श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ८ वा

उद्धव उवाच-

ज्ञानं विशुद्धं विपुलं यथैतद्वैराग्यविज्ञानयुतं पुराणम् ।

आख्याहि विश्वेश्वर विश्वमूर्ते त्वद्‍भक्तियोगं च महद्विमृग्यम् ॥८॥

विष्वक्सेना विश्वेश्वरा । विश्वमूर्ती विश्वंभरा ।

जेणें पाविजे ब्रह्मसाक्षात्कारा । त्या ज्ञाननिर्धारा मज सांगा ॥९८॥

नुसधें सांगती ज्ञान । ते केवळ मूढ जाण ।

सांग तूं वैराग्ययुक्ति तीक्ष्ण । जें छेदी बंधन जीवांचें ॥९९॥

ज्ञानेंवीण वैराग्य आंधळें । तें अरडीदरडी आदळे ।

वैराग्येंवीण ज्ञान पांगळें । युक्ति देखे परी न चले पुरुषार्थ ॥१००॥

विवेक वैराग्य दोनी । प्रवेशल्या हृदयभुवनीं ।

तों विषयावस्था निरसूनी । सोहंपणीं जीव वर्तें ॥१॥

जंव ज्ञानासी न भेटे विज्ञान । तंव न निरसे जीवपण ।

यालागीं सांगावें विज्ञान । जें जीवशिवपण निवारी ॥२॥

असंभावनादोषशून्य । तें बोलिजे `शुद्ध ज्ञान' ।

जें विपरीतभावनेवीण । त्यातें सज्ञान `विपुल' म्हणती ॥३॥

ऐसें विशुद्ध-विपुल-ज्ञान । तद्युक्त वैराग्य-विज्ञान ।

त्यांमाजींही श्रेष्ठ तुझें भजन । कृपा करून सांगिजे ॥४॥

ज्ञान-विज्ञान-वैराग्यस्थितीं । जुनाट तुझी भगवद्‍भक्ती ।

मज सांगावी सुनिश्चितीं । कृपामूर्ती श्रीकृष्णा ॥५॥

तुझे उत्तमभक्तिकारणें । साधु पडले गवेषणें ।

धरणें बैसले जीवेंप्राणें । ते भक्ती सांगणें मजलागीं ॥६॥

तुझी करितां उत्तम भक्ती । त्रिविध ताप क्षया जाती ।

आपुली लाभे निजमुक्ती । उद्धव ते अर्थीं विनवीत ॥७॥