श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ११ वा

यदा आशिष आशास्य मां भजेत स्वकर्मभिः ।

तं रजःप्रकृतिं विद्याद्धिंसामाशास्य तामसम् ॥११॥

जो कां आचरोनि स्वधर्म । वांछी नाना फळकाम ।

तें तें जाण काम्य कर्म । राजस धर्म या नांव ॥८१॥

जो अभ्यंतरीं अतिसकाम । तो जे जे आचरे कर्मधर्म ।

ते ते अवघेचि सकाम । फळसंभ्रम निजहेतू ॥८२॥

स्वरुपीं काम्य कर्म नाहीं । कामना काम्य करी पाहीं ।

सोनें स्वभावें असे ठायीं । लेणें उपायीं स्वयें कीजे ॥८३॥

स्वकर्म स्वभावें पवित्र जाण । स्वधर्में माझें शुद्ध भजन ।

तेथ कामनाफळ कामून । काम्य आपण स्वयें कीजे ॥८४॥

फळकामें जें माझें यजन । तें केवळ फळाचेंचि भजन ।

सकामें जें स्वधर्माचरण । ते प्रकृति जाण राजस ॥८५॥

ऐसऐशिये प्रकृतीचा विलास । स्त्री अथवा हो कां पुरुष ।

तें तें जाण पां राजस । ऐक तामस गुणवृत्ति ॥८६॥

क्रोधयुक्त अंतःकरण । तेणेंसीं ज्याचें स्वधर्माचरण ।

फळ वांछी शत्रुमरण । ते प्रकृति जाण तामसी ॥८७॥

जेथें द्वेषें बांधलें घर । जे ठायीं क्रोध अनिवार ।

जो भूतमात्रीं निष्ठुर । ज्याची प्रकृति क्रूर सर्वदा ॥८८॥

ऐशिया स्वभावावरी । नर अथवा हो कां नारी ।

ते ते तामस संसारीं । निजनिर्धारीं उद्धवा ॥८९॥

जीव स्वरुपें चैतन्य पहा हो । त्यासी ’मां भज’ कां म्हणे देवो ।

जीवासी कां सेवकभावो । सेव्य देवो कैसेनी ॥१९०॥

येच अर्थीचें निरुपण । कृष्ण सांगताहे आपण ।

सेव्यसेवकलक्षण । मायागुणसंबंधें ॥९१॥