यथा नभो वाय्वनलाम्बुभूगुणैर्गतागतैर्वर्तुगुणैर्न सज्जते ॥
तथाऽक्षरं सत्त्वरजस्तमोमलैरहंमतेः संसृतिहेतुभिः परम् ॥२६॥
पृथ्वी जळ अनळ अनिळ । त्यांसी नभ व्यापक सकळ ।
परी पृथ्व्यादिकांचा मळ । नभासी अळुमाळ लागेना ॥४१॥
नभ पृथ्वीरजें कदा न मैळे । धुरकटेना धूमकल्लोळें ।
अग्नीचेनि महाज्वाळें । कदाकाळें जळेना ॥४२॥
वायूचेनि अतिझडाडें । आकाश कदाकाळें न उडे ।
उदकाचेनि अतिचढें । आकाश न बुडे सर्वथा ॥४३॥
कां सूर्याचे निदाघकिरणीं । नभ घामेजेना उन्हाळेनी।
अथवा हिमाचिया हिमकणीं । नभ कांकडोनी हिंवेना ॥४४॥
पर्जन्य वर्षतां प्रबळ । नभ वोलें नव्हे अळुमाळ ।
यापरी नभ निर्मळ । लावितांही मळ लागेना ॥४५॥
त्या आकाशासी अलिप्त । जें क्षराक्षराही अतीत ।
तें अक्षर परब्रह्म सदोदित । त्रिगुणातीत चिन्मात्र ॥४६॥
जें अजरामर अविनाशी । जें प्रकाशमान स्वप्रकाशीं ।
ऐसिये वस्तूची प्राप्ती ज्यासी । अद्वयत्वेंसीं फावली ॥४७॥
जेवीं न मोडितां लागवेगें । सोनटका सोनें झाला सर्वांगें ।
तेवीं करणीवीण येणें योगें । जे झाले निजांगें परब्रह्म ॥४८॥
त्यांसी गुणांची त्रिगुण मागी । लावितांही न लगे अंगीं ।
विषयी करितां विषयभोगीं । ते विषयसंगीं निःसंग ॥४९॥
घटीं चंद्रबिंब दिसे । तें घटासी स्पर्शेलें नसे ।
ओलें नव्हे जळरसें । देहीं जीव असे अलिप्त तैसा ॥३५०॥
ते घटीं कालविल्या शेण । बिंबप्रतिबिंबां नातळे जाण ।
तेवीं देहींचें पापाचरण । जीवशिवस्थान ठाकीना ॥५१॥
घटीं कालविल्या कस्तूरी । बिंबप्रतिबिंब सुवास न धरी ।
तेवीं देहींच्या पापपुण्याची थोरी । जीवशिवावरी पावेना ॥५२॥
आकाश जळावयालागीं । घृतें पेटविली महाआगी ।
आकाश असतां अग्निसंगीं । दाहो अंगीं लागेना ॥५३॥
आकाश असोनि अग्निमेळें । अग्निज्वाळे कदा न जळे ।
तेवीं ज्ञाता विषयकल्लोळें । कदा काळें विषयी नव्हे ॥५४॥
गुणांचेनि देहसंगें । योगी वर्ततां येणें योगें ।
ते भोगितांही विषयभोगें । अलिप्त सर्वागें सर्वदा ॥५५॥
हें कळलें ज्यां भोगवर्म । ते देहीं असोन परब्रह्म ।
त्यांसी बाधीना भोगभ्रम । अक्षर परम स्वयें झाले ॥५६॥
ते अक्षर झाले आतां । याही बोलासी ये लघुता ।
जन ज्ञानीं अज्ञानीं वर्ततां । अक्षरता अभंग ॥५७॥
ते विसरोनि ब्रह्मरुपता । मी देही म्हणवी देहअहंता ।
तेथें वाढली विषयावस्था । दृढ बद्धता तेणें झाली ॥५८॥
ते निवारावया बद्धता । त्यजावी विषयलोलुपता ।
विष्यत्यागेंवीण सर्वथा । नित्यमुक्तता घडेना ॥५९॥
न जोडतां नित्यमुक्तता । साधक जरी झाला ज्ञाता ।
तरी तेणें ज्ञातेपणें सर्वथा । विषयासक्तता न करावी ॥३६०॥