श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ९ वा

प्रत्यक्षेणानुमानेन, निगमेनात्मसंविदा ।

आद्यन्तवदसज्ज्ञात्वा, निःसङगो विचरेदिह ॥९॥

जे जन्मोनि नाशवंत । ते सर्वही जाण असंत ।

आसक्ति सांडोनियां तेथ । उदास विरक्त वर्तावें ॥१३॥

सटवल्याचें बारसें । कोणी न करिती उल्हासें ।

नश्वर देह वाढतां तैसें । मूर्ख मानसें सुखावती ॥१४॥

उत्पत्तिविनाशलक्षण । त्याचें देव सांगतो प्रमाण ।

नित्य भूतांचें जन्ममरण । देखिजे आपण ’प्रत्यक्ष’ ॥१५॥

’अनुमान’ करितां साचार । जें जें देखिजे साकार ।

मेरुपृथ्व्यादि आकार । होती नश्वर प्रळयांतीं ॥१६॥

येचि अर्थी वेदोक्ती । नाशवंत अष्टधा प्रकृती ।

जीवभाव नासे गा प्रांतीं । गर्जती श्रती येणें अर्थें ॥१७॥

एथ आपुलाही अनुभव असे । जड विकारी तें तें नासे ।

हें कळत असे गा आपैसें । जग अनायासें नश्वर ॥१८॥

वडील निमाले देखती । पुत्रपौत्र स्वयें संस्कारिती ।

तरी स्वमृत्यूची चिंता न करिती । पडली भ्रांती देहलोभें ॥१९॥

पुत्र पितरां पिंडदान देती । उत्तम गति त्यांची चिंतिती ।

आपुली गति न विचारिती । नश्वर आसक्ती देहलोभें ॥१२०॥;

आत्मा केवल प्रकाशघन । प्रपंच जड मूढ अज्ञान ।

हें ऐकोनि उद्धवें आपण । देवासी प्रश्न पूसतु ॥२१॥