श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक १० वा

द्रव्यस्य शुद्ध्यशुद्धी च द्रव्येण वचनेन च ।

संस्कारेणाथ कालेन महत्त्वाल्पतयाऽथवा ॥१०॥

पुरुषें गोमूत्र सेवितां । तत्काळ पावे पवित्रता ।

तेंचि ताम्रपात्रें घेतां । ये अपवित्रता तत्काळ ॥७॥

पुरुषें जळ प्रोक्षितां । पुष्पांसी ये पवित्रता ।

तेंचि पुरुषें अवघ्राणीतां । अपवित्रता पुष्पासी ॥८॥

अग्नीची सेवा करितां । द्विजासी परम पवित्रता ।

तोचि द्विज अग्निहोत्रें जाळितां । ये अपवित्रता अग्नीसी ॥९॥

दर्भीं पिंड ठेवितां पवित्र । पिंडस्पर्शें दर्भ अपवित्र ।

ऐशी शुद्ध्यशुद्धी विचित्र । बोले धर्मशास्त्र श्रुत्यर्थें ॥११०॥

जे वस्तु संशयापन्न । त्याच्या शुद्धीसी ब्राह्मणवचन ।

ज्यांचे वचन प्रमाण । हरिहर जाण मानिती ॥११॥

घृतसंस्कारें शुद्ध अन्न । होमसंस्कारें नवधान्य ।

अग्निसंस्कारें लवण । पवित्र जाण शास्त्रार्थें ॥१२॥

राकारापुढें मकार । मांडूनि करितां उच्चार ।

जिणोनि पापांचा संभार । होय तो नर शुद्धात्मा ॥१३॥

त्याचि मकारापुढें द्यकार । ठेवूनि करितां उच्चार ।

अंगीं आदळे पाप घोर । तेणें होय नर अतिबद्ध ॥१४॥

रजस्वला शुद्ध चरुर्थाहानीं । मेघोदक शुद्ध तिसरे दिनीं ।

वृद्धिसूतक दहावे दिनीं । काळ शुद्धपणीं या हेतू ॥१५॥

पूर्व दिवशींचें जें अन्न । तें काळेंचि पावे गा दूषण ।

ज्यासी आलें शिळेपण । तें अन्न जाण अशुद्ध ॥१६॥

तैसें नव्हे घृतपाचित । तें बहुत काळें तरी पुनीत ।

जें विटोनि विकारी होत । तें अपुनीत काळेंचि ॥१७॥

जें सांचवणीं अल्प जळ । त्यासी स्पर्शला चांडाळ ।

तें अपवित्र गा सकळ । नये अळुमाळ स्पर्श करूं ॥१८॥

तेंचि निर्झर कां अक्षोभ जळ । तेथ स्पर्शल्याही चांडाळ ।

त्यासी लागेना तो विटाळ । तें नित्य निर्मळ पवित्र ॥१९॥

अल्प केलिया स्वयंपाक । त्यासी जैं आतळे श्वान काक ।

तैं तें सांडावें निःशेख । अपवित्र देख तें अन्न ॥१२०॥

तोचि सहस्त्रभोजनाचा पाक । त्यासी आतळल्या श्वान कां काक ।

सांडावें जेथ लागलें मुख । येर अन्न निर्दोख भोजनी ॥२१॥