गुरूचरित्र

गुरूचरित्र हे मराठीतील एक प्रभावशाली धार्मिक पुस्तक आहे. १५ व्या- १६ व्या शतकात श्री. सरस्वती गंगाधर स्वामींनी हे पुस्तक लिहीले. ह्या ग्रंथाला पवित्र वेद समजतात, म्हणून या ग्रंथाचे पारायण कठोर नियमाने करावे. याचे नियम या ग्रंथातच दिलेले आहेत. हा ग्रंथ सात दिवसांच्या सप्ताहातच किंवा तीन दिवसातच पूर्ण करावा असा नियम आहे. या पुस्तकात स्वामी नरसिंह सरस्वती यांचे चरीत्र, त्यांचे तत्वज्ञान, आणि त्यांच्याबद्दलच्या पौराणिक कथा आहेत. या पुस्तकात उर्दु आणि पर्शियन शब्द टाळून संस्कृत शब्द वापरलेले आहेत. गुरुचरित्र हिंदू लोकांत फार पवित्र ग्रंथ मानतात. सर्व दत्त भक्त या ग्रंथाचे मार्गशीर्ष महिन्यात येणार्याय पौर्णिमेपासून आठ दिवस आधी पारायण करतात, आणि पौर्णिमेच्या दिवशी, उद्यापन करतात. मार्गशीर्ष महिन्यातील पौर्णिमा दत्तजयंती होय.


अध्याय पंधरावा

शिष्यांप्रति गुरु म्हणती । तीर्थें हिंडा सर्वक्षिती । भेटूं श्रीशैलावरती । ते म्हणती दवडूं नका ॥१॥

ते संसृतिहर पाद । हेची सर्वतीर्थास्पद । गुरु म्हणती निर्विवाद । चला खेद सोडूनियां ॥२॥

वाक्य तादृश तें ऐकूनी । भावें शिरसा मानुनी । म्हणती जावे कोण्या स्थानीं । तें ऐकूनी गुरु बोले ।

सात पुरी धाम चार । बारा ज्योतिर्लिंगें थोर । आचरतां बहु कृच्छ्र । फळ हो दूर जाय पाप ।

आचारावें तीर्थी क्षौर । जसा असे स्वाधिकार । तसा श्राद्धादिप्रकार । करितां दूर नसे क्षेम ।

जे कोणी जितुके गाव । तीर्था जाती ठेवूनि भाव । तितुके कृच्छ्रफळ अपूर्व । तरती पूर्वज तयांचे ।

पाहुनि नदीसंगम । न्हातां पुण्य उत्तम । ऋतु निवर्ततां ग्रीष्म । तीर्थधाम विटाळे ॥७॥

स्वधर्मानें आठ मास । फिरा ठरा चार मास । नवें जळ ये नदीस । दहा दिवस ये विटाळ ।

दोष नच तीरस्थांसी । तीन दिन महानदीसी । अहोरात्र र्‍हदकूपासी । करा ऐसी यात्रा तुम्हीं ।

पाप मोचन होयी ज्ञान । वर्ष येतां बहुधान्य । श्रीशैलावर मी भेटेन । तथास्तु म्हणून ते गेले ॥१॥

इति श्री०प०वा०स०गु० सारे तीर्थयात्रानिरुपणं नाम पंचदशो०