श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक २९ वा

ते मे मतमविज्ञाय परोक्षं विषयात्मकाः ।

हिंसायां यदि रागः स्याद्यज्ञ एव न चोदना ॥२९॥

माझ्या वेदाचा अगम्य भावो । न कळोनि गूढ अभिप्रावो ।

तेणें सकामासी उत्साहो । स्वर्गातें पहा हो मानिती सत्य ॥९७॥

`रोचनार्थ' स्वर्ग बोले वेद । तो प्रगटार्थ मानूनि शुद्ध ।

मग स्वर्गसाधनें विविध । कामलुब्ध आदरती ॥९८॥

तेथ यज्ञ हें मिषमात्र जाण । स्वयें करावया मांसभक्षण ।

अविधीं करिती पशुहनन । अतिदृप्त जाण कामार्थीं ॥९९॥

त्यांसी पैं गा देहांतीं । मारिले पशु मारावया येती ।

हातीं घेऊनि गड्ग काती । सूड घेती यमद्वारीं ॥३००॥

तेथ कैंचें स्वर्गसुख । अविधि-साधनें महामूर्ख ।

पावले गा अघोर नरक । सकामें देख नाडले ॥१॥

यथेष्ट करावया मांसभक्षण । स्वेच्छा जें कां पशुहनन ।

त्यांसी वेदें केलें निर्बंधन । पशुहनन यज्ञार्थ ॥२॥

तेथही घातली जाण । देश काळ आणि वर्तमान ।

मंत्र तंत्र विधि विधान । धन संपूर्ण अतिशुद्ध ॥३॥

शक्त सज्ञान धनवंत । ऐसा कर्ता पाहिजे थेथ ।

मुष्टिघातें करावया पशुघात । पडे प्रायश्चित्त `मे' म्हणतां ॥४॥

ऐशी वेदाज्ञा नाना अवघड । घातलीं प्रायश्चित्तें अतिगूढ ।

तरी सकाम जे महामूढ । ते धांवती दृढ पशुहनन ॥५॥

ऐसें झाल्या पशुहनन । विभाग ये‍ईल कवळ प्रमाण ।

तेंचि करावें भक्षण । दांतांसी जाण न लागतां ॥६॥

विभाग भक्षितां आपण । जो करी रसस्वादन ।

त्यासीही प्रायश्चित्र जाण । हेंही निर्बंधन वेदें केलें ॥७॥

करावें मांसभक्षण । हे वेदाज्ञा नाहीं जाण ।

त्याचें करावया निराकरण । लाविलें विधान यज्ञाचें ॥८॥

स्वेच्छा पशु न मारावया जाण । यज्ञीं नेमिलें पशुहनन ।

न करावया मांसभक्षण । नेमिला प्रमाण यज्ञभाग ॥९॥

हेंही वेदाचें बोलणें । मूर्खप्रलोभाकारणें ।

येर्‍हवीं पशुहिंसा न करणें । मांस न भक्षणें हें वेदगुह्य ॥३१०॥