तुकाराम गाथा

‘वेदाचा तो अर्थ आम्हासीच ठावा। इतरांनी वहावा भार माथा।।’ असे परखड वक्तव्य तुकोबाराय अभिमानाने व्यक्त करतात. ‘तुका तरी सहज बोले वाणी। त्याचे घरी वेदान्त वाहे पाणी।।’ भक्ती -ज्ञान-वैराग्य याने ओथंबलेली संत तुकारामांची अभंगवाणी परब्रह्माच्या अद्वैताची मनोमन पूजा बांधते. विठ्ठलाचे ते विटेवरचे सावळे परब्रह्म, सगुण साकार होऊन, स्वतःला तुकोबांच्या ‘अभंग-भक्तिरसात’ बुडवून घेण्यात धन्यता मानत असले पाहिजे असे वाटावे, इतके तुकारामाचे अभंग रसाळ आहेत.


तुकाराम गाथा - अभंग संग्रह ३८०१ ते ३९००

३८०१

अन्यायासी राजा जरि न करितां दंड । बहुचक ते लंड पीडिती जना ॥१॥

ने करी निगा कुणबी न काढितां तण । कैंचे येती कण हातासी ते ॥२॥

तुका म्हणे संतां करूं नये अनुचित । पाप नाहीं नीत विचारिता ॥३॥

३८०२

भले लोक नाहीं सांडीत ओळखी । हे तों झाली देखी दुसर्‍याची ॥१॥

असो आतां यासी काय चाले बळ । आपुलें कपाळ वोडवलें ॥ध्रु.॥

समर्थासी काय कोणें हें म्हणावें । आपुलिया जावें भोगावरि ॥२॥

तुका म्हणे तुम्हां बोल नाहीं देवा । नाहीं केली सेवा मनोभावें ॥३॥

३८०३

मुकें होतां तुझ्या पदरीचें जातें । मूर्ख तें भोगितें मीमीपण ॥१॥

आपुलिये घरीं मैंद होऊनी बसे । कवण कवणासी बोलों नका ॥२॥

तुका म्हणे तुम्हां सांगतों मी खुण । देवासी तें ध्यान लावुनि बसा ॥३॥

३८०४

आषाढी निकट । आणी कार्तिकीचा हाट ॥१॥

पुरे दोन्ही च बाजार । न लगे आणीक व्यापार ॥ध्रु.॥

तें चि घ्यावें तें चि घ्यावें । कैवल्याच्या रासी भावें ॥२॥

कांहीं कोणा नेणे । विठो वांचूनि तुका म्हणे ॥३॥

३८०५

देऊनियां प्रेम मागितलें चित्त । जाली फिटाफिट तुम्हां आम्हां ॥१॥

काशानें उदार तुम्हांसी म्हणावें । एक नेसी भावें एक देसी ॥ध्रु.॥

देऊनियां थोडें नेसील हें फार । कुंटिसी विचार अवघियांचा ॥२॥

तुका म्हणे आम्हां भांडवल चित्त । देउनी दुश्चित पाडियेलें ॥३॥

३८०६

तातडीची धांव अंगा आणि भाव । खोळंबा तो मग निश्चियाचा ॥१॥

म्हणउनि बरी विचारावी चाली । उरीचि ते बोली कामा येते ॥ध्रु.॥

कोरडें वैराग्य माजिरा बडिवार । उतरे तो शूर अंगींचें तें ॥२॥

तुका म्हणे बरी झर्‍याची ते चाली । सांचवण्या खोली कैसीयांची ॥३॥

३८०७

मी तों बहु सुखी आनंदभरिता । आहें साधुसंतां मेळीं सदा ॥१॥

देवा कांहीं व्हावें ऐसें नाहीं माझ्या जीवा । आणीक केशवा तुजविण ॥ध्रु.॥

न लगे वैकुंठ मोक्ष सायुज्यता । सुख वाटे घेतां जन्म ऐसें ॥२॥

मृत्युलोकीं कोण धरिलें वासना । पावावया जनासवें दुःख ॥३॥

तुका म्हणे तुझा दास ऐसें लोकां । कांहीं सकळिकां कळों यावें ॥४॥

३८०८

घ्या रे लुटी प्रेम सुख । फेडा आजि धणी । चुकला तो मुकला । जाली वेरझार हाणी ॥१॥

घाला घातला वैकुंठीं । करूनियां जीवें साटी । पुरविली पाठी । वैष्णवीं काळाची ॥ध्रु.॥

अवघें आणिलें अंबर । विठोसहित तेथें धुर । भेदूनि जिव्हार । नामबाणीं धरियेला ॥२॥

संचित प्रारब्ध क्रियमाण । अवघीं जालीं गहन । केलीं पापपुण्यें । देशधडी बापुडीं ॥३॥

आनंदें गर्जती निर्भर । घोष करिती निरंतर । कांपती असुर । वीर कवणा नांगवती ॥४॥

जें दुर्लभ ब्रम्हादिकां । आजि सांपडलें फुका । घ्या रे म्हणे तुका । सावचित्त होउनी ॥५॥

