( प्रेमदर्शन )
यस्माद्धि शास्त्रसरितामुगमो बभूव
यत्स्वाश्रयं तनुभृतां भयविह्वलानाम्
तापापनोदनिपुणं परमव्ययं तत्
दिव्यं महेश्वरपदाब्जमहं नमामि ॥१॥
सुद्गुरो श्रीमहाराजा दीना या धरणें करीं
त्याविना पार होईना महासिंधूं ही तरी ॥२॥
नंदनीं कृष्णलीलांच्या सुगंधी सगळीं फुलें
शब्दसूत्र थिटें माझें ओवूं काय, न तें कळें ॥३॥
अपार गगना ऐसें श्रीहरीचें चरित्र हें
नानालीला जणूं होती नक्षत्रें गणनाऽसहें ॥४॥
अदूर दुखरी दृष्टि दासाची आपुल्या असे
तारका कोणत्या पाहूं कळेना श्रम होतसे ॥५॥
कोषागारीं कुबेराच्या भिकारी शिरल्यावरी
भांबावतो तसें झालें माते श्रीचरितांतरी ॥६॥
दुर्बला कविताशक्ति झोळी ज्यापरि फाटकी
रत्नें भरूं कशी तेथें निवडून निकीं निकीं ॥७॥
गावी कृष्णकथा आज्ञा आपुली मज जाहली
आतां आपणची दासा सांभाळा गुरुमाउली ॥८॥
श्रीमुख कां तरि सुकलें देवा
चिंतन करिता तरि, कसलें वा
जवळ असुन मी म्लान मुखाब्ज
वृथाच म्हणतां शशिवदना मज ॥९॥
आळ जसा ये स्यमंतकाचा
तसाच दुसरा काय कशाचा
अदितीच्या कुंडलास कायी
दैत्य पुन्हा कुणि चोरुन नेई ॥१०॥
नर्मविनोदें वदे रुक्मिणी
“ तप करिते का कालिंदी कुणि
पावा तिज जड होत न साचा
भरल्या गाड्यां भार सुपाचा ॥११॥
परि न स्मित ये भगवद्वदनी बघतां शंकित देवी
अनुचित वेळीं थट्टा केली क्षमा नाथ मज व्हावी ॥१२॥
खरेंच घडलें विशेष कांहीं
मला सांगण्यासम का नाहीं
मृदु - कुटिलालक हरिचे चुंबित
वदे स्नेहळा स्कंधा स्पर्शित ॥१३॥
पण्डु सुतांचे कुशल असे तर ?
अपुला अवघा जीव तयांवर
लाक्षागृहसम पुनः काय नव
विघ्न आणिती त्यांवर कौरव ॥१४॥
शिरसा मानुन नारदशासन
भ्रमतो तीर्थें प्रियसख अर्जुन
भेट न झाली बहुवर्षांची
म्हणुन लागली ओढ तयाची ॥१५॥
“ प्रिये कमलजे तसें न कांहीं ” कुंजविहारी वदले
“ गोकुळच्या स्मरणानें व्याकुळ देवी मम मन झालें ॥१६॥
कण कण माझ्या देहामधला
गोकुळच्या प्रेमांत वाढला
श्वास, तेज नयनीं, हृत्स्पंदन,
व्रजांतुनीं त्या सर्वा जीवन ॥१७॥
डोळ्यांतिल जपतात बाहुली
त्याहुन चिंता मम वाहियली
खुपो न कांहीं मम चरणासी
पायघड्या केल्या हृदयासी ॥१८॥
क्षेम कुशल पुसण्यास तयांचें
तसे कळाया गूज जिवींचें
व्रजा धाडिला मी उद्धवजी
अजुन न आला म्हणुन काळजी ॥१९॥
दूत धाडिले बरेच वेळां
मथुरेहुन, येथुनी व्रजाला
त्या नच इतका विलंब झाला
वेळ होत कां ? नकळे याला ॥२०॥
तोंच आंत येई प्रतिहारी
नमवुनिया शिर अवनितलावरि
“ जयतु राजराजेश ” वदे ती
“ उद्धवजी दर्शनास येती ” ॥२१॥
ऐकतांच हे धीन न धरवे भक्तवत्सला क्षणही
