श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक २६ वा

ततो दुःसङगमुत्सृज्य, सत्सु सज्जेत बुद्धिमान् ।

सन्त एतस्य छिन्दन्ति, मनोव्यासङगमुक्तिभिः ॥२६॥

अवश्य त्यागावी दुःसंगता । तो दुःसंग कोण म्हणशी आतां ।

तरी स्त्री आणि स्त्रैणावरता । दुःसंग सर्वथा असेना ॥२॥

जो मानीना वेदशास्त्रार्था । जो अविश्वासी परमार्था ।

ज्यामाजीं अतिविकल्पता । तोही तत्त्वतां दुःसंग ॥३॥

जो बोल बोले अतिविरक्त । हृदयीं अधर्मकामरत ।

कामरोधें द्वेषा येत । तोही निश्चित दुःसंग ॥४॥

कां स्वधर्मकर्मविनीतता । बाह्य दावी सात्विकता ।

हृदयीं दोषदर्शी संतां । हे दुःसंगता अतिदुष्ट ॥५॥

जो मुखें न बोले आपण । परी देखे साधूंचे दोषगुण ।

तेंचि संवादिया दावी उपलक्षण । तो अतिकठिण दुःसंग ॥६॥

मुख्य आपली जे सकामता । तोचि दुःसंग सर्वथा ।

तो काम समूळ त्यागितां । दुःसंगता त्यागिली ॥७॥

कामकल्पनेचा जो मार । तोचि दुःसंग दुर्धर ।

ते कामकल्पना त्यागी जो नर । त्यासी संसार सुखरुप ॥८॥

कामकल्पना त्यागावया जाण । मुख्य सत्संगचि कारण ।

संतांचे वंदितां श्रीचरण । कल्पनाकाम जाण उपमर्दे ॥९॥

संग सर्वथा बाधक । म्हणशी त्यजावा निःशेख ।

तरी सत्संग न धरितां देख । केवीं साधक सुटतील ॥३१०॥

सत्संगेंवीण जें साधन । तेंचि साधकां दृढ बंधन ।

सत्संगेंवीण त्याग जाण । तेंचि संपूर्ण पाषांड ॥११॥

चित्तविषयांचा संबंध । गांठीं बैसल्या सुबद्ध ।

त्यांचा करावया छेद । विवेकें विशद निजसाधु ॥१२॥

संतांच्या सहज गोठी । त्याचि उपदेशांच्या कोटी ।

देहात्मता जीवगांठी । बोलासाठीं छेदिती ॥१३॥

भावें धरिल्या सत्संगती । साधकां भवापाशनिर्मुक्ती ।

यालागीं अवश्य बुद्धिमंतीं । करावी संगती संतांची ॥१४॥;

त्या संतलक्षणांची स्थिती । अतिसाक्षेपें श्रीपती ।

आदरें सांगे उद्धवाप्रती । यथानिगुती निजबोधें ॥१५॥