३८०९

तुझिया दासांचा हीन जालों दास । न धरीं उदास मायबापा ॥१॥

तुजविण प्राण कैसा राहों पाहे । वियोग न साहे क्षणभरि ॥ध्रु.॥

आणिक माझ्या जीवें मोकलिली आस । पाहे तुझी वास पांडुरंगा ॥२॥

सर्वभावें तुज आणिला उचित । राहिलों निश्चिंत तुझे पायीं ॥३॥

तुका म्हणे तुज असो माझा भार । बोलतों मी फार काय जाणें ॥४॥

३८१०

ते चि करीं मात । जेणें होइल तुझें हित ॥१॥

काय बडबड अमित । सुख जिव्हारीं सिणविसी ॥ध्रु.॥

जो मुळव्याधी पीडिला । त्यासी देखोन हांसे खरजुला ॥२॥

आराथकरी सोसी । त्यासि हांसे तो आळसी ॥३॥

क्षयरोगी म्हणे परता । सर रोगिया तूं आतां ॥४॥

वडस दोहीं डोळां वाढले । आणिकां कानें कोंचें म्हणे ॥५॥

तुका म्हणे लागों पायां । शुद्ध करा आपणियां ॥६॥

३८११

कळों आला भाव माझा मज देवा । वांयांविण जीवा आठविलें ॥१॥

जोडूनि अक्षरें केलीं तोंडपिटी । न लगे सेवटीं हातीं कांहीं ॥२॥

तुका म्हणे माझे गेले दोन्ही ठाय । सवसार ना पाय तुझे मज ॥३॥

३८१२

आतां तरी मज सांगा साच भाव । काय म्यां करावें ऐसें देवा ॥१॥

चुकावया कर्म नव्हतें कारण । केला होय सीण अवघा चि ॥२॥

तुका म्हणे नको पाहूं निरवाण । देई कृपादान याचकासी ॥३॥

३८१३

बोल नाहीं तुझ्या दातृत्वपणासी । आम्ही अविश्वासी सर्वभावें ॥१॥

दंभें करी भक्ती सोंग दावी जना । अंतरीं भावना वेगळिया ॥२॥

तुका म्हणे देवा तूं काय करिसी । कर्मा दुस्तरासी आमुचिया ॥३॥

३८१४

नामधारकासी नाहीं वर्णावर्ण । लोखंड प्रमाण नाना जात ॥१॥

शस्त्र अथवा गोळे भलता प्रकार । परिसीं संस्कार सकळ ही हेम ॥ध्रु.॥

प्रजन्य वर्षतां जीवना वाहावट । तें समसकट गंगे मिळे ॥२॥

सर्व तें हें जाय गंगा चि होऊन । तैसा वर्णावर्ण नाहीं नामीं ॥३॥

महांपुरीं जैसें जातसे उदक । मध्यें तें तारक नाव जैसी ॥४॥

तये नावेसंगें ब्राम्हण तरती । केवीं ते बुडती अनामिक ॥५॥

नाना काष्ठजात पडतां हुताशनीं । ते जात होउनी एकरूप ॥६॥

तेथें निवडेना घुरे कीं चंदन । तैसा वर्णावर्ण नामीं नाहीं ॥७॥

पूर्वानुवोळख तें चि पैं मरण । जरि पावे जीवन नामामृत ॥८॥

नामामृतें जालें मुळीचें स्मरण । सहज साधन तुका म्हणे ॥९॥

३९१५

काय वांचोनियां जालों भूमिभार । तुझ्या पायीं थार नाहीं तरि ॥१॥

जातां भलें काय डोळियांचें काम । जरि पुरुषोत्तम न देखती ॥ध्रु.॥

काय मुख बळि श्वापदाचे धांव । नित्य तुझें नांव नुच्चारितां ॥२॥

तुका म्हणे पैं या पांडुरंगाविण । न वचे चि क्षण जीव भला ॥३॥

३८१६

सोइर्‍यासी करी पाहुणेर बरा । कांडितो ठोंबरा संता साटीं ॥१॥

गाईंसी देखोनी बदबदा मारी । घोडएाची चाकरी गोड वाटे ॥ध्रु.॥

पान फुल नेतो वेश्येसी उदंड । ब्राम्हणासी खांड देऊं नेदी ॥२॥

पर्वकाळीं धर्म न करी नासरी । वेची राजद्वारीं उदंड चि ॥३॥

कीर्त्तना जावया होतसे हींपुष्टी । खेळतो सोंकटीं रात्रंदिवस॥४॥

बाइलेच्या गोता आवडीनें पोसी । मातापितियासाठी दवडितो ॥५॥

तुका म्हणे त्याच्या थुंका तोंडावरी । जातो यमपुरी भोगावया ॥६॥

३८१७

कां हो पांडुरंगा न करा धांवणें । तरि मज कोणें सोडवावें ॥१॥

तुझा म्हणऊनि आणिकापें उभा । राहों हें तों शोभा नेदी आतां ॥ध्रु.॥

काळें पुरविली पाठी दुरवरी । पुढें पायां धीरी राहों नेदी ॥२॥

नको आणूं माझें संचित मनासी । पावन आहेसी पतितां तूं ॥३॥

तुका म्हणे चाले आणिकांची सत्ता । तुज आळवितां नवल हें ॥४॥

३८१८

कावळ्याच्या गळां मुक्ताफळमाळा । तरी काय त्याला भूषण शोभे ॥१॥

गजालागीं केला कस्तुरीचा लेप । तिचें तो स्वरूप काय जाणे ॥ध्रु.॥

बकापुढें सांगे भावार्थे वचन । वाउगा चि सीण होय त्यासी ॥२॥

तुका म्हणे तैसे अभाविक जन । त्यांसी वांयां सीण करूं नये ॥३॥

३८१९

आतां धरितों पदरीं । तुज मज करीन सरी ॥१॥

जालों जीवासी उदार । उभा ठाकलों समोर ॥२॥

तुका विनवीतसे संतां । ऐसें सांगा पंढरिनाथा ॥३॥

३८२०

न कळसी ज्ञाना न कळसी ध्याना । न कळेसी दर्शना धुंडाळितां ॥१॥

न कळेसी आगमा न कळेसी निगमा । न बोलवे सीमा वेदां पार ॥२॥

तुका म्हणे तुझा नाहीं अंतपार । म्हणोनि विचार पडिला मज ॥३॥

३८२१

पायां लावुनियां दोरी । भृंग बांधिला लेंकुरीं ॥१॥

तैसा पावसी बंधन । मग सोडवील कोण ॥ध्रु.॥

गळां बांधोनियां दोरी । वांनर हिंडवी घरोघरीं ॥२॥

