श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ३४ वा

जन्मौषधितपोमन्त्रैः यावतीरिह सिद्धयः ।

योगेनाप्नोति ताः सर्वा नान्यैर्योगगतिं व्रजेत् ॥३४॥

सिद्धींचे प्राप्तीचें कारण । जन्मौषधि मंत्र तप जाण ।

कां साधल्या प्राणापान । सकळ सिद्धी जाण योगाभ्यासीं ॥९९॥

एकी जन्मास्तव सहज सिद्धी । एकी त्या साधिती औषधी ।

एकी त्या तपादि महाविधी । एकी त्या त्रिशुद्धि मंत्रद्वारा ॥२००॥

सर्पासी वायुधारण । मीनासी जळतरण ।

पक्ष्यासी नभोगमन । हे जन्मसिद्धी जाण स्वाभाविक ॥१॥

हंस निवडी क्षीरनीर । कोकिळेसी मधुर स्वर ।

चंद्रामृत सेवी चकोर । हे सिद्धी साचार जन्मास्तव ॥२॥

जन्मास्तव सहज सिद्धी । त्या म्यां सांगीतल्या सुबुद्धी ।

आतां साधिलिया औषधी । लाभती सिद्धी त्या ऐक ॥३॥

श्वेतमांदारीं गजानन । अंगारकचतुर्थी साधिल्या जाण ।

सकल विद्यांचें होय ज्ञान । धनधान्यसमृद्धी ॥४॥

अजानवृक्षाची वोळखण । त्याचीं फळें श्वानमुखें जाण ।

त्याचें घडल्या क्षीरपान । होय आपण अजरामर ॥५॥

पिचुमंद नित्य सेविल्या देख । त्यासी बाधीना कोणी विख ।

पाताळगरूडीचें प्राशिल्या मुख । त्यासी देहदुःख बाधीना ॥६॥

पूतिकावृक्षाचे मूळीं । असे महाशक्तीची पुतळी ।

ते साधल्या अप्सरांचे मेळीं । क्रीडे तत्काळीं साधक ॥७॥

अनंत औषधी अनंत सिद्धी । त्यांची साधना कठिण त्रिशुद्धी ।

तपादि सिद्धींची विधी । ऐक सुबुद्धी उद्धवा ॥८॥

कृच्छ्र पराक चांद्रायण । आसार जलाशय धूम्रपान ।

तप करी जें जे भावून । ते ते सिद्धी जाण तो पावे ॥९॥

ऐक मंत्रसिद्धीचें लक्षण । प्रेतावरी बैसोनि आपण ।

एक रात्र केल्या अनुष्ठान । प्रेतदेवता संपूर्ण प्रसन्न होय ॥२१०॥

तेणें भूत भविष्य वर्तमान । ते सिद्धी प्राप्त होय जाण ।

करितां सूर्यमंत्रविधान । दूरदर्शनसिद्धी उपजे ॥११॥

जैसा मंत्र जैसी बुद्धी । तैसी त्यास प्रकटे सिद्धी ।

या सकळ सिद्धींची समृद्धी । योगधारणाविधीमाजीं असती ॥१२॥

नेहटूनियां आसना । ऐक्य करोनि प्राणापानां ।

जो धरी योगधारणा । सकळ सिद्धी जाणा ते ठायीं ॥१३॥

म्यां सांगीतली सिद्धींची कथा । झालिया प्राणापानसमता ।

आलिया योगधारणा हाता । तैं सिद्धी समस्ता प्रकटती ॥१४॥

प्राणापान समान न करितां । योगधारणाही न धरितां ।

मज एकातें हृदयीं धरितां । सिद्धी समस्ता दासी होती ॥१५॥

मज पावावया तत्त्वतां । मज एकातें स्मरतां ध्यातां ।

पावो देऊन सिद्धींचे माथां । चारी मुक्ति स्वभावतां दासी होती ॥१६॥

नाना सिद्धींची धारणा धरितां । माझी सलोकता समीपता ।

हाता न ये गा सरूपता । मग सायुज्यता ते कैंची ॥१७॥

माझे अतिशयें शुद्ध भक्त । ते मुक्तीसी दूर दवडित ।

माझेनि भावार्थें नित्यतृप्त । ते पूज्य होत मजलागीं ॥१८॥

जो सकळ सिद्धींचा ईश्वरू । तो मी लागें त्यांची पूजा करूं ।

तेथिला जो सिद्धींचा संभारू । घेऊनि निजवेव्हारू पळताती ॥१९॥

सकळ सिद्धींच्या स्वामित्वेंसीं । मी भगवंत तिष्ठें भक्तांपाशीं ।

तेंचि श्लोकार्थें हृषीकेशी । उद्धवासी सांगत ॥२२०॥