गायत्र्युष्णिगनुष्टप् च बृहती पङ्क्तिरेव च ।
त्रिष्टब्जगत्यतिच्छन्दो ह्यत्यष्ट्यतिजगद्विराट् ॥४१॥
सकळ छंदांचें अधिष्ठान । मुख्य गायत्री छंद जाण ।
त्या गायग्री छंदाचें लक्षण । ऐक संपूर्ण सांगेन ॥४१॥
आठाअठां अक्षरीं त्रिपद । गणितां जेथ यती शुद्ध ।
त्या नांव `गायत्री' छंद । हें वेदानुवाद निजबीज ॥४२॥
हें वेदाचें निजजिव्हार । ब्रह्मज्ञानाचें परपार ।
परमानंदाचें सोलींव सार । जाण साचार गायत्री ॥४३॥
हें चैतन्याचें जीवन । मज गोप्याचें गुप्तधन ।
जेथ जीवशिवां समाधान । तें हें छंद जाण गायत्री ॥४४॥
ये छंदींचे एक एक अक्षर । अक्षराचें निजसार ।
सच्चिदानंदाचें निजभांडार । जाण साचार गायत्री ॥४५॥
करितां गयत्रीचें अनुष्ठान । विश्वामित्र झाला ब्राह्मण ।
मी कृष्ण वंदीं त्याचे चरण । माझाही तो गुरु जाण रामावतारीं ॥४६॥
यालागीं सकळ छंदीं प्राधान्य । मुख्यत्वें गायत्री छंद जाण ।
इतर छंद होती पावन । कासे लागोन पैं इच्या ॥४७॥
गायत्रीछंदाचें अंगीकारीं । त्यासी मिळाल्या अक्षरें चारी ।
`उष्णिक्' छंदाची थोरी । त्याचिवरी ठसावे ॥४८॥
उष्णिक् छंदाचे अंगीकारीं । त्यासी मिळाल्या ।
अक्षरें चारी । `अनुष्टप्' छंदाची थोरी । त्याचिवरी ठसावे ॥४९॥
अनुष्टप् छंदाचे अंगीकारीं । आणीक मिळाल्या अक्षरें चारी ।
`बृहती' छंदाची थोरी । त्याचिवरी ठसावे ॥४५०॥
एवं `पंक्ति' `त्रिष्टप्' `जगती' । `अत्यष्टि' `अतिजगती' ।
चौं चौं अक्षरांचे अधिकप्राप्तीं । छंदें वेदोक्तीं विभाग ॥५१॥
ऐशिया चतुरक्षरमिळणीं । नाना छंदांचिया श्रेणी ।
वेदरायाची राजधानी । मंत्रध्वनीं गर्जती ॥५२॥
तेथ अक्षरमर्यादा न करवे । शाखांची मर्यादा न धरवे ।
अर्थता वाच्यता नेणवें । वेद वैभवें दुर्ज्ञेय ॥५३॥