तुका म्हणे पाहें । रीस धांपा देत आहे ॥३॥

३८२२

मायबापें सांभाळिती । लोभाकारणें पाळिती ॥१॥

तैसा नव्हे देवराव । याचा कृपाळु स्वभाव ॥ध्रु.॥

मनासारिखें न होतां । बाळकासी मारी माता ॥२॥

तुका म्हणे सांगूं किती । बाप लेंकासी मारिती ॥३॥

३८२३

धन मेळवूनि कोटी । सवें नये रे लंगोटी ॥१॥

पानें खाशील उदंड । अंतीं जासी सुकल्या तोंडें ॥ध्रु.॥

पलंग न्याहाल्या सुपती । शेवटीं गोवर्‍या सांगाती ॥२॥

तुका म्हणे राम । एक विसरतां श्रम ॥३॥

३८२४

विनवितों चतुरा तुज विश्वंभरा । परियेसी दातारा पांडुरंगा ॥१॥

तुझे दास ऐसें जगीं वाखाणिलें । आतां नव्हे भलें मोकलितां ॥ध्रु.॥

माझे गुणदोष कोण जाणे मात । पावनपतित नाम तुझें ॥२॥

लोभ मोह माया आम्हां बांधवितां । तरि हा अनंता बोल कोणा ॥३॥

तुका म्हणे मी तों पतित चि खरा । परि आलों दातारा शरण तुज ॥४॥

३८२५

त्राहे त्राहे सोडवीं अनंता । लागों दे ममता तुझे पायीं॥१॥

एक चि मागणें देई तुझी गोडी । न लगे आवडी आणिकाची ॥ध्रु.॥

तुझें नाम गुण वर्णीन पवाडे । आवडीच्या कोडें नाचों रंगीं ॥२॥

बापा विठ्ठलराया हें चि देई दान । जोडती चरण जेणें तुझे ॥३॥

आवडीसारखें मागितलें जरी । तुका म्हणे करीं समाधान ॥४॥

३८२६

सुगरणीबाईं थिता नास केला । गुळ तो घातला भाजीमध्यें ॥१॥

क्षीरीमध्यें हिंग दुधामध्यें बोळ । थितें चि वोंगळ कैसें केलें ॥ध्रु.॥

दळण दळोनी भरूं गेली पाळी । भरडोनि वोंगळी नास केला ॥२॥

कापुराचे सांते आणिला लसण । वागवितां सीण दुःख होय ॥३॥

रत्नाचा जोहारी रत्न चि पारखी । येर देखोदेखीं हातीं घेती ॥४॥

तुका म्हणे जरी योग घडे निका । न घडतां थुंका तोंडावरी ॥५॥

३८२७

बाप माझा दिनानाथ । वाट भक्तांची पाहात ॥१॥

कर ठेवुनियां करीं । उभा चंद्रभागे तिरीं ॥ध्रु.॥

गळां वैजयंतीमाळा। रूपें डोळस सांवळा ॥२॥

तुका म्हणे भेटावया । सदा उभारिल्या बाह्या ॥३॥

३८२८

माझें जीवन तुझे पाय । कृपाळुं तूं माझी माय ॥१॥

नेदीं दिसों किविलवाणें । पांडुरंगा तुझें तान्हें ॥ध्रु.॥

जन्ममरण तुजसाटीं । आणीक नेणें दुजी गोष्टी ॥२॥

तुका म्हणे तुजविण । कोण हरिल माझा सीण ॥३॥

३८२९

कां रे पुंड्या मातलासी । उभें केलें विठ्ठलासी ॥१॥

ऐसा कैसा रे तूं धीट । मागें भिरकाविली वीट ॥ध्रु.॥

युगें जालीं अठ्ठावीस । अजुनी न म्हणसी बैस ॥२॥

भाव देखोनि निकट । देवें सोडिलें वैकुंठ ॥३॥

तुका म्हणे पुंडलिका । तूं चि बळिया एक निका ॥४॥

३८३०

तुज पाहातां समोरी । दृष्टि न फिरे माघारी ॥१॥

माझें चित्त तुझ्या पायां । मिठी पडिली पंढरिराया ॥ध्रु.॥

नव्हे सारितां निराळें । लवण मेळवितां जळें ॥२॥

तुका म्हणे बळी । जीव दिला पायांतळीं ॥३॥

३८३१

उपदेश किती करावा खळासी । नावडे तयासी बरें कांहीं ॥१॥

शुद्ध कां वासना नव्हे चांडाळाची । होळी संचिताची केली तेणें ॥ध्रु.॥

नाहीं भाव मनीं नाइके वचन । आपला आपण उणें घेतों ॥२॥

तुका म्हणे त्यासी काय व्याली रांड । करी बडबड रिती दिसे ॥३॥

३८३२

समर्थासी लाज आपुल्या नामाची । शरण आल्याची लागे चिंता ॥१॥

न पाहे तयाचे गुण दोष अन्याय । सुख देउनि साहे दुःख त्याचें ॥ध्रु.॥

मान भलेपण नाहीं फुकासाटीं । जयावरि गांठी झीज साहे ॥२॥

तुका म्हणे हें तूं सर्व जाणसी । मज अधिरासी धीर नाहीं ॥३॥

३८३३

आनंदें कीर्तन कथा करीं घोष । आवडीचा रस प्रेमसुख ॥१॥

मज या आवडे वैष्णवांचा संग । तेथें नाहीं लाग कळिकाळा ॥ध्रु.॥

स्वल्प मात्र वाचे बैसलासे निका । राम कृष्ण सखा नारायण ॥२॥

विचारितां मज दुजें वाटे लाज । उपदेशें काज आणीक नाहीं ॥३॥

तुका म्हणे चित्त रंगलेंसे ठायीं । माझें तुझ्या पायीं पांडुरंगा ॥४॥

३८३४

ब्रम्हज्ञान जेथें आहे घरोघरीं । सर्व निरंतरी चतुर्भुज ॥१॥

पापा नाहीं रीग काळाचें खंडण । हरिनामकीर्तन परोपरी ॥२॥

तुका म्हणे हा चि भाव माझ्या चित्तीं । नाहीं आणिकां गती चाड मज ॥३॥

३८३५

मज नाहीं कोठें उरला दुर्जन । मायबापाविण ब्रम्हांडीं हें ॥१॥

कासया जिकीर करणें येविसीं । भयाची मानसीं चिंता खंती ॥ध्रु.॥

विश्वंभराचिये लागलों सांभाळीं । संत नेती चाली आपुलिया ॥२॥

तुका म्हणे माझें पाळणें पोषणें । करी नारायण सर्वस्वेंसी ॥३॥

३८३६

नाहीं हित ठावें जननीजनका । दाविले लौकिकाचार तींहीं ॥१॥