धांवत दारीं येउन धरिलें उद्धवास निजहृदयीं ॥२२॥
नेउन बसवी निजासनावर
लवे ठेवण्या चरणावर शिर
“ हां, हां काय हरी हें भलतें
सेवकास कुणि वंदन करितें ? ” ॥२३॥
“ सख्या उद्धवा, वंदनीय तूं
पाहिलेंस गोकुळ या हेतु
घेतलेस दर्शन तातांचें
ऐकिलेंस वच गोपगणांचे ॥२४॥
व्रजललनांसह बोलसास तूं
चाखिलास तेथिल गोरस तूं
प्रिय यमुनेच्या पूत जलाचें
स्नान पान तुज घडलें साचें ॥२५॥
वेळ न लावी आतां सखया
सुधा सिंचुनी शमवी हृदया
निरोप वद रे, असतिल जे जे
तुज आवडले ना व्रज माझें ॥२६॥
परिसुनिया हें उद्धवजीच्या भरलें की जल नयनीं
कंथ दाटला मस्तक नमवी श्रीकृष्णाचे चरणीं ॥२७॥
ज्ञानाचा अभिमान असे मज
म्हणुन वाटतें दाखविलें व्रज
होईन केवीं मी उतराई
रक्षिलेंस मज माझे आई ॥२८॥
तें तव गोकुल न, राजधानी
भक्तीची, भूतला शिराणी
सदाचार - सदनें शुभ साधीं
उज्वल सुंदर नसुन उपाधी ॥२९॥
गोदा भीमा प्रवरा तुंगा
सिंधू रेवा शरयू गंगा
सरिता या झाल्या जणुं धेनू
सकलहि सिद्धी जमल्या वा म्हणुं ॥३०॥
रूप न कळलें वेद ऋचांना
‘ नेति ’ म्हणाल्या लववुन माना
त्याच गोपिका होउन आल्या
प्रेमरसीं त्ज समरस झाल्या ॥३१॥
ओंकारासह मंगलता जणु नंद यशोदा गमले
ब्रह्म जयीं हे सगुण सावळें अंगावर खेळविलें ॥३२॥
तुडवित वाळू यमनियमांची
गीतें गातां तव लीलांची
गोप नाचती यमुनापुलिनीं
प्रेममधू तो भरिती नलिनी ॥३३॥
मुकुंद माधव हरे मुरारे
मंजुल रव करितात पाखरें
गुरें वासरें तन्मय जमती
चरणें सोडुन त्या तरुभंवतीं ॥३४॥
गंध फूलांना तव कीर्तीचा
फळांत साठा प्रेमरसाचा
तृणपर्णांतुन तव लीलांची
कोमलता जणु भरली साची ॥३५॥
पाय ठेवण्या त्या भूभागीं
योग्य नसे मज - सम दुर्भागी
तुझ्या पदानें पावन झाला
कण कण जेथिल धूळी मधला ॥३६॥
प्रेम दिसे जें तेथ पशूंतुन तें न माझिया हृदयीं
अविट माधुरी भक्तिरसाची चाखलीच कधि नाहीं ॥३७॥
सुकृत फला ये बहु जन्माचें
दर्शन म्हणुनी घडे वज्राचें
सकलांचा तो बघतां प्रेमा
गहिवरतें मन हें सुखधामा ॥३८॥
पाहतांच मज प्रेमभरांनीं
आलिंगन दिधलें नंदांनीं
बौ दिवसीं लडिवाल घरासी
यावा, त्यापरि हर्ष तयासी ॥३९॥
नानारीती करूनी स्वागत
मला तयानीं म्हटलें हांसत
“ वात कशी ही इकडे चुकली
उद्धवजी धन्यता वाटली ॥४०॥
असे कुशल ना राम कन्हय्या स्मरण करिति का माझें
साधा गवळी मी, ते झाले सत्ताधारी राजे ” ॥४१॥
उपहाराचें घेउन हातीं
माय येत तों ओटीवरतीं
पुसे मला बहु आतुरते ती
प्दर जरासा ओढुन पुढतीं ॥४२॥
“ घेतलेस बहु उद्धवजी श्रम
कुशल असे ना बाळ तिथें मम ?
