श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ११ वा

ज्ञातयो जगृहुः किञ्चित् किञ्चिद्दस्यव उद्धव ।

दैवतः कालतः किञ्चिद्ब्रह्मबन्धोर्नृपार्थिवात् ॥११॥

स्त्री पुत्र होऊनि एक । तिंहीं ठेवा नेला कित्येक ।

गोत्रज मिळोनि सकळिक । बलात्कारें देख वांटा नेला ॥२६॥

चोरीं फोडोनियां घर । काढूनि नेलें भांडार ।

आगी लागोनियां घर । वस्तु अपार जळाल्या ॥२७॥

हिंसाळ्यानें गेलें शेत । प्रवर्त बुडाला जेथींचा तेथ ।

विश्वासू ठेवा घेऊनि जात । खतखूत हारपलें ॥२८॥

भांडीं ठेविला कापूर उडे । समुद्रामाजीं तारुं बुडे ।

पातिकरावरी घाला पडे । चहूंकडे अपावो ॥२९॥

ठक येऊनि एकांतीं । मुलाम्याचीं नाणीं देती ।

धनलोभाचे काकुळती । हातींची संपत्ती त्यांसी दे ॥१३०॥

स्वचक्रपरचक्रविरोधधाडी । खणती लावूनि घर फोडी ।

तळघरींचे ठेवे काढी । भरोनि कावडी धन नेती ॥३१॥

पाणी रिघे पेंवाआंत । तेणें धान्य नासे समस्त ।

धटू झोंबोनि हरी शेत । दैवहत तो झाला ॥३२॥

गोठणीं सेणयां रोगू पडे । निमाले गायीम्हशींचे वाडे ।

उधारें नेले ठाणबंदी घोडे । तो रणीं पडे महायुद्धीं ॥३३॥

भूमिनिक्षेप जे करुं जाती । ते आपणियाकडे धूळी ओढिती ।

तेथ घालूनि निजसंपत्ती । तोंडीं माती स्वयें घाली ॥३४॥

बुद्धि सांगती वाड वाड । येथूनि तोंडीं घाला दगड ।

ऐसे ठेवे बुजिले दृढ । त्याची चाड धरुं गेला ॥३५॥

ठेवे ठेविले जे अनेक । ते पृथ्वीनें गिळिले निःशेख ।

भाग्य झालें जैं विमुख । झाले अनोळख ते ठाय ॥३६॥

अधर्में अदृष्ट झालें क्षीण । विपरीत भासे देहींचें चिन्ह ।

पालटला निजवर्ण । ब्राह्मपण लक्षेना ॥३७॥

देखे तो पुसे ज्ञाति कोण । तो सांगे जरी मी ब्राह्मण ।

ऐक त्याचें न मनी मन । वर्णाग्रपण मावळलें ॥३८॥

एवं निःशेष नासलें धन । ब्रह्मवर्चस्व गेलें जाण ।

म्लानवदन हीनदीन । खेदखिन्न अतिदुःखी ॥३९॥