पुरुषः प्रकृतिव्यक्तमहङकारो नभोऽनिलः ।
ज्योतिरापः क्षितिरिति, तत्त्वान्युक्तानि मे नव ॥१४॥
श्रोत्रं त्वग्दर्शनं घ्राणो, जिव्हेति ज्ञानशक्तयः ।
वाक्पाण्युपस्थपाय्वङ्घ्रिः, कर्माण्यंगोमयं मनः ॥१५॥
प्रकृति पुरुष महत्तत्त्व । महाभूतें अहंभावं ।
अठ्ठाविसांत हीं तत्त्वें नव । इतर वैभव तें ऐक ॥४७॥
मुख्य ’ज्ञानेंद्रियें’ पांच जाण । पांच ’कर्मेंद्रियें’ आन ।
ज्ञानेंद्रियें ज्ञानेंद्रियांआधीन । स्वतां गमन त्यां नाहीं ॥४८॥
आंधळें पायीं चालों जाणे । पांगुळ केवळ देखणें ।
अंधें पंगू खांदीं घेणें । परी बोलें वर्तणें देखण्याचेनि ॥४९॥
तेवीं ज्ञानेंद्रियां कर्मेंद्रियांसी । संगती घडली असे तैशी ।
यालागीं मुख्यत्वें ज्ञानेंद्रियांसी । हृषीकेशी बोलिला ॥१५०॥
उभय इंद्रियां चाळक । तें मनचि गा एकलें एक ।
येणेंचि अकरा इंद्रियें देख । यदुनायक सांगत ॥५१॥
इंद्रियविषयनिरुपण । स्वयें सांगताहे नारायण ।
मुख्यत्वें विषय पांच जाण । तयाचें साधन गत्यादिक ॥५२॥