उद्धव उवाच-कति तत्त्वानि विश्वेश संख्यातान्यृषिभिः प्रभो ।
नवैकादश पञ्चत्रीण्यात्थ त्वमिह शुश्रुम ॥१॥
विश्वात्मका विश्वेश्वरा । विश्वधारका विश्वंभरा ।
विश्वसाक्षी विश्वाकारा । विश्वैकसुंदरा श्रीकृष्णा ॥२८॥
तुज विश्वात्मक म्हणतां । जड मलिन एकदेशिता ।
आली म्हणशी अज्ञानता । यालागीं प्रभुता उपपादी ॥२९॥
जड मलिन अज्ञानता । हे मायेस्तव होती तत्त्वतां ।
ते मायेचा तूं नियंता । हे अगाध प्रभुता पैं तुझी ॥३०॥
ऐशिया संबोधनद्वारा । विनवूनि स्वामी शारंगधरा ।
तत्त्वसंख्येच्या विचारा । निजनिर्धारा पुसत ॥३१॥
जे तपःसामर्थ्यें समर्थ थोर । अनागतद्रष्टे ऋषीश्वर ।
त्यांची तत्त्वसंख्या विचित्र । पृथक्पृथगाकारें बोलती ॥३२॥
तत्त्वसंख्या इत्यंभूत । एकुणिसाव्या अध्यायांत ।
तुम्हींच निरुपला तत्त्वार्थ । तोचि वृत्तांत सांगत ॥३३॥
(पूर्वश्लोकार्ध-"नवैकादशपंचत्रीनू" ) चौदावे श्लोकींच्या निरुपणीं । हे अठ्ठावीस तत्त्वगणनी ।
सांगितली शार्ङगपाणी । मजलागोनी निश्चित ॥३४॥
ये तत्त्वसंख्येचा विचार । प्रकृति पुरुष महदहंकार ।
पंच महाभूतें थोर । हा संख्याप्रकार नवांचा ॥३५॥
दाही इंद्रियें अकरावें मन । पंच विषय तीन्ही गुण ।
हें अठ्ठावीस संख्यागणन । स्वमुखें आपण निरुपिलें ॥३६॥
यापरी गा लक्ष्मीपती । हे मुख्यत्वें तुझी तत्त्वोक्ती ।
आतां ऋषीश्वरांच्या युक्ती । ऐक तुजप्रती सांगेन ॥३७॥
ते तूं ऐक गा निश्चित । तुज सांगेन तयाचा अर्थ ।
म्हणोनियां निरुपित । स्वयें मनोगत उद्धव ॥३८॥
म्हणे तत्त्वतां अवधारीं । मी सांगेन एक कुसरी ।
प्रकृतिपुरुषांमाझारीं । विचित परी सांगत ॥३९॥