गणेश पुराण - क्रीडा खंड

श्री गणेश पुराणाचे पारायण केल्याने समाधान मिळते आणि जीवनातील सर्व पापे नष्ट होतात.


अध्याय ६

(गीति)

गणपति म्हणे वरेण्या, सांगें तुजला प्रसिद्धसा योग ।

बुद्धीयोग असे हा, ऐकें राया सुयोग हा सांग ॥१॥

गणपति म्हणे तयाला, जरि तूं घेसी कळून मम तत्त्व ।

१.

माझी ओळख होतां, मुक्तीला पावशील तें तत्त्व ॥२॥

कळण्यास योग्य ऐसें, नाहीं दुसरें सुसाध्यसें इतर ।

२.

लोकहितास्तव तुजला, सांगतसें मी श्रवीं नृपा चतुर ॥३॥

आधीं प्रकृति माझी, जाणावी नी मलाहि जाणावें ।

३.

माझें ज्ञान तुला तें, होतां विज्ञानरुप धन पावे ॥४॥

अग्नी अकाश वायू, रवि शशि आणी अहंकृती चित्त ।

४.

बुद्धि नि होता हविही, एकादश मदिय प्रकृतीच त्यां असत ॥५॥

जीवित्याला पावे, व्यापक आहे त्रिलोकिं ती साची ।

प्रकृति आहे समजे, जन्मा येणें तसेंच मरणेंची ॥६॥

ऐसें बोलति मुनि हें, ऐकें राया मदीय वचनातें ।

५।६.

सृष्टि-स्थिति-लय-पालन, होतें हें माय-पुरुष युग्मातें ॥७॥

वर्णाश्रमधर्मानें, वर्ते जो वा स्वपूर्वकर्मानें ।

७.

ऐसा तो विरळा गत, जाणतसे मदिय तत्त्व यत्‍नानें ॥८॥

केवळ मजसी पाहे, अन्यत्रहि लक्ष देत न च जो तो ।

८.

यत्‍नें करुन माझें, दर्शन घेई सदैव योगी तो ॥९॥

जगतीं सुगंधरुपें, अग्नीमाजी सतेज रुपानें ।

९.

उदकीं रसरुपानें, सूर्याठायीं बघे प्रकाशानें ॥१०॥

येणेंपरि जो पाहे, बुद्धीदिक नी समस्त वस्तूंत ।

असती धर्म तसतसे, जाणे तो मदिय रुपसें बघत ॥११॥

माझेपासुन झाले, जनित असे ते विकार बा तीन ।

१०.

त्यांचे ठायीं मजला, पाहतसे योगिराज तो लीन ॥१२॥

मायेनें मोहित जे, पापीजन ते मला न ओळखती ।

११.

माझी तीन विकारी, प्रकृति ते तीन लोक भुलताती ॥१३॥

जो तत्त्व मदिय जाणुन, मुक्तहि होतो नृपावरा योगी ।

१२.

बहु जन्मांनीं जाणुन, मोहाला सोडितो असा योगी ।

जे अन्य देव भजती, ते जाति त्या तदीय लोकांस ।

ज्या बुद्धीनें मजसी, भजती त्यांची सुपूर्ण करि आस ॥१५॥

मी सर्वांना जाणें, परंतु मजला कुणीहि न जाणे ।

ऐसी जनरीतीही, कथितों भूपा तुला तिही जाणें ॥१६॥

अव्यक्त असा जो मी, व्यक्तहि होतां न जाणती मजला ।

१३।१४.

ते काम मोहव्यापक, असती मानव कथीत हें तुजला ॥१७॥

तैसेंच पापकर्मी, अज्ञानी असति त्यांस प्रत्यक्ष ।

१५.

न दिसे त्यांना मी कीं, जाणें भपा श्रवार्थ दे लक्ष ॥१८॥

जो भक्तियुक्त असुनी, मदीय स्मरुनी त्यजीतसे प्राण ।

१६.

त्याला मदिय कृपेनें, जन्म नसे आणखी नृपा जाण ॥१९॥

ज्या ज्या देवा स्मरतो, त्या त्या लोकाप्रतीच तो प्राणी ।

१७.

जातो भूपति ऐकें, मदिय असेही खरोखरी वाणी ॥२०॥

रुपें अनेक नटतो, रुचिर अशा त्या रुपास कीं ध्यावें ।

ज्यापरि अनेक सरिता, मिळती सिंधूस ऐक्यजल व्हावें ॥२१॥

कवणहि मार्गे जावें, ध्यावें मजला सुभक्तिनें नित्य ।

१८.

पावे मदीय स्थाना, हें जाणोनी सुबोधसा सत्य ॥२२॥

ब्रह्मा विष्णू शिव नी, इंद्रालाही भजोन त्या लोकीं ।

जातो परंतु परते, सरतां पुण्यास जनुन ये लोकीं ॥२३॥

भजतां मजला भावें, मज लोकाला त्वरीत ये भक्त ।

१९.

परते नच या लोकीं, राहे तेथें सदैव हो मुक्त ॥२४॥

जो भक्तीनें मजला, भजतो त्याचाच योग नी क्षेम ।

२०.

चालविं सदैव भूपा, हें आहे मदिय कार्य नी नेम ॥२५॥

मानव जन्मुन येतां, त्याला गति असति मुख्य या दोन ।

शुक्लगती नी दुसरी, गति आहे कृष्ण नाम या दोन ॥२६॥

शुक्लगतीनें होतो, मानव हा ब्रह्मरुप साचार ।

२१.

कृष्णगतीनें जन्मुन, पुनरपि करितो जगांत संचार ॥२७॥

षष्ठम अध्यायीं मीं, कथिला भूपा सुबुद्धि हा योग ।

आतां पुढती सांगें, नाम तयाचें उपासना योग ॥२८॥

षष्ठ प्रसंग काव्यें, तीं समजावीं सुरक्त सुमनेंच ।

ध्यावीं मानुन प्रिय हीं, प्रभुंनीं ऐसीं मदीय सुमनेंच ॥२९॥