श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक १७ वा

यस्तु यस्यादिरन्तश्च स वै मध्यं च तस्य सन् ।

विकारो व्यवहारार्थो यथा तैजस्पार्थिवाः ॥१७॥

प्रकृतिपुरुषेंसीं साकार । जें दिसताहे चराचर ।

त्यासी आद्यंतीं जें अनश्वर । तेंचि साचार मध्येंही ॥५७॥

लेण्याआधीं कनक एक । लेण्याअंतीं तेंचि आवश्यक ।

मध्येंही लेणेंरुपें देख । भासे कनक अद्वितीय ॥५८॥

न करितां मातीचें गोकुळ । पूर्वी मृत्तिकाचि केवळ ।

गोकुळ मोडल्या सकळ । उरे अविकळ मृत्तिका ॥५९॥

तेचि गोकुळरुपें असतां । भासे मृत्तिकाचि तत्त्वतां ।

तेवीं आदिमध्यअवसानतां । भासे चित्सत्ता अनवश्वर ॥४६०॥

त्रिगुणगुणें सविकार । जें जग दिसताहे साकार ।

तें मायिक गा चराचर । जेवीं व्यवहार स्वप्नींचा ॥६१॥

सकळ विकारांचें कारण । अंगें अविद्या आपण ।

ते विकारीं सत्यता स्थापितां जाण । आलें सत्यपण अविद्येसी ॥६२॥

अविद्या आपुलेनि नांवें जाण । आपुलें नास्तिक्य सांगे आपण ।

हें वर्म जाणती सज्ञान । नेणोनि अज्ञान मानिती सत्य ॥६३॥

अविद्या अविद्यकत्वें मिथ्या जाण । वस्तु वस्तुत्वें सदा संपन्न ।

येचि अर्थींचें निरुपण । स्वयें श्रीकृष्ण सांगत ॥६४॥