गुरूचरित्र

गुरूचरित्र हे मराठीतील एक प्रभावशाली धार्मिक पुस्तक आहे. १५ व्या- १६ व्या शतकात श्री. सरस्वती गंगाधर स्वामींनी हे पुस्तक लिहीले. ह्या ग्रंथाला पवित्र वेद समजतात, म्हणून या ग्रंथाचे पारायण कठोर नियमाने करावे. याचे नियम या ग्रंथातच दिलेले आहेत. हा ग्रंथ सात दिवसांच्या सप्ताहातच किंवा तीन दिवसातच पूर्ण करावा असा नियम आहे. या पुस्तकात स्वामी नरसिंह सरस्वती यांचे चरीत्र, त्यांचे तत्वज्ञान, आणि त्यांच्याबद्दलच्या पौराणिक कथा आहेत. या पुस्तकात उर्दु आणि पर्शियन शब्द टाळून संस्कृत शब्द वापरलेले आहेत. गुरुचरित्र हिंदू लोकांत फार पवित्र ग्रंथ मानतात. सर्व दत्त भक्त या ग्रंथाचे मार्गशीर्ष महिन्यात येणार्याय पौर्णिमेपासून आठ दिवस आधी पारायण करतात, आणि पौर्णिमेच्या दिवशी, उद्यापन करतात. मार्गशीर्ष महिन्यातील पौर्णिमा दत्तजयंती होय.


अध्याय एकतिसावा

म्हणे तंद्रि सोडुनि ऐक । वाढे विंध व्यापी अर्क । तेव्हां जाती वृंदारक । काशीमध्यें तद्‌गुरुपाशीं ॥

स्तवि वाक्पति अगस्त्यातें । लोपामुद्रा साध्वीतें । त्वत्सम नान्या पतिव्रते । पतिदेवते तूं धन्या ॥२॥

कदापि न स्वतंत्रता । पतिसेवननिरता । छायेपरी पतिदेवता । पतिव्रता ती पतिचित्ता ॥३॥

जेवी भुंजीता पति । पतिपूर्वीं स्नान करी ती । उठे आधीं निजे उपरांती । न बसे ती पतिपुढें ॥४॥

जी न जाय घराबाहेर । करीपत्युच्छिष्टाहार । पतिवचनीं जी सादर । निरंतर अनुकुल ॥५॥

जी आनंदे दैवलाभें । वस्त्रभूषणीं न क्षोभे । धर्म सोडिना देहलोभें । ती शोभे निजधर्मे ॥६॥

न घे वार्ता श्रीमंताची । मर्यादा धरि वडिलांची । स्वातंत्र्यें ती व्रताची । आशा साची नच करी ॥७॥

देव गुरु सर्व पती । मानुनी वाद न करिती । पतिसवें ज्या भांडती । भालु होती भुंकती त्या ॥८॥

न कोणासीं भेद कीजे । धवा वंचुनी खाइजे । वृक्षीं लोंबे वागुळी जे । खायी निज मळमूत्र ॥९॥

धर्मान्वित राहतां । दैवें पति मरतां । सवें जाय पतिव्रता । न वियुक्ता छायेपरी ॥१०॥

इति श्री०प०वा०स०वि सारे पतिव्रताधर्मनिरुपणं एकत्रिंशो०