श्रीएकनाथी भागवत

ज्ञानेश्वरीतील उणीव एकनाथी भागवताने भरून काढली.


श्लोक ३८ वा

यस्यात्मयोगरचितं न विदुर्विरिञ्चो,

रुद्रादयोऽस्य तनयाः पतयो गिरां ये ।

त्वन्मायया पिहितदृष्टय एतदञ्जः,

किं तस्य ते वयमसद्गतयो गृणीमः ॥३८॥

देहसंभवाचें मूळ जाण । स्थूल सूक्ष्म आणि कारण ।

यासी नातळतां तूं श्रीकृष्ण । चतुर्भुज संपूर्ण देह धरिसी ॥५९॥

स्थूळ-सूक्ष्म-कारणता । ये तिन्ही त्रिगुणेसीं नातळतां ।

तूं योगमायेचिया सत्ता । नाना अवतारता देह धरिसी ॥२६०॥

नवल तुझा लीलाविग्रहो । मत्स्य कूर्म श्वेतवराहो ।

होतां न धरिसी संदेहो । जन्मभयो तुज नाहीं ॥६१॥

वोडवल्या जन्म एक । ब्रह्मादिक होती रंक ।

तो तूं अवतार अनेक । धरिसी निःशंक निजात्मतां ॥६२॥

अदृष्टाचिये निजगतीं । देहासी नाना भोग होती ।

तूं अदृष्टेंवीण श्रीपती । नाना भोगसंपत्ती भोगिसी ॥६३॥

आयुष्य तंववरी देहधारण । वेदें नेमस्त केलें जाण ।

नवल तुझें लीलाविंदान । आयुष्येंवीण देह धरिसी ॥६४॥

काळसत्ता दुर्धर पूर्ण । ब्रह्मादिकां अलोट मरण ।

तुज काळ वेळ नसतां जाण । स्वलीला मरण दाविसी ॥६५॥

तुझे योगमायेची योगगती । लीलाविग्रहें देहस्थिती ।

अतर्क्य सर्वांसी सर्वार्थीं । तेही उपपत्ती निर्धारीं ॥६६॥

ब्रह्मा जगाचा आदिकर्ता । त्यासही न कळे तुझी सत्ता ।

तूं नाना अवतारीं देह धरिता । त्याचा कर्ता नव्हे ब्रह्मा ॥६७॥

तूं स्वलीला देह कैसा धरिसी । अवतारचरित्रें कैसीं करिसी ।

कैसेनि तो देहो सांडिसी । हें ब्रह्मादिकांसी कळेना ॥६८॥

ज्यासी तूं मानिसी अतिसन्मानीं । सदाशिव जो कां त्रिकाळज्ञानी ।

त्यासीही अतर्क्य तुझी करणी । शार्ङगपाणी श्रीकृष्णा ॥६९॥

सदाशिवाचे निजवचनीं । तूं दुजेन झालासी मोहिनी ।

ते शिवासी न कळे तुझी करणी । तत्क्षणीं तो भुलला ॥२७०॥

जाणोनि योग ज्ञान दोनी । सनकादिक ब्रह्मज्ञानी ।

जिंहीं मायापडळ छेदूनी । स्वानंदभुवनीं सुखरुप ॥७१॥

त्यांसीही तुझी स्वलीलाशक्ती । सर्वथा न कळेचि श्रीपती ।

ते जयविजयां शाप देती । सकोपस्थितीं वैकुंठीं ॥७२॥

पारंगत वेदशास्त्रार्थीं । बृहस्पत्यादि वाचस्पती ।

त्यांसीही लीलाविग्रहस्थिती । न कळे निश्चितीं श्रीकृष्णा ॥७३॥

जे सज्ञान ज्ञाते परमार्थी । त्यांसीही अतर्क्य अवतारशक्ती ।

मा इंद्रादि देवांसी ते स्थिती । कैशा रीतीं कळेल ॥७४॥

इंद्रादि देवां दिविभोगनिष्ठीं । माया आच्छादी तयांच्या दृष्टी ।

त्यांसी तुझे लीलेची गोष्टी । न कळे जगजेठी निश्चित ॥७५॥

तेथ मायावी देहवंता । उद्बोध नव्हे पैं सर्वथा ।

तुझी लीला श्रीकृष्णनाथा । अतर्क्य सर्वथा सर्वांसी ॥७६॥

सुखें होईल ब्रह्मज्ञान । परी तुझें स्वलीलादेहधारण ।

याचें नेणती पर्यवसान । अति सज्ञान साकल्यें ॥७७॥

तेथ मी तंव अधम जन । असद्गतीचें भाजन ।

त्या मज तुझें लीलावर्णन । सर्वथा जाण अतर्क्य ॥७८॥

आतां असो हें निरुपण । बहु बोलाचें काय कारण ।

माझ्या पापाचें पुरश्चरण । देहदंडपण करीं कृष्णा ॥७९॥

तुझेनि हस्तें देहदंडण । तेणें सकळ पापांचें निर्दळण ।

मज उद्धरावया जाण । हे कृपा पूर्ण करावी ॥२८०॥

म्हणोनि घातलें लोटांगण । धांवोनि धरिले दोनी चरण ।

ऐकोनि व्याधाचें स्तवन । कृपा श्रीकृष्ण तुष्टला ॥८१॥