अंधळ्याचे काठी अंधळें लागलें । घात एकवेळे मागेंपुढें ॥ध्रु.॥

न ठेवावी चाली करावा विचार । वरील आहार गळी लावी ॥२॥

तुका म्हणे केला निवाडा रोकडा । राऊत हा घोडा हातोहातीं ॥३॥

३८३७

आतां पहाशील काय माझा अंत । आलों शरणागत तुज देवा ॥१॥

करीं अंगीकार राखें पायांपाशीं । झणीं दिसों देसी केविलवाणें ॥ध्रु.॥

नाहीं आइकिली मागें ऐसी मात । जे त्वां शरणागत उपेक्षिले ॥२॥

तुका म्हणे आतां धरीं अभिमान । आहेसी तूं दानशूर दाता ॥३॥

३८३८

होईंल तो भोग भोगीन आपुला । न घलीं विठ्ठला भार तुज ॥१॥

तुम्हांपासाव हें इच्छीतसें दान । अंतरींचें ध्यान मुखीं नाम ॥ध्रु.॥

नये काकुलती गर्भवासांसाटीं । न धरीं हें पोटीं भय कांहीं ॥२॥

तुका म्हणे मज उदंड एवढें । न वांचावें पुढें मायबापा ॥३॥

३८३९

काय तुझी ऐसी वेचते गांठोळी । मांहे टाळाटाळी करीतसां ॥१॥

चतुराच्या राया आहो पांडुरंगा । ऐसें तरि सांगा निवडूनि ॥ध्रु.॥

कोण तुम्हां सुख असे या कवतुकें । भोगितां अनेकें दुःखें आम्ही ॥२॥

तुका म्हणे काय जालासी निर्गुण । आम्हां येथें कोण सोडवील ॥३॥

३८४०

देवाची पूजा हे भूताचें पाळण । मत्सर तो सीण बहुतांचा ॥१॥

रुसावें फुगावें आपुलियावरि । उरला तो हरि सकळ ही ॥२॥

तुका म्हणे संतपण यां चि नांवें । जरि होय जीव सकळांचा ॥३॥

३८४१

नाहीं जप तप जीवाची आटणी । मनासी दाटणी नाहीं केली ॥१॥

निजलिया ठायीं पोकारिला धांवा । सांकडें तें देवा तुझें मज ॥ध्रु.॥

नाहीं आणूनियां समपिऩलें जळ । सेवा ते केवळ चिंतनाची ॥२॥

तुका म्हणे आम्हीं वेचिलीं उत्तरें । घेतलीं उदारें साच भावें ॥३॥

३८४२

देह तंव आहे प्रारब्धा अधीन । याचा मी कां सीण वाहूं भार ॥१॥

सरो माझा काळ तुझिया चिंतनें । कायावाचामनें इच्छीतसें ॥ध्रु.॥

लाभ तो न दिसे याहूनि दुसरा । आणीक दातारा येणें जन्में ॥२॥

तुका म्हणे आलों सोसीत संकटें । मी माझें वोखटें आहे देवा ॥३॥

३८४३

सकळ तुझे पायीं मानिला विश्वास । न करीं उदास आतां मज ॥१॥

जीवीं गातां गोड आइकतां कानीं । पाहातां लोचनीं मूर्ती तुझी ॥ध्रु.॥

मन स्थिर माझें जालेंसे निश्चळि । वारिलीं सकळ आशापाश ॥२॥

जन्मजराव्याधि निवारिलें दुःख । वोसंडलें सुख प्रेम धरी ॥३॥

तुका म्हणे मज जाला हा निर्धार । आतां वांयां फार काय बोलों ॥४॥

३८४४

होऊं शब्दस्पर्श नये माझा तुम्हां । विप्रवृंदा तुम्हां ब्राम्हणांसी ॥१॥

म्हणोनियां तुम्हां करितों विनंती । द्यावें शेष हातीं उरलें तें ॥ध्रु.॥

वेदीं कर्म जैसें बोलिलें विहित । करावी ते नीत विचारूनि ॥२॥

तुमचा स्वधर्म माझा अधिकार । भोजन उत्तर तुका म्हणे ॥३॥

३८४५

बहुत असती मागें सुखी केलीं । अनाथा माउली जिवांची तूं ॥१॥

माझिया संकटा न धरीं अळस । लावुनियां कास पार पावीं ॥ध्रु.॥

कृपावंता करा ज्याचा अंगीकार । तया संवसार नाहीं पुन्हां ॥ ।२॥

विचारितां नाहीं दुजा बळिवंत । ऐसा सर्वगत व्यापी कोणी ॥३॥

म्हणउनि दिला मुळीं जीवभाव । देह केला वाव समाधिस्थ ॥४॥

तुका म्हणे नाहीं जाणत आणीक । तुजविण एक पांडुरंगा ॥५॥

३८४६

वैभवाचे धनी सकळ शरणागत । सत्यभावें चित्त अर्पिलें तें ॥१॥

नेदी उरों देव आपणांवेगळें । भावाचिया बळें ठायाठाव ॥ध्रु.॥

जाणोनि नेणती अंगा आली दशा । मग होय इच्छा आपणे चि ॥२॥

तुका म्हणे बरे धाकट्याचें जिणें । माता स्तनपानें वाढविते ॥३॥

३८४७

आम्हां देणें धरा सांगतों तें कानीं । चिंता पाय मनीं विठोबाचे ॥१॥

तेणें माझें चित्त होय समाधान । विलास मिष्टान्न न लगे सोनें ॥ध्रु.॥

व्रत एकादशी दारीं वृंदावन । कंठीं ल्या रे लेणें तुळसीमाळा ॥२॥

तुका म्हणे त्याचे घरींची उष्टावळी । मज ते दिवाळी दसरा सण ॥३॥

३८४८

आतां मी अनन्य येथें अधिकारी । होइन कोणे परी नेणें देवा ॥१॥

पुराणींचा अर्थ ऐकतां मानस । होतो कासावीस जीव माझा ॥ध्रु.॥

इंिद्रयांचे आम्ही पांगिलों अंकित । त्यांच्यासंगें चित्त रंगलें तें ॥२॥

एकाचें ही जेथें न घडे दमन । अवघीं नेमून कैसीं राखों ॥३॥

तुका म्हणे जरी मोकळिसी आतां । तरी मी अनंता वांयां गेलों ॥४॥

३८४९

आवडी धरोनी आलेती आकारा । केला हा पसारा याजसाटीं ॥१॥

तें मी तुझें नाम गाईंन आवडी । क्षण एक घडी विसंबेना ॥ध्रु.॥

वर्म धरावें हा मुख्यधर्मसार । अवघे प्रकार तयापासीं ॥२॥