येइल इकडे सांगा केव्हां ?
ओढ लागली नित या जीवा ॥४३॥
राम येउनी गेला भेटुन
हरीस नुरली काय आठवण
अम्हास परि त्याच्या लीलांचा
पळही विसर न पडतो साचा ॥४४॥
हंसणें रुसणें रडणें पडणें
अवखळ खोड्या करुनी छळणें
हळूच खाई चोरुन लोणी
सायीकारण बसे हटोनी ॥४५॥
मिळत असे ना तेथ उद्धवा त्यास साय नित लोणी
तुमचा झाला राजा तरिही बाळच माझा अजुनी ” ॥४६॥
जरि स्मरण तव हृदयीं आलें
यशोमतीचे भरती डोळे
उरीं धरून तव विटी, बासरी
वत्सल - हृदयां मना आवरी ॥४७॥
कृष्णाकडुनी उद्धव आला
कळतां सारा व्रज - जन जमला
शब्दां - शब्दां - म्धुन तयांचे
तरंग उठती तव प्रेमाचे ॥४८॥
अनेक लीला कथिल्या त्यांनीं
‘ असे तिथें हे ’ पुसती कोणीं
लाजुन मी एवढेच म्हटलें
रत्नासह कधिं खापर तुळलें ? ॥४९॥
नंद - यशोदा - व्रज - गोपाला -
सवें परिसतां तव मधुलीला
प्रसन्नता दश दिशांस आली
न कळे केव्हां रजनी सरली ॥५०॥
गोकुळच्या त्या प्रभातकाला मी न कधीं विसरेन
अपूर्व कांहीं सुख अनुभविलें उपमा त्यास दुजी न ॥५१॥
प्रभात समयीं प्रभा उषेची
मुखें उजळवी दिशादिशांची
ध्यान स्थित शुक्राच्या हृदयीं
जणु का संजीवनी स्फुरे ही ॥५२॥
शीत सुगंधी वाहत वारा
वृक्षांचा डुलवीत पिसारा
संगीताचे वातावरणीं
राज्य पसरलें मधुर निदानीं ॥५३॥
वनांतुनीं पक्ष्यांचें कूजन
कमला भंवतीं द्विरेफ गुंजन
वाजति रुणुझुणु घागरमाळा
बिलगुन धेनूंच्या कंठाला ॥५४॥
फेनिलपात्रीं धारांचा ध्वनि
मथनाची ये खळबळ कानीं
घरघर मंजुळ ती जात्याची
साथ जयासह वधूवराची ॥५५॥
वृंदवादनी मधुर अशा या भजन तुझ्या नामांचें
दामोदर हरि मुकुंद माधव अमृत जणूं श्रवणाचें ॥५६॥
गेलों ऐकत मधु भजनें तीं
स्नानास्तव मी यमुनेवरतीं
भेट तेथ मज पावन झाली
तुझ्या देवतांची वनमाळी ॥५७॥
तव भक्तीच्या प्रेमसुधेनीं
सूर्याच्या शुभ कोमल किरणीं
जणूं कमलिनी सजीव झाल्या
अशा गोपिका तेथ मिळाल्या ॥५८॥
त्या सकलांतहि दिसे विशेषीं
बहुविधभक्ती मधुरा जैसी
उशा जियेच्या चरण - तलासी
अळता लावी प्रमभरेसी ॥५९॥
उपमा देऊं कशी रतीची
अधिदेवी जी कामुकतेची
पवित्र जणु ही यज्ञज्वाला
शीतलता लाजवी शशीला ॥६०॥
अशी राधिका भवभयहरणी तेथ पाहतां नयनीं
देवा मम अभिमान गळाला नत झालों तत्त्चरणीं ॥६१॥
नानारीती तुझिया विषयीं
गोपी वदती हर्षुन हृदयीं
