श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक १० वा

दष्टं जनं संपतितं बिलेऽस्मिन् कालाहिना क्षुद्रसुखोरुतर्षम् ।

समुद्धरैनं कृपयाऽऽपवर्ग्यैर्वचोभिरासिञ्च महानुभाव ॥१०॥

संसारकुहरामाजीं जन । गृहदाराकूपीं पडले जाण ।

त्याहीमाजीं दुःख गहन । काळसर्पें दारुण डंखिलें ॥१२०॥

त्या काळसर्पाचें विख । क्षणक्षणां चढे देख ।

अभिमानें भुलले लोक । विषयसुख वांछिती ॥२१॥

नवल काळसर्पाचा पडिपाडु । विषप्राय विषय केले गोडु ।

गोडांचा गोड परमार्थ दृढु । तो केला कडू जीवेंभावें ॥२२॥

विखाहूनि विषय अधिक । विख एक वेळां मारक ।

विषयो पुनः पुनः घातक । काळसर्पें लोक भुलविले ॥२३॥

विषय तो केवळ विख । त्यालागीं भुलले मूर्ख ।

विषयांची तृष्णा देख । अधिकाधिक वाढविती ॥२४॥

ऐसे दुःखनिमग्न जे जन । त्यांचें करावें जी उद्धरण ।

म्हणशील `हे करितील साधन । तैं उद्धरण करीन मी' ॥२५॥

स्वामी तुझी कृपा न होतां । कोट्यानुकोटी साधन तें वृथा ।

तुझी कृपा जाहलिया अच्युता । भवव्यथा स्पर्शेना ॥२६॥

ऐकें कृपाळुवा श्रीअनंता । तुझ्या मोक्षफळरूप ज्या कथा ।

तेणें अमृतें शिंपोनि कृष्णनाथा । जनां समस्तां उद्धरीं ॥२७॥

तुझे मुखींचें कथापीयूख । बिंदुमात्र लाभतां देख ।

भवसर्पाचें उतरे विख । उपजवी सुख स्वानंदें ॥२८॥

`सकळ जनांच्या विषयीं' । म्हणसी आग्रह कां तुझ्या ठायीं ।

जन मातें प्रार्थीत नाहीं । देवा ऐसें कांहीं कल्पिसी ॥२९॥

अंधळें अंधकूपीं पडतां । देखणेनीं लावावें सत्पथा ।

तेवीं ज्ञानांध दुःखी बुडतां । उद्धरावया तत्त्वतां मी प्रार्थितसें ॥१३०॥

जन अंध कां जाहले म्हणसी । संसारसर्पें ग्रासिलें त्यांसी ।

यालागीं विसरोनि निजसुखासी । विषयसुखासी लोधले ॥३१॥

ऐशिया दीनांतें श्रीअनंता । कृपेनें उद्धरावें तत्त्वतां ।

म्हणोनि चरणीं ठेविला माथा । श्रीकृष्णनाथा प्रार्थिलें ॥३२॥

ऐकोनि भक्ताची विनंती । संतोषला भक्तपती ।

उत्तम सभेची ज्ञानस्थिती । उद्धवाप्रती सांगेल ॥३३॥

जे सभेसी मुख्यत्वें हृषीकेशी । देवर्षी आणि ब्रह्मर्षी ।

तेथ मीनले राजर्षी । तपोराशी ज्ञाननिधी ॥३४॥

ते सभेचा ज्ञानमथितार्थ । उद्धवासी सांगेल श्रीकृष्णनाथ ।

श्रोतीं अवधान द्यावें तेथ । एका विनवीत जनार्दनु ॥३५॥

ज्ञान आणि पुरातन । वक्ता भगवंत आपण ।

श्रोता उद्धव सावधान । काय श्रीकृष्ण बोलिला ॥३६॥