वेगळ्या विचारें वेगळाले भाव । धरायासी ठाव बहु नाहीं ॥३॥

तुका म्हणे घालूं इच्छेचिये पोटीं । कवळुनी धाकुटी मूर्ती जीवें ॥४॥

३८५०

भागलों मी आतां आपुल्या स्वभावें । कृपा करोनि देवें आश्वासीजे ॥१॥

देउनि आलिंगन प्रीतीच्या पडिभरें । अंगें हीं दातारें निववावीं ॥ध्रु.॥

अमृताची दृष्टी घालूनियां वरी । शीतळ हा करीं जीव माझा ॥२॥

घेई उचलूनि पुसें तानभूक । पुसीं माझें मुख पीतांबरें ॥३॥

बुझावोनि माझी धरीं हनुवंटी । ओवाळुनि दिठी करुनी सांडीं ॥४॥

तुका म्हणे बापा आहो विश्वंभरा । आतां कृपा करा ऐसी कांहीं ॥५॥

३८५१

न सरे लुटितां मागें बहुतां जनीं । जुनाट हे खाणी उघडिली ॥१॥

सद्धि महामुनि साधक संपन्न । तिहीं हें जतन केलें होतें ॥ध्रु.॥

पायाळाच्या गुणें पडिलें ठाउकें । जगा पुंडलिकें दाखविलें ॥२॥

तुका म्हणे येथें होतों मी दुबळें । आलें या कपाळें थोडें बहु ॥३॥

३८५२

भगवें तरी श्वान सहज वेष त्याचा । तेथें अनुभवाचा काय पंथ ॥१॥

वाढवुनी चटा फिरे दाही दिशा । तरी जंबुवेषा सहज स्थिति ॥ध्रु.॥

कोरोनियां भूमी करिती मधीं वास । तरी उंदरास काय वाणी ॥२॥

तुका म्हणे ऐसें कासया करावें । देहासी दंडावें वाउगें चि ॥३॥

३८५३

धन्य दिवस आजि डोळियां लाधला । आनंद देखिला धणीवरी ॥१॥

धन्य जालें मुख निवाली रसना । नाम नारायणा घोंष करूं ॥ध्रु.॥

धन्य हें मस्तक सर्वांग शोभलें । संताचीं पाउलें लागताती ॥२॥

धन्य आजि पंथें चालती पाउलें । टाळिया शोभले धन्य कर ॥३॥

धन्य तुका म्हणे आम्हांसी फावलें । पावलों पाउलें विठोबाचीं ॥४॥

३८५४

बरवी हे वेळ सांपडली संधि । साह्य जाली बुद्धि संचितासी ॥१॥

येणें पंथें माझीं चालिलीं पाउलें । दरुषण जालें संतां पायीं ॥ध्रु.॥

त्रासिलें दरिद्रें दोषा जाला खंड । त्या चि काळें पिंड पुनीत जाला ॥२॥

तुका म्हणे जाला अवघा व्यापार । आली वेरझार फळासी हे ॥३॥

३८५५

आपणा लागे काम वाण्याघरीं गुळ । त्याचे याति कुळ काय कीजे ॥१॥

उकरड्यावरी वाढली तुळसी । टाकावी ते कैसी ठायागुणें ॥ध्रु.॥

गाईंचा जो भक्ष अमंगळ खाय । तीचें दूध काय सेवूं नये ॥२॥

तुका म्हणे काय सलपटासी काज । फणसांतील बीज काढुनि घ्यावें ॥३॥

३८५६

जयासी नावडे वैष्णवांचा संग । जाणावा तो मांग जन्मांतरीं ॥१॥

अपवित्र वाचा जातीचा अधम । आचरण धर्म नाहीं जया ॥ध्रु.॥

मंजुळवदनीं बचनागाची कांडी । शेवटीं विघडी जीवप्राणा ॥२॥

तुका म्हणे ज्याचा पिता नाहीं शुद्ध । तयासी गोविंद अंतरला ॥३॥

३८५७

वांझेनें दाविलें ग†हवार लक्षणें । चिरगुटें घालून वाथयाला ॥१॥

तेवीं शब्दज्ञानी करिती चावटी । ज्ञान पोटासाटीं विकूनियां ॥ध्रु.॥

बोलाचि च कढी बोलाचा चि भात । जेवुनियां तृप्त कोण जाला ॥२॥

कागदीं लिहितां नामाची साकर । चाटितां मधुर गोडी नेदी ॥३॥

तुका म्हणे जळो जळो ते महंती । नाहीं लाज चित्तीं आठवण ॥४॥

३८५८

तुझिया पाळणा ओढे माझें मन । गेलों विसरोन देहभाव ॥१॥

लागला पालट फेडणें उसणें । येणें चि प्रमाणें पांडुरंगा ॥२॥

तुका म्हणे माझा जीव जैसा ओढे । तैसा चि तिकडे पाहिजेल ॥३॥

३८५९

मी दास तयांचा जयां चाड नाहीं । सुखदुःख दोहीं विरहित ॥१॥

राहिलासे उभा भीवरेच्या तीरीं । कट दोहीं करीं धरोनियां ॥ध्रु.॥

नवल काय तरी पाचारितां पावे । न स्मरत धांवे भक्तकाजा ॥२॥

सर्व भार माझा त्यासी आहे चिंता । तो चि माझा दाता स्वहिताचा ॥३॥

तुका म्हणे त्यासी गाईंन मी गीतीं । आणीक तें चित्तीं न धरीं कांहीं ॥४॥

३८६०

जुंझायाच्या गोष्टी ऐकतां चि सुख । करितां हें दुःख थोर आहे ॥१॥

तैसी हरिभक्ति सुळावरील पोळी । निवडे तो बळी विरळा शूर ॥ध्रु.॥

पिंड पोसिलियां विषयांचा पाइक । वैकुंठनायक कैंचा तेथें ॥२॥

तुका म्हणे व्हावें देहासी उदार । रकुमादेवीवर जोडावया ॥३॥

३८६१

पाषाण प्रतिमा सोन्याच्या पादुका । हें हो हातीं एका समर्थाचे ॥१॥

अनामिका हातीं समर्थाचा सिक्का । न मानितां लोकां येइल कळों ॥२॥

तुका म्हणे येथें दुराग्रह खोटा । आपुल्या अदृष्टा शरण जावें ॥३॥

३८६२

बहु या प्रपंचें भोगविल्या खाणी । टाकोनियां मनीं ठेविला सीण ॥१॥

आतां पायांपाशीं लपवावें देवा । नको पाहूं सेवा भक्ती माझी ॥ध्रु.॥

बहु भय वाटे एकाच्या बोभाटें । आली घायवटे फिरोनियां ॥२॥

