समाधिमार्ग

समाधिमार्ग फार प्राचीन आहे. आळार कालाम आणि उद्दक रामपुत्त हे दोघे समाधिमार्गाचे पुरस्कर्ते होते, व त्यांचा पंथ कोसल देशात बुद्धसमकाली अस्तित्वात होता.


कसिणे 2

५.  अञ्झत्तं अरूपसञ्ञी एको वहिद्धा रूपानि पस्सति नीलानि नीलवण्णानि नीलदस्सनानि नीलनिभासानि - सेय्यथा पि नाम उम्मापुप्फं नीलं नीलवण्णं नीलनिदस्सनं नीलनिभासं - सेय्यथा वा पन तं वत्थं बाराणसेय्यकं उभतीभागविमट्ठं नीलं नीलवण्ण नीलनिदस्सनं नीलनिभासं- एकमेव अज्झत्तं अरूपसञ्ञी एको बहिद्धा रूपानि पस्सति नीलानि नीलवण्णानि नीलनिदस्सनानि नीलनिभासानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति एवसञ्ञा होति, इदं पञ्चमं अभिभायतनं ।

आभ्यंतरी रूपाचा विचार न करता एखादा मनुष्य बाह्यसृष्टीतील नीलवर्ण रूपे पहातो-उदाहरणार्थ उमापुष्प१ किंवा दोन्ही बाजूला इस्तरी केलेले वाराणसीचे निळे वस्त्र-याप्रमाणे आभ्यंतरी रूपाचा विचार न करता बाह्यसृष्टीतील नीलवर्ण (सुंदर) रूपे पहातो; आणि त्याचे अभिभवन करून मी जाणतो आणि पहातो अशा बुद्धीने वागतो. हे पाचवे अभिभ्वायतन होय.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
१  उम्मापुप्फ यांचे हे भाषांतर आहे.  अमरकोशात 'अतसी स्यादुमा क्षुमा असे म्हटले आहे.  टीकाकार महेश्वर भट्ट ही तीन नावे 'जवस इति ख्यातस्य धान्यभेदय असे म्हणतो जवसाचे फूल निळे असते की नाही हे मला ठाऊक नाही.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
६. अञ्झतं अरूपसञ्ञी एको बहिद्वा रूपानि पस्सति पीतानि पीतवण्णानि पीतनिदस्सनानि पीतनिभासानि-सेय्यथा पि नाम कणिकारपुप्फ पीतं पीतवण्णं पीतनिदस्सनं पीतनिभासं-सेय्यथा वा पन तं वत्थं बाराणसेय्यकं उभतोभागविमट्ठं पीतं...एकमेव अञ्झत्तं अरुपसञ्ञी एको बहिद्धा रूपानि पस्सति पीतानि पीतवण्णानि पीतनिदस्सनाति पीतनिभासानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति एवंसञी होति, इदं छट्ठं अभिभायतनं ।

आभ्यंतरी रुपाचा न करता एखादा मनुष्य बाह्यसृष्टीतील पीतवर्ण रूपे पाहतो- उदाहरणार्थ कणिंकारपुष्प किंवा दोन्ही बाजूला इस्तरी केलेले वाराणसीचे पीवळे वस्त्र-याप्रमाणे आभ्यंतरी रूपाचा विचार न करता बाह्यसृष्टीतील पीतवर्ण (सुंदर) रूपे पहातो; आणि त्याचे अभिभवन करून मी जाणतो आणि पहातो अशा बुद्धीने वागतो.  हे सहावे अभिभ्वायतन होय.

७.  अज्झतं अरूपसञ्ञी एको बहिद्धा रूपानि पस्सति लोहितकानि लोहितकवष्णानि लोहितकनिदस्सनानि लोहितकनिभासनि-सेय्यथा पि नाम बन्धुजीवपुप्फं लोहितकं लोहितकवण्णं लोहितकनिदस्सनं लोहितकनिंभासंसेय्यथा वा पन तं वत्थं बाराणसेय्यकं उभतोभागविमट्ठ लोहितकं लोहितकवण्णं लोहितकनिदस्सनं लोहितकनिभासं-एवमेव अज्झत्तं अरूपसञ्ञी एको वहिद्धा रूपानि पस्सति लोहितकानि लोहितकवण्णानि लोहितकनिदस्सनानि लोहितकनिभासानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति एवंसञ्ञी होति, इदं सत्तमं अभिभायतनं ।

आभ्यंतरी रूपाचा विचार न करता एखादा मनुष्य बाह्यसृष्टीतील रक्तवर्ण रूपे पहातो- उदाहरणार्थ बन्धुजीवपुष्प किंवा दोन्ही बाजूला इस्तरी केलेले वाराणसीचे तांबडे वस्त्र-याप्रमाणे आभ्यंतरी रूपाचा विचार न करता एखादा मनुष्य बाह्यसृष्टीतील रक्तवर्ण (सुंदर) रूपे पहातो; आणि त्यांचे अभिभवन करून मी जाणतो आणि पहातो अशा बुद्धीने वागतो.  हे सातवे अभिभ्वायतन होय.