गंहिवरूनी, रुदुनी, कोपानें,
निघे वाकडे वचन मुखानें ॥६२॥
एक विचारी पाहतांच मज
“ आनंदी ना असे अधोक्षज ? ”
वदे दुजी “ त्या कधींच कायीं
आठवही येथिल नच होई ” ॥६२॥
अन्य म्हणे “ गे अम्ही अडाणी
रूप गुणांची नसे मोहिनी
त्यास संगती कशी रुचावी
लता माधवी भ्रमरा व्हावी ॥६३॥
“ कुठें गुणांची पारख त्यातें
अरसिक चंचल तो ” कुणि वदतें
संगत तुटली, बरें खलाची
स्मृतिही आतां नको अशाची ॥६४॥
पुरते मिळले व्रज मातिस वा नाहीं तें बघण्यासी
धाडियलें ना त्या कपट्यानें उद्धवजी अपणासी ॥६६॥
समजुत त्याची करण्यासाठीं
वेदांताच्या कथिल्या गोष्टी
परी उलट माझे ती राधा
वाभाडे काधी गोविंदा ॥६७॥
म्हणे राधिका मज उपहासुन
“ उद्धवजी हें तुमचें भाषण
गमे मला कीं जसे सिताफळ
गर बहु थोडा, बियाच पुष्कळ ” ॥६८॥
तुज विषयीं बोलत असतां ती
प्रेम बघुन तें उत्कटताती
तन्मयता भावाकुल वृत्ती
पडलो मी तच्चरणावरतीं ॥६९॥
आज कळालें मज गोपाळा
गोकुळचा का तुला जिव्हाळा
व्रजललनांचे निघता नांवहि
गंहिवर का तुज इतुका येई ॥७०॥
मांदुन सोन्याच्या देव्हारीं
पूजिसि बल्लवमूर्ति मुरारी
करिशी त्यांचें भावें चिंतन
अतां उमगलें त्यांतिल कारण ॥७१॥
देवा या दीनाची चरणीं एकच विनती आतां
प्रेम तसें दे मजसी मोक्षहि शुष्क तुच्छ ज्या पुढतां ॥७२॥
पायबंद घाली प्रेमासी
तर्कट बुद्धी नको विनाशी
श्रद्धा सात्विक सुंदर भोळी
राहो हृदयीं मम वनमाळी ॥७३॥
श्रीकृष्णाच्या असुनी जवळी
उद्धवास योग्यता न कळली
व्रजांत व्हावी जाणिव त्याची
हीच थोरवी सत्संगाची ॥७४॥
कृपा करिल जरि कां जगजेठी
भागवतांची होतें भेटी
ईश न उमगे सत्संगाविण
कसे चक्र हें असे विलक्षण ॥७५॥
पूर्व - जन्म - कृत - पूण्य - बलानें
उद्धव तरला ते लीलेनें
धन्य धन्य तो भगवतोत्तम
लोटांगण तत्पदी सदा मम ॥७६॥
नयन जलानें भिजवित चरणा
उद्धव घे लोळण दीन - मना
उचलुन हृदयीं श्रीहरि त्यातें
वदे “ हेंच रे हवें अम्हातें ॥७७॥
पूर्णकाम असतांही मजसी हवीं भक्तजनहृदयें
तयाविणें करमेन म्हणुन मी जन्मा भूमीवर ये ॥७८॥
रहा उद्धवा शांतमनें तूं
पुरविन मी तव सकलहि हेतू
पुनः कधीं तरि कथीन साचें
हृद्गत जें मम गूज जिवीचे ” ॥७९॥
सेवकास सांगत हृषिकेशी
“ घेउन यारे सन्मानासी
प्रिय उद्धव हा आज तयाचें
पूजन मजसी करावयाचें ॥८०॥
पीतांबर बहुमो जरीचा