तुका म्हणे सिगे भरूं आलें माप । वियोग संताप जाला तुझा ॥३॥

३८६३

धरूनियां मनीं बोलिलों संकल्प । होसी तरि बाप सिद्धी पाव ॥१॥

उत्कंठा हे आजी जाली माझे पोटीं । मोकळिली गोष्टी टाळाटाळ ॥ध्रु.॥

माझा मज असे ठाउका निर्धार । उपाधि उत्तर न साहे पैं ॥२॥

तुका म्हणे जरि दिली आठवण । तरि अभिमान धरीं याचा ॥३॥

३८६४

आजिवरी होतों संसाराचे हातीं । आतां ऐसें चित्तीं उपजलें ॥१॥

तुला शरणागत व्हावें नारायणा । अंगीकारा दिना आपुलिया ॥ध्रु.॥

विसरलों काम याजसाठीं धंदा । सकळ गोविंदा माझें तुझें ॥२॥

तुका म्हणे विज्ञापना परिसावी । आवडी हे जीवीं जाली तैसी ॥३॥

३८६५

धन्यधन्य ज्यास पंढरीसी वास । धन्य ते जन्मास प्राणी आले ॥१॥

बहु खाणीमध्यें होत कोणी एक । त्रिगुण कीटक पक्षिराज ॥ध्रु.॥

उत्तम चांडाळ नर नारी बाळ । अवघे चि सकळ चतुर्भुज ॥२॥

अवघा विठ्ठल तेथें दुजा नाहीं । भरला अंतर्बाहि सदोदीत ॥३॥

तुका म्हणे येथें होउनी राहेन । सांडोवा पाषाण पंढरीचा ॥४॥

३८६६

असंत लक्षण भूतांचा मत्सर । मनास निष्ठ‍ अतिवादी ॥१॥

अंतरीचा रंग उमटे बाहेरी । वोळखियापरी आपेंआप ॥ध्रु.॥

संत ते समय वोळखती वेळ । चतुष्ट निर्मळ चित्त सदा ॥२॥

तुका म्हणे हित उचित अनुचित । मज लागे नित आचरावें ॥३॥

३८६७

विठ्ठलावांचोनि ब्रम्ह जें बोलती । वचन तें संतीं मानूं नये ॥१॥

विठ्ठलावांचूनि जेजे उपासना । अवघा चि जाणा संभ्रमु तो ॥ध्रु.॥

विठ्ठलावांचूनि सांगतील गोष्टी । वांयां ते हिंपुटी होत जाणा ॥२॥

विठ्ठलांवाचूनि जें कांहीं जाणती । तितुल्या वित्पित्त वाउगीया ॥३॥

तुका म्हणे एक विठ्ठल चि खरा । येर तो पसारा वाउगा चि ॥४॥

३८६८

सर्व काळ डोळां बैसो नारायण । नयो अभिमान आड मध्यें ॥१॥

धाड पडो तुझ्या थोरपणावरि । वाचे नरहरि उच्चारीना ॥ध्रु.॥

जळो अंतरींचें सर्व जाणपण । विवादवचन अहंतेचें ॥२॥

सकळां चरणीं गळित माझा जीव । तुका म्हणे भाव एकविध ॥३॥

३८६९

मधुरा उत्तरासवें नाहीं चाड । अंतरंगीं वाड भाव असो ॥१॥

प्राणावेगळा न करी नारायण । मग नसो ज्ञान मूर्ख बरा ॥ध्रु.॥

जननिंदा होय तो बरा विचार । थोरवीचा भार कामा नये ॥२॥

तुका म्हणे चित्तीं भाव निष्टावंत । दया क्षमा शांत सर्वां भूतीं ॥३॥

३८७०

झाडा वरपोनि खाऊनियां पाला । आठवी विठ्ठला वेळोवेळां ॥१॥

वल्कलें नेसुनि ठुंगा गुंडाळुनी । सांडी देहभान जवळुनी ॥ध्रु.॥

लोकमान वमनासमान मानणें । एकांतीं राहणें विठोसाटीं ॥२॥

सहसा करूं नये प्रपंचीं सौजन्य । सेवावें अरण्य एकांतवास ॥३॥

ऐसा हा निर्धार करी जो मनाचा । तुका म्हणे त्याचा पांग फिटे ॥४॥

३८७१

भक्तिभावें करी बैसोनि निश्चित । नको गोवूं चित्त प्रपंचासी ॥१॥

एका दृढ करीं पंढरीचा राव । मग तुज उपाव पुढिल सुचे ॥ध्रु.॥

नको करूं कांहीं देवतापूजन । जप तप ध्यान तें ही नको ॥२॥

मानिसील झणी आपलिक कांहीं । येरझार पाहीं न चुके कदा ॥३॥

ऐसे जन्म किती पावलासी देहीं । अझूनि का नाहीं कळली सोय ॥४॥

सोय घरीं आतां होय पां सावध । अनुभव आनंद आहे कैसा ॥५॥

सहज कैसें आहे तेथीचें तें गुज । अनुभवें निज पाहे तुकीं ॥६॥

तुका म्हणे आतां होईं तूं सावध । तोडीं भवबंध एका जन्में ॥७॥

३८७२

दोराच्या आधारें पर्वत चढला । पाउलासाटीं केला अपघात ॥१॥

अष्टोत्तरदशें व्याधि ज्य वैद्यें दवडुनी । तो वैद्य मारूनि उत्तीर्ण जाला ॥ध्रु.॥

नव मास माया वाइलें उदरीं । ते माता चौबारीं नग्न केली ॥२॥

गायत्रीचें क्षीर पिळुनी घेऊनी । उपवासी बांधोनी ताडन करी ॥३॥

तुका म्हणे दासां निंदी त्याचें तोंड । पहातां नरककुंड पूर्वजांसी ॥४॥

३८७३

न कळे ब्रम्हज्ञान आचार विचार । लटिका वेव्हार करीतसे ॥१॥

विश्वामित्री पोटीं तयाचा अवतार । नांव महाखर चांडाळाचें ॥ध्रु.॥

द्रव्यइच्छेसाटीं करीतसे कथा । काय त्या पापिष्ठा न मिळे खाया ॥२॥

पोट पोसावया तोंडें बडबडी । नाहीं धडफुडी एक गोष्टी ॥३॥

तुका म्हणे तया काय व्याली रांड । येउनिया भंड जनामध्यें ॥४॥

३८७४

नित्य उठोनियां खायाची चिंता । आपुल्या तूं हिता नाठवीसी ॥१॥

जननीचे पोटीं उपजलासी जेव्हां । चिंता तुझी तेव्हां केली तेणें ॥ध्रु.॥

चातकां लागूनि मेघ नित्य वर्षे । तो तुज उदास करील केवीं ॥२॥

पक्षी वनचरें आहेत भूमीवरि । तयांलागीं हरि उपेक्षीना ॥३॥

