गुरूचरित्र

गुरूचरित्र हे मराठीतील एक प्रभावशाली धार्मिक पुस्तक आहे. १५ व्या- १६ व्या शतकात श्री. सरस्वती गंगाधर स्वामींनी हे पुस्तक लिहीले. ह्या ग्रंथाला पवित्र वेद समजतात, म्हणून या ग्रंथाचे पारायण कठोर नियमाने करावे. याचे नियम या ग्रंथातच दिलेले आहेत. हा ग्रंथ सात दिवसांच्या सप्ताहातच किंवा तीन दिवसातच पूर्ण करावा असा नियम आहे. या पुस्तकात स्वामी नरसिंह सरस्वती यांचे चरीत्र, त्यांचे तत्वज्ञान, आणि त्यांच्याबद्दलच्या पौराणिक कथा आहेत. या पुस्तकात उर्दु आणि पर्शियन शब्द टाळून संस्कृत शब्द वापरलेले आहेत. गुरुचरित्र हिंदू लोकांत फार पवित्र ग्रंथ मानतात. सर्व दत्त भक्त या ग्रंथाचे मार्गशीर्ष महिन्यात येणार्याय पौर्णिमेपासून आठ दिवस आधी पारायण करतात, आणि पौर्णिमेच्या दिवशी, उद्यापन करतात. मार्गशीर्ष महिन्यातील पौर्णिमा दत्तजयंती होय.


अध्याय अकरावा

ब्राह्मण स्त्री करंजपुरीं । हो अंबारव्या सुंदरी । प्राक्संस्कारें प्रदोष करी । तिला वरी माधव विप्र ॥१॥

झाली दृढधी गर्भिणी । बोले तत्वज्ञान जनीं । शोभली ती संस्कारानीं । शुभलग्नीं प्रसवली ॥२॥

तो पढें बाळ ओंकार । पिता करी तत्संस्कार । होती सर्व हृष्टतर । अवतार हा म्हणती ॥३॥

करुन नामकर्मा । नाम घेती नृहरिशर्मा । पिता वेंची धन धर्मा । चित्र नर्मा दावी बाळ ॥४॥

न इच्छि शिंशु बोलाया । तया मूक मानूनियां । ते करितीं बहु उपाया । शिशु तयां दावी खुणा ॥५॥

मूकत्वा टाकी तेव्हां । बांधाल मुंजी जेव्हां । असें म्हणूनी करी तेव्हां । बाल लोहाचें सुवर्ण ॥६॥

बोल तयाचा मानून । करिती व्रतबंधन । मातेपाशीं भिक्षा दान । मागे तीन वेद पढे ॥७॥

जैं प्रातःकाल येतां । अंधःकार जाय अस्ता । तेवीं बाळें वेद पढतां । मर्त्यताधी लोपली ॥८॥

सर्वां परम हर्ष झाला । बटू प्रार्थी मातेला । स्वीकारुं संन्यासाला । होती तुला पुत्र पुत्री ॥९॥

माता दंभोलीपातसे । ऐकतांची पडतसे । सांवरोनी बोलतसे । क्रम असे संन्यासासी ॥१०॥

वेदांत ब्रह्मचर्यादि । क्रम असे नच आधीं । अन्यथा पडे मधीं । पुत्र सुधी ऐक म्हणे ॥११॥

इति श्री०प०प०वा०स० नृसिंहावतारो नाम एकादशो०