सुरेख कंठा नवरत्नांचा
प्रेमें टःएवीं मुगुट शिरावर
रत्नखचित दैदीप्य रमावर ॥८१॥
प्रेमळ हृदयीं उद्धवजीच्या
लहरी उठल्या कोमलतेच्या
हर्ष - भरित शुभनयना मधुनी
थेंब दोन पडले हरिचरणीं ॥८२॥
शक्ति तया बिंदूतिल नच ये शब्दांच्या सिंधूसी
हसुनी दिधली निरोप देवें आलिंगून तयासी ॥८३॥
एके दिवशीं प्रभात समया
द्विजगण - वंदित - रवि ये उदया
कमल - वनाची उघडुन दारें
स्वगत करिती द्विरेफ सारे ॥८४॥
द्वारावतिची जागृत झाली
प्रसन्नताही जणु त्या कालीं
कस्तूरी - जल - समार्जित - पथ
लक्ष वेधिती शृंगारित - रथ ॥८५॥
मूल्यवान सुंदर वेशातें
उच्चनीच हें नवह्तें नातें
सर्वहि मंगल सर्वहि सुंदर
सत्संगें जणु सकल चराचर ॥८६॥
जिंकाया कीं वीणेचा स्वन
पक्षी करिती मंजुल कूजन
उपवन - सुरभित - शीतल - वारा
पथिकांचा श्रम विनवी सारा ॥८७॥
काठीचा आधार घेउनी विप्र एक त्या समयीं
अधोवदन जातसे पथानें शंकाकुलसा हृदयीं ॥८८॥
मूर्त तयाची कृश दुर्बल ती
मांसाविण जनु घडली होती
उठुनी दिसती कोपर जानू
ग्रंथिल बोरूच्या काड्या जणुं ॥८९॥
रक्तरहित ती त्वचा पांडुरा
भासतसे कीं भस्म - धूसरा
चिंधीं मळकट माजे - भवतीं
जवळ उपाधी दुसरी नव्हतीं ॥९०॥
भावहीन मुद्रा सुरकुतली
दाढींतहि नच जाय झाकली
खोल जाउनी शोधित होते
नेत्र काय हृदयस्थ हरीतें ॥९१॥
वृक्ष, भडकतां भवसीं वणवा
होरपळोनी जसा दिसावा
शिणलेला हा संकट - जर्जर
तसा दिसतसे तेथ विप्रवर ॥९२॥
दारिद्र्या जणु आश्रय दे हा ज्या सकलानीं त्यजिलें
सुरसमुदायीं शिवेंचि केवळ भयद विषा प्राशियलें ॥९३॥
अपल्याशीं करि विचार तो द्विज
“ ओळखील का मित्र अतां मज
या विभवाचा तो कीं स्वामी
भीक न पुरती मिळत अस मी ॥९४॥
तथें नमविले बलाढ्य - राजे
पोरहि मानित नाहीं माझें
आम्हांमधें हे कितितरि अंतर
हीन काजवा मी, तो भास्कर ॥९५॥
आस न लवही मज विभवाची
धनें शमविली तृषा कुणाची
भेट तयाची केवळ व्हावी
गोष्ट परी ही कशी घडावी ॥९६॥
परिचय नाहीं इथे कुणाशी ”
असें म्हणत जों विप्र मनासी
पौर वदे त्या नमन करोनी
दिव्जवर्या आलांत कुठोनी ॥९७॥
बहु लांबुन मी श्रीकृष्णाच्या भेटीसाठीं आलों
पाहुन तुमची श्रीनगरीही गोंधळुनी परि गेलो ॥९८॥
अपूर्व शोभा अपार वैभव
क्षणोंक्षणींला रूप धरी नव
ग्रुहें सारखी कांचनमय हीं
शोधूं कोठें न कळे लवही ॥९९॥
