवरूनि समस्त । चिंतावें निश्चित हास्यस्वदन ॥३॥

सर्वही सांडोनियां जाण । सांगोपांग मूर्तिध्यान ।

चिंतावें गा हास्यवदन । स्वानंदघन हरीचें ॥४॥

अंग प्रत्यंग मूर्तिध्यान । पुढतीं न करावेंचि गा जाण ।

ध्यातां माझें हास्यवदन । तल्लीन मन करावें ॥५॥

उद्धवें केला होता प्रश्न । कशासारिखें तुझें ध्यान ।

तें सांगोनियां जाण । यदात्मलक्षण हरि बोले ॥६॥

ध्याना आलें जें हास्यवदन । त्यांतूनही सांडोनि वदन ।

केवळ हास्याचें करावें ध्यान । हास्यामाजीं मन घालूनी ॥७॥

त्याही हास्याचें सांडूनि ध्यान । हास्यामाजीं जो आनंदघन ।

तेथ प्रवेशवावें मन । अतिसावधान निजनिष्ठा ॥८॥

ते आनंदीं आनंदयुक्त । जाहलिया आपुलें चित्त ।

आनंदाची उपलब्धि तेथ । होय सुनिश्चित साधकां ॥९॥