तुका म्हणे भाव धरुन राहें चित्तीं । तरि तो श्रीपति उपेक्षीना ॥४॥

३८७५

जेजे आळी केली तेते गेली वांयां । उरला पंढरिराया श्रम माझा ॥१॥

काय समाधान केलें कोण वेळे । कोणें माझे लळे पाळियेले ॥ध्रु.॥

अभ्यास तो नाहीं स्वप्नीं ही दुश्चिता । प्रत्यक्ष कैंचा चि तो ॥२॥

आतां पुढें लाज वाटे पांडुरंगा । भक्त ऐसें जगामाजी जालें ॥३॥

तुका म्हणे आतां नाहीं भरवसा । मोकलिसी ऐसा वाटतोसी ॥४॥

३८७६

पूवाअहूनि बहु भक्त सांभाळिले । नाहीं अव्हेरिले दास कोणी ॥१॥

जेजे शरण आले तेते आपंगिले । पवाडे विठ्ठले ऐसे तुझे ॥ध्रु.॥

मिरवे चरणीं ऐसीये गोष्टीचें । भक्तसांभाळाचें ब्रीद ऐसें ॥२॥

तुका म्हणे आम्हांसाटी येणें रूपा । माझ्या मायबापा पांडुरंगा ॥३॥

३८७७

दर्दुराचें पिलुं म्हणे रामराम । नाहीं उदक उष्ण होऊं दिलें ॥१॥

कढेमाजी बाळ करी तळमळ । गोविंद गोपाळ पावें वेगीं ॥ध्रु.॥

आज्ञा तये काळीं केली पावकासी । झणी पिलीयासी तापवीसी ॥२॥

तुका म्हणे तुझे ऐसे हे पवाडे । वणिऩतां निवाडे सुख वाटे ॥३॥

३८७८

करुणा बहुत तुझिया अंतरा । मज विश्वंभरा कळों आलें ॥१॥

पक्षीयासी तुझें नाम जें ठेविलें । तयें उद्धरिलें गणिकेसी ॥ध्रु.॥

कुंटिणी ते दोष बहु आचरली । नाम घेतां आली करुणा तुज ॥२॥

हृदय कोमळ तुझें नारायणा । ऐसें बहुता जनां तारियेलें ॥३॥

तुका म्हणे सीमा नाहीं तुझे दये । कोमळ हृदय पांडुरंगा ॥४॥

३८७९

आजामेळा अंत मरणासी आला । तोंवरि स्मरला नाहीं तुज ॥१॥

प्राण जातेवेळे म्हणे नारायण । त्यासाटीं विमान पाठविलें ॥ध्रु.॥

बहुत कृपाळु होसी जगन्नाथा । त्रैलोक्यसमर्था सोइरिया ॥२॥

तुका म्हणे भक्तकाज तूं कैवारी । तुज साही चारी वणिऩताती ॥३॥

३८८०

धर्म रक्षावया अवतार घेशी । आपुल्या पाळिसी भक्तजना ॥१॥

अंबॠषीसाटीं जन्म सोसियेलें । दुष्ट निर्दाळिले किती एक ॥ध्रु.॥

धन्य तुज कृपासिंधु म्हणतील । आपुला तूं बोल साच करीं ॥२॥

तुका म्हणे तुज वणिऩती पुराणें । होय नारायणें दयासिंधु ॥३॥

३८८१

येउनी जाउनी पाहें तुजकडे । पडिल्या सांकडें नारायणा ॥१॥

आणीक कोणाचा मज नाहीं आधार । तुजवरि भार जीवें भावें ॥ध्रु.॥

निष्ठ‍ अथवा होई तूं कृपाळ । तुज सर्वकाळ विसरेंना ॥२॥

आपुलें वचन राहावें सांभाळून । तुम्हां आम्हां जाण पडिपाडु ॥३॥

ज्याच्या वचनासी अंतर पडेल । बोल तो होईंल तयाकडे ॥४॥

तुम्हां आम्हां तैसें नाहीं म्हणे तुका । होशील तूं सखा जीवलगा ॥५॥

३८८२

आइक नारायणा वचन माझें खरें । सांगतों निर्धारें तुजपासीं ॥१॥

नाहीं भाव मज पडिली लोककाज । राहिलेंसे काज तुझे पायीं ॥२॥

जरि तुज कांहीं करणें उचित । तारीं तूं पतित तुका म्हणे ॥३॥

३८८३

अनाथ परदेशी हीन दीन भोळें । उगलें चि लोळे तुझे रंगीं ॥१॥

आपुलें म्हणावें मज नुपेक्षावें । प्रेमसुख द्यावें मायबापा ॥ध्रु.॥

कासवीचे परि दृष्टी पाहें मज । विज्ञानीं उमज दावुनियां ॥२॥

तुका म्हणे तुझा जालों शरणागत । काया वाचा चित्त दुजें नाहीं ॥३॥

३८८४

पावलों पंढरी वैकुंठभवन । धन्य आजि दिन सोनियाचा ॥१॥

पावलों पंढरी आनंदगजरें । वाजतील तुरें शंख भेरी ॥ध्रु.॥

पावलों पंढरी क्षेमआलिंगनीं । संत या सज्जनीं निवविलें ॥२॥

पावलों पंढरी पार नाहीं सुखा । भेटला हा सखा मायबाप ॥३॥

पावलों पंढरी येरझार खुंटली । माउली वोळली प्रेमपान्हा ॥४॥

पावलों पंढरी आपुलें माहेर । नाहीं संवसार तुका म्हणे ॥५॥

३८८५

अभयदान मज देई गा उदारा । कृपेच्या सागरा पांडुरंगा ॥१॥

देहभाव तुझ्या ठेवियेला पायीं । आणीक मी कांही नेणें दुजें ॥ध्रु.॥

सेवा भक्ति भाव नेणें मी पतित । आतां माझें हित तुझ्या पायीं ॥२॥

अवघा निरोपिला तुज देहभाव । आतां मज पाव पांडुरंगा ॥३॥

तुका म्हणे तुजें नाम दिनानाथ । तें मज उचित करीं आतां ॥४॥

३८८६

लागो तुझी सोय ऐसे कोणी करी । माझे विठाबाईं जननिये ॥१॥

पतितपावन म्हणविसी जरी । आवरण करीं तरी माझें ॥ध्रु.॥

नाहीं तरी ब्रीद टाकीं सोडूनियां । न धरिसी माया जरी माझी ॥२॥

बोलिला तो बोल करावा साचार । तरि लोक बरें म्हणतील ॥३॥

करावा संसार लोक लाजे भेणें । वचनासी उणें येऊं नेदीं ॥४॥

तुम्हां आम्हां तैसें नाहीं म्हणे तुका । होशील तूं सखा जीवलग ॥५॥

३८८७

