संत तुकडोजी महाराज

सर्व सामान्य लोकांच्या मनावर शिक्षणाचे महत्त्व बिंबवणारा , अस्पृश्यता गाडून टाका असे सांगणारा , स्वच्छतेचे महत्त्व अधोरेखित करणारा , सर्व धर्मांकडं सारख्याच नजरेनं पहा असे सांगणारा, राष्ट्रसंत म्हणजेच संत तुकडोजी महाराज.


भजन ४६ ते ५०

भजन - ४६

अवकळा अशी का आली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥धृ॥

किति धनिक तुझे कुल होते, तुज भानचि याचे नव्हते ।

ही विघ्ने कुठुनी आली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥१॥

तव गोत ऋषींनी भरले, क्षत्रिये द्वार रक्षीले ।

का अघटित चिंता व्याली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥२॥

अति कलावान तव स्नेही, ज्या पहातचि परके राही ।

भिक्षेची वेळ ही आली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥३॥

या एकचि कारण झाले, तव घरी ऎक्य ना उरले ।

घरभेदी दिवटी व्याली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥४॥

तुकड्याची भोळी वाणी, घेशिल का थोडी कानी ? ।

तू दुजा भीक ना घाली, भारता ! तुझ्या देहाला ? ॥५॥

भजन - ४७

पावना सख्या श्रीरामा ! मनमोहन मेघश्यामा ! ॥धृ॥

मशि भेट एकदा वाटे, हा जीव जरा ना कंठे ।

ये मुनिजन-मन-विश्रामा ! मनमोहन मेघश्यामा ! ॥१॥

नर-जन्माचे सार्थक हे, तव रूप पाहणे सुख हे ।

मग कोणि न येति कामा, मनमोहन मेघश्यामा ! ॥२॥

अनुभवी सांगतो ऎसे, तू जीवाचा सुखराशी ।

तुकड्याचा पुरवी प्रेमा, मनमोहन मेधश्यामा ! ॥३॥

भजन - ४८

रामतीर्थ अति रम्य ठिकाणी, गेलो मिळुनिया ।

रामेश्वर लिंगाचे दर्शन, झाले नेत्रा या ॥धृ॥

अती पुरातन भव्य स्थान हे, हेमाडी बांधी ।

नखशिखांत कोरुनी बसविला, सामोरी नंदी ॥१॥

सुंदर मनकर्णिका जलाने, भरली अति गोड ।

गमे जणू ही काशिच दुसरी, कोरियला पहाड ॥२॥

रूप मनोहर सांळुकेवरि, रामेश्वर लिंग ।

वेद-गर्जना, धार जलाची चालतसे चांग ॥३॥

सदा सोवळा हा शिए भोळा, अलंकार यासी ।

काशीमध्ये भस्म लावतो, उलट रीत इथची ॥४॥

उष्ण जले अभ्यंग स्नाने, बघली मी त्याची ।

अति श्रृंगार चढे अंगावर, शोभा बहु साची ॥५॥

घननन घननन वाजति घंटे, गर्जतसे भेरी ।

द्वारि चौघडा वाजंत्रेही, वाजे अति प्यारी ॥६॥

तल्लिन मन झाले बघताना, कृतार्थ जिव झाला ।

तुकड्यादास म्हणे दर्शनि हा, तारी सकलाला ॥७॥

भजन - ४९

अनुभव-योगी सद्गुरु माझा, एकांती बोले ।

स्वप्नसुखाला पाहुनि का रे ! ब्रिद खोबिशि अपुले ॥धृ॥

शोधि गड्यारे ! सत्य वस्तुला, हो सावध आता ।

मायावी हे त्रिगुण जाणुनि, नच जा या पंथा ॥१॥

चिन्मयरूपा पाहि स्वरूपा, कां भुलला बापा !

सहजासनि बैसुनी सोडवी, चौर्‍यांशी खेपा ॥२॥

चवथा देह शोधुनी पाही, नवलाचे नवल ।

अधो-ऊर्ध्व त्या शुन्य-महाशून्यात असे बाळ ॥३॥

नाद-बिंदु साधुनी, ध्वनीला अंतर्गत ठेवी ।

ध्यानी ध्याता साक्षी होशी, मग अमृत सेवी ॥४॥

नसे पाच मुद्रांची थोरी, अंत नसे रंगा ।

तुकड्यादास म्हणे स्वानंदी, पावे भव भंगा ॥५॥

भजन - ५०

आपत्ती पासुनी काढि गे ! माय विठाबाई ! ।

जाइल वाया ही नरकाया, वेळ बरी नाही ॥धृ॥

बाळपणापासुनी व्यर्थ ही, तनु गेली वाया ।

कोठवरी दुःखाचे डोंगर, सोसु शरिरी या ? ॥१॥

'हे माझे ते माझे' म्हणता, नच निवती डोळे ।

विषयसुखाच्या गरळी माते ! रात-दिवस खेळे ॥२॥

सुख नाही क्षण-मात्र जिवाला, गति श्वानावाणी ।

पोटाच्या कारणे धडपडी, सुकरवत जाणी ॥३॥

भले पसरले अधोर वन हे, पडलो त्या माजी।

काम-क्रोध-मद-मत्सर श्वापद, शरिरांतरि गाजी ॥४॥

ऎसि ऎकिली मात दयाळे ! तूचि दया करिशी ।

भक्तकामकल्पद्रुम जाणुनि, आलो तुजपाशी ॥५॥

तुकड्याला दे ठाव, पार कर नाव अभाग्याची ।

न तरी गेले ब्रिद हे वाया, तुला लाज याची ॥६॥