साह्य तुम्ही मज कराल कां जी
भेट हरीसी करवा माझी
पुरुष वदे तो अवश्य देवा
धन्य म्हणा आपुल्या सुदैवा ॥१००॥
प्रतिदिन देउन अर्ध्य रवीसी
अग्निकार्य संपता विधीसीं
सुवर्ण मंडित - शत - गोदानें
द्विजास देती हरि सन्मानें ॥१०१॥
दान जन्मभर येइल कामीं
बरा भेटलों वेळेवर मी
नवल आपुलें वाट मजला
आजवरि न कां येथें आला ” ॥१०२॥
वासुदेव भगवान आपुलें नित्यकर्म उरकोनी
सभेस निघती तो दारी हा द्विज देखियला नयनीं ॥१०३॥
भान न उरले यदुनाथातें
मिठी मारिली धावुन त्यातें
संपवुनी निज वनवासासी
राम भेटला जणु भरतासी ॥१०४॥
“ धन्य भाग्य मम उदया आलें
रोग्यासी हें अमृत मिळालें
किति दिवसांनीं सुदाम देवा
भेटलास तूं हृदय विसावा ॥१०५॥
आज जाहली होय आठवण
वदे हरी कर हातीं घेउन
हृदयीं हर्ष न शके समावं
मित्रा झाले कुठें न ठेवं ॥१०६॥
अंतरगेही नेउन त्यासी
प्रेमें बसवी चेपित पायां
कुशल विचारी चेपित पाया
श्रम झाले तुज इथवर याया ॥१०७॥
सन्मुख आली विनयें कमला सादर वंदन केलें
पुत्रवती सुअभाग्यवती भव दिजवर सस्मित बोले ॥१०८॥
सुदाम देवा वरती चामर
ढाळित देवी सेवा तत्पर
झटे निजांगें सर्वहि कामा
विरघळला निजमनीं सुदामा ॥१०९॥
उटणीं नानापरी सुवासिक
अभिक्षेकासी तें उष्णोदक
भोजन रुचकर सुधेहुनीही
रिझला द्विज या उपचाराही ॥११०॥
हरी विचारी मग मजसाठीं
काय दिली वहिनीनें भेटी
रिक्तकरानें भेट न घ्यवी
रीत असे ही तुजसी ठावी ॥१११॥
विद्वानांचा मुगुटमणीं तूं
सदाचार धर्माचा केतू
चूक न होइल तुझिया हातीं
वर्तनांत तव जगते नीति ॥११२॥
मुकुंद वदतां या परि लज्जित झाला विप्र मनासी
खिन्नपणें उत्तरला देउ काय सख्या मी तुजसी ॥११३॥
हरी, सुदामा तुझा अकिंचन
तव नामाविण जवळ नसे धन
उसनें मागुन कसें तरी हें
आणियलें मी मुठभर पोहे ॥११४॥
ते द्याया परि धीर न होई
कृष्णेपरि ऐकिलेंच नाही
झोंबुन घेई पुरचुंडी ती
आम्र जणूं ये क्षुधिता हातीं ॥११५॥
त्यांत भाग मागतां रमेने
लव देई परि बहु कष्टानें
उरवी एकहि नच कण फोल
वदे कितीही भेट अमोल ॥११६॥
विश्वांतिल सर्वहि संपत्ती
मिळुनहि होय न इतुकी तृप्ती
संतजनांचा हा उपहार
अल्पहि तरि सामर्थ्य अपार ॥११७॥
हृदय भरुन ये कवळी द्विज तो प्रेमें कृष्णपदासी
पुलकित वदला सीमा नाहीं हरि तव थोरपणासी ॥११८॥
अज्ञ विप्र मी दीन दरिद्री
