श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ५ वा

तमो रजः सत्त्वमिति प्रकृतेरभवन्गुणाः ।

मया प्रक्षोभ्यमाणायाः पुरुषानुमतेन च ॥५॥

प्रकृति गुणमयी पूर्ण । ते लाहोनि पुरुशईक्षण ।

प्रकट करी तिन्ही गुण । तेंचि निरुपण हरि सांगे ॥३॥

जेवीं सूर्यावलोकनमेळीं । कळी विकासे कमळदळीं ।

ते वेगळवेगळी पांकोळी । होती मूळीं कळिकेमाजीं ॥४॥

तेवीं पुरुषाच्या ईक्षणीं । गुणमयी झाली गुर्विणी ।

ते तम-रज-सत्त्वगुणी । प्रसवली तिनी गुणांतें ॥५॥

जेवीं जळें बीज क्षोभूनी । दोनी दळें उलवूनी ।

डिरु निघाला त्यांतूनी । तरतरुनी तिवणा पैं ॥६॥

तेवीं परमात्मा मी आपण । पुरुषत्वातें पावोनि जाण ।

प्रकृति क्षोभवूनी पूर्ण । तिनी गुण प्रकटविले ॥७॥

जेवीं कां सूर्याचे किरणीं । सूर्यकांतीं पडे अग्नी ।

तेवीं पुरुषें प्रकृति भोगुनी । गुण तिनी ते प्रसवे ॥८॥