तू आम्हां सोयरा सज्जन सांगाति । तुजलागीं प्रीति चालो सदा ॥१॥

तूं माझा जिव्हाळा जीवाचा जिवलग । होसी अंतरंग अंतरींचा ॥ध्रु.॥

गण गोत मित्र तूं माझें जीवन । अनन्यशरण तुझ्या पांयीं ॥२॥

तुका म्हणे सर्वगुणें तुझा दास । आवडे अभ्यास सदा तुझा ॥३॥

३८८८

आवडेल तैसें तुज आळवीन । वाटे समाधान जीवा तैसें ॥१॥

नाहीं येथें कांहीं लौकिकाची चाड । तुजविण गोड देवराया ॥ध्रु.॥

पुरवीं मनोरथ अंतरींचें आर्त । धायेवरि गीत गाई तुझे ॥२॥

तुका म्हणे लेंकी आळवी माहेरा । गाऊं या संसारा तुज तैसें ॥३॥

३८८९

माझें मुख नामीं रंगो सर्वकाळ । गोविंद गोपाळ राम कृष्ण ॥१॥

अबद्ध चांगलें गाऊं भलतैसें । कळलें हें जैसें मायबापा ॥२॥

तुका म्हणे मज न लगे वांकडें । मी तुझें बोबडें बाळ तान्हें ॥३॥

३८९०

यालागीं आवडी म्हणा राम कृष्ण । जोडा नारायण सर्वकाळ ॥१॥

सोपें हें साधन लाभ येतो घरा । वाचेसी उच्चारा राम हरि ॥ध्रु.॥

न लगती कष्ट न लगे सायास । करावा अभ्यास विठ्ठलाचा ॥२॥

न लगे तप तीर्थ करणें महादान । केल्या एक मन जोडे हरि ॥३॥

तुका म्हणे कांहीं न वेचितां धन । जोडे नारायण नामासाटीं ॥४॥

३८९१

झांकूनियां नेत्र काय जपतोसी । जंव नाहीं मानसीं प्रेमभाव ॥१॥

रामनाम म्हणा उघड मंत्र जाणा । चुकती यातना गर्भवास ॥ध्रु.॥

मंत्र यंत्र संध्या करिसी जडीबुटी । तेणें भूतसृष्टी पावसील ॥२॥

तुका म्हणे ऐक सुंदर मंत्र एक । भवसिंधुतारक रामनाम ॥३॥

३८९२

पापिया चांडाळा हरिकथा नावडे । विषयालागीं आवडें गाणें त्याला ॥१॥

ब्राम्हणा दक्षणा देतां रडे रुका । विषयालागीं फुका लुटीतसे ॥ध्रु.॥

वीतभरि लंगोटी नेदी अतीताला । खीरम्या देतो शाला भोरप्यासी ॥२॥

तुका म्हणे त्याच्या थुंका तोंडावरि । जातो यमपुरी भोगावया ॥३॥

३८९३

क्षुधारथी अन्नें दुष्काळें पीडिलें । मिष्टान्न देखिलें तेणें जैसें ॥१॥

तैसें तुझे पायीं लांचावलें मन । झुरे माझा प्राण भेटावया ॥ध्रु.॥

मांजरें देखिला लोणियांचा गोळा । लावुनियां डोळा बैसलेंसे ॥२॥

तुका म्हणे आतां झडी घालूं पाहें । पांडुरंगे माये तुझे पायीं ॥३॥

३८९४

स्वामीसी संकट पडे जे गोष्टीचें । काय त्या प्रेमाचें सुख मज ॥१॥

दुःखवीना चित्त तुझें नारायणा । कांहीं च मागेना तुजपासीं ॥ध्रु.॥

रिद्धि सिद्धि मोक्ष संपित्त विलास । सोडियेली आस याची जीवें ॥२॥

तुका म्हणे एके वेळे देई भेटी । वोरसोनि पोटीं आलिंगावें ॥३॥

३८९५

देव तिंहीं बळें धरिला सायासें । करूनियां नास उपाधीचा ॥१॥

पर्वपक्षी धातु धिःकारिलें जन । स्वयें जनार्दन ते चि जाले ॥२॥

तुका म्हणे यासी न चले तांतडी । अनुभवें गोडी येइल कळों ॥३॥

३८९६

भेटीवांचोनियां दुजें नाहीं चित्तीं । येणें काकुलती याजसाटीं ॥१॥

भेटोनियां बोलें आवडीचें गुज । आनंदाच्या भोजें जेवूं संगें ॥ध्रु.॥

मायलेकरासीं नाहीं दुजी परि । जेऊं बरोबरी बैसोनियां ॥२॥

तुका म्हणे ऐसें अंतरींचें आर्त । यावें जी त्वरित नारायणा ॥३॥

३८९७

आविसाचे आसे गळ गिळी मासा । फुटोनियां घसा मरण पावे ॥१॥

मरणाचे वेळे करी तळमळ । आठवी कृपाळ तये वेळीं ॥२॥

अंतकाळीं ज्याच्या नाम आलें मुखा । तुका म्हणे सुखा पार नाहीं ॥३॥

३८९८

जायाचें शरीर जाईंल क्षणांत । कां हा गोपिनाथ पावे चि ना ॥१॥

कृपेचे सागर तुम्ही संत सारे । निरोप हा फार सांगा देवा ॥ध्रु.॥

अनाथ अज्ञान कोणी नाहीं त्यासि । पायापें विठ्ठला ठेवीं मज ॥२॥

तुका म्हणे ऐसें करावें निर्वाण । मग तो रक्षण करिल माझें ॥३॥

३८९९

त्रासला हा जीव संसारींच्या सुखा । तुजविण सखा नाहीं कोणी ॥१॥

ऐसें माझें मनीं वाटे नारायणा । घालावी चरणावरि मिठी ॥ध्रु.॥

कइं तें सुंदर देखोनि रूपडें । आवडीच्या कोडें आळंगीन ॥२॥

नाहीं पूर्व पुण्य मज पापरासी । म्हणोनि पायांसी अंतरलों ॥३॥

अलभ्य लाभ कैंचा संचितावेगळा । विनवी गोपाळा दास तुका ॥४॥

३९००

मोलाचें आयुष्य वेचुनियां जाय । पूर्वपुण्यें होय लाभ याचा ॥१॥

अनंतजन्मींचे शेवट पाहतां । नर देह हातां आला तुझ्या ॥ध्रु.॥

कराल ते जोडी येईंल कार्यासी । ध्यावें विठ्ठलासी सुखालागीं ॥२॥

सांचलिया धन होईंल ठेवणें । तैसा नारायण जोडी करा ॥३॥

करा हरिभक्ती परलोकीं ये कामा । सोडवील यमापासोनियां ॥४॥

तुका म्हणे करा आयुष्याचें मोल । नका वेचूं बोल नामेंविण ॥५॥