कण रेतीचा जसा समुद्री
विश्वासाचा तूं धनी नियामक
सहर्ष माझें करिसी कौतुक ॥११९॥
थोरपणा हा तुलाच साजे
कृतार्थ झालें जीवन माझें
फुलें सुखाची हृदयी फुलली
तव चरणीं तीं मीं वाहियली ॥१२०॥
अधिकचि मधुर सुवास तये ये
प्रसन्नाताही अविचल राहे
नियती घेउन दुःखें भारी
कष्टविण्या मज येतें दारीं ॥१२१॥
परी टाकिते श्वास हताशी
बघुन मला तव पदकमलासी
प्रेम सदोदित असेंच राहो
अन्य नको मज याहुन लाहो ॥१२२॥
एक - मास - पर्यंत सुदामा
वास करी श्रीहरिच्या धामा
बहुगुज गोष्टी गुरूघरच्या वा
करितां रात न दिवस पुरावा ॥१२३॥
विहार, शय्या, भाषण, भोजन
क्षणहि न गेला परस्परांविण
शब्दार्थासम अभिन्न जीवन
उभयपदां मम भावे वंदन ॥१२४॥
निरोप देतां घेतां वदती उभयहि गद्गदवाचें
स्मरण असूं दे प्रियमित्रा मम, धारण तेंच जिवाचें ॥१२५॥
निरिच्छहृदयीं त्या विप्राचे
सिंधु उसळती आनंदाचे
श्रीकृष्णानें दिलें न कांहीं
याची जाणिवही त्या नाहीं ॥१२६॥
इंद्रिय मन बुद्धीच्या जे पर
आत्मसुखी त्या रमता अंतर
स्पर्श कराया त्या मग केवी
ओंगळशी वासना धजावी ॥१२७॥
धन्यवाद अर्पीत हरीसी
ब्राह्मण ये जों निजसदनासी
म्हणे भ्रांत मी कैसा झालों
द्वारकेस परतुनिया आलों ॥१२८॥
सुदाम देवा जयजयकारें
आदरिती जै पुरजन सारे
अधिकचि बावरला द्विज त्यानें
कळलें नच हरिचें हें देणें ॥१२९॥
घरास ये परि कुठें झोपडी गवसेनाच तयासी
इंद्राचें जणु भव्य मनोहर मंदिर त्या स्थानासी ॥१३०॥
भार्या दारीं सुवेष भूषित
उभी स्वागता परिजन - परिवृत
वदे सुदामा काय तरी हें
वेड लागलें काय म्हणूं हें ॥१३१॥
नम्रपणानें वदली कांता
आपुलेंच हे वैभव नाथा
शंकित व्हा नच आंत चलावें
सर्वहि कथितें श्रम निववावे ॥१३२॥
त्वष्ट्या करवी रचिली सृष्टी
रमावरें ही अपणांसाठीं
हें वैभव, हें गृह, हे सेवक
पुरिचेही या तुम्हीच पालक ॥१३३॥
हर्षुन सस्मित रमणी वदली
परी द्विजाची कळी न खुलली
म्हणे मनीं हे बरें न झालें
दूर काय मज कृष्णें केलें ॥१३४॥
हातीं देउन नश्वरास फसवूं कां पाहतोसी हरी
होवोनी विषयास मोहित परी जाईन मी ना दूरी
माझे प्रेम तुझें स्वरूप हृदयी राहील कीं सारखें
नाहीं भीति मला असें तुज जरी घे ही परीक्षा सुखें ॥१३५॥

‘ प्रेमदर्शन ’ नांवाचा नववा सर्ग संपूर्ण

लेखनकाल :-
कार्तिक शके १८७०