श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ९ वा

अर्चायां स्थण्डिलेऽग्नौ वा, सूर्ये वाऽप्सु हृदि द्विजे ।

द्रव्येण भक्तियुक्तोऽर्चेत्, स्वगुरुं माममायया ॥९॥

माझें पूजाअधिष्ठान । अष्टविध पूजास्थान ।

त्याचेंही निजलक्षण । ऊणखूण ते ऐक ॥६८॥

प्रिय ’प्रतिमा’ पूजास्थान । हें माझें प्रथम अधिष्ठान ।

कां पृथ्वीतळीं ’स्थंडिलीं’ जाण । पूजास्थान दुसरें ॥६९॥

’अग्नीचें तेज’ स्वरुप माझें । तें पूजास्थान जाण तिजें ।

’सूर्यमंडळीं’ जे पूजा कीजे । तें चवथें माझें पूजास्थान ॥७०॥

’उदकीं’ जें माझें पूजन । तें पांचवें पूजास्थान ।

’हृदयीं’ जें माझें आवाहन । तें पूजास्थान सहावें ॥७१॥

शालिग्राम केवळ अचेतन । ’ब्राह्मण’ माझें स्वरुप सचेतन ।

तें अखंडत्वें ब्रह्मपूर्ण । पूजासन्मान षोडशोपचारें ॥७२॥

ब्राह्मणीं ज्याचा ब्रह्मभावो । तो परम भाग्याचा स्वयमेवो ।

ब्रह्मादिकां पूज्य पहा हो । मी देवाधिदेवो स्वयें वंदीं ॥७३॥

सकळ पूज्यांमाजीं जाण । मुख्यत्वें पूज्य ब्राह्मण ।

तें सातवें पूजास्थान । उद्धवा जाण अतिश्रेष्ठ ॥७४॥;

सकळ पूज्यां पूज्यत्वें पूजा । जो वरिष्ठां वरिष्ठ वोजा ।

जो विनटता आत्मा माझा । वंद्य ’गुरुराजा’ सर्वांसी ॥७५॥

ज्याचे सद्भावें धरितां चरण । मी सुखावें ब्रह्म पूर्ण ।

ज्याचें मद्रूपें करितां स्तवन । मी परमात्मा जाण उल्हासें ॥७६॥

सद्गुरुचें नामस्मरण । निर्दळी भवभय दारुण ।

निवारोनी जन्ममरण । निववी संपूर्ण निजबोधें ॥७७॥

तो मी परमात्मा नारायण । गुरुरुपें प्रकटोनि जाण ।

परब्रह्माचें पूर्णपण । शिष्यद्वारा संपूर्ण प्रकाशक ॥७८॥

ब्रह्माचें परब्रह्मपण । सद्गुरुचेनि सत्य जाण ।

एव्हडें अगाध महिमान । अतिगहन गुरुचें ॥७९॥

एवं ’सद्गुरु’ ज्ञानधन । जो हरिहरां वंद्य पूर्ण ।

तो माझें सद्रूप अधिष्ठान । हें पूजास्थान आठवें ॥८०॥

हें आठवें पूजास्थान । अखंड आठवे आठवण ।

तेणें आठवें साङग संपूर्ण । उद्धवा जाण मी पूजिलों ॥८१॥;

एवं हीं आठही पूजास्थानें । तुज सांगितलीं सुलक्षणें ।

तेथलीं पूजेचीं लक्षणें । तेही भिन्नपणें सांगेन ॥८२॥

सकळ अधिष्ठानां गोडपण । जें पूजनीं होय संपूर्ण ।

तें पूजेचें मुख्य लक्षण । निजवर्म खूण ते ऐक ॥८३॥

सांडूनि लोकरंजव्यापार । त्यजूनि दांभिक उपचार ।

दवडूनि शठत्वाचा व्यवहार । भजनतत्पर सद्भावें ॥८४॥

ही अष्टौ महापूजास्थानें । येथ ’अमायिक’ जें जें भजन ।

तें तें अतिगोड पूजन । उद्धवा जाण निश्चित ॥८५॥

एथ निष्कपट जे जे सेवा । ते ते अतिवल्लभ देवाधिदेवा ।

आतां पूजाविधि आघवा । ऐक बरवा सांगेन ॥८६॥