त्या ग्रामामध्यें एक । विप्र येक होता रंक । भावें करी आन्हीक । हो विवेकशून्यता तत्स्त्री ॥१॥
तो नेम धरुनी परान्न । सोडी, दंपती भोजन । द्याया आला महाजन । स्त्री जाऊनीं प्रार्थी गुरुसी ॥२॥
होता कंठ भरुनि दीन । गुरु विप्रा बोलावून । म्हणे इला जा घेऊन । तूं परान्न जेवाया ॥३॥
तीचें गार्‍हाणें ऐकून । तिच्या पतीस जा म्हणून । गुरु सांगे तो मानून । तिला घेऊन गेला तो ॥४॥
तेथें मानिनी जेवितां । श्वसूकरोच्छिष्ट देतां । उठे पतीसह दुश्चिता । गुरुनाथा भेटती दोघे ॥५॥
नारी विनवी क्षमापून । गुरु म्हणे धालें कीं मन । द्विज म्हणे नेम टाळून । भ्रष्ट होवून गेलों मीं ॥६॥
अवश्य ही वैरीण । गुरु म्हणे पुरें शीण । मी माया दावून । केलें मन शुद्ध ईचें ॥७॥
ही नच इच्छील आता । सोडील परान्नाची वार्ता । न मोडली तुझी निष्ठा । दि़ज अडतां घे परान्न ॥८॥
प्रार्थी भूसूर कोठें जावें । अन्न कोणाचें वर्जावें । गुरु म्हणे जेवावें । स्वसंबंधिगुरुमित्रान्न ॥९॥
वर्जी तामस कुचरान्न । विधिनिषेधरहितान्न । दुष्प्रतिग्रह दुर्भक्षान्न । कन्यान्न सुत न होता ॥१०॥
त्यजीं निन्दकादिकान्न । जेवितांही श्राद्धान्न । षट्‌ प्राणायाम शोधन । प्रेतान्न सर्वथा वर्जी ॥११॥
अग्नाधानिभागवतान्न । पवित्र करी ब्रह्मीष्ठान । तीर्थी क्षेत्री पर्वणीं दान । हीनदान कुदान न घे ॥१२॥
स्वाचारयुक्त नर । सर्व दोष करीं दूर । द्विज म्हणे सविस्तर । नित्याचार स्पष्ट सांगा ॥१३॥
गुरु यापरी प्रार्थित । सांगे पराशरमत । उठा ब्राह्ममुहूर्तांस । गुरुदेवतांदिकां वंदा ॥१४॥
व्हायाम्य मुख निशीं ऐक । दिवा संधी उदङ्‌मुख । नैऋत्यकोणी देख । मार्गोदकवर्जितदेशीं ॥
त्यजी हरित्तृण, शिरीं । वस्त्रधरीं जलदूरीं । मलमूत्रोत्सर्ग करीं । शौचकरी मृत्तोयानें ॥१६॥
गोळ्या मोठया आंवळ्यापरी । लिंगीं एकत्रि गुदावरी । सातसात पादकरीं । निम्मीं रात्री संकटी अर्ध ॥
हा द्विजवर्याचार । वर्णी वनी यतिश्वरां । द्वित्रिचतुगुर्णाचार । स्त्रीकुमारां दुर्गंधान्त ॥१८॥
होत साचविधी शूद्रा । विप्रें किजे चूळ बारा । आठ सहा चार ईतरां । अंतीं द्विराचमनें शुद्धीं ।
मुदा पुण्य मध्यस्नान । प्रातःकाळीं गोमयस्नान । यति सन्यासी त्रिस्नान । सुभगे शिरःस्ना न नित्य ।
शीतोष्णाम्बु गृहस्थासी । मार्जनादि न तयासी । तर्पणादि बहिःस्नानासी । कीजे शिरसीं मृद्धारण ॥
अनामिकीं दर्भ पवित्र । बद्धशिख सोपवस्त्र । संध्या करा जो प्रकार । गृह्यकार वदे जैसा ॥२२॥
मौंजी चौलादिकीं न भस्म । तदन्यत्र तें परम । सनक्षत्रसंध्या परम । हो मध्यम लुप्ततारा ॥२३॥
चाक्षुष सूर्यदर्शन । प्रातःसंध्या अधम जाण । ह्याउलट रात्रौ जाण । उपस्थान सूर्येक्षणें ॥२४॥
त्या आधी, आचमन । प्राणायाम मार्जन । मंत्राचमन मार्जन । अघमर्षण अर्ध्वदान ॥२५॥
मनस्समाधानें द्या तीन । कालात्यय चौथे जाण । सूर्योदयविघ्नकारण । रक्षोगण मरती ह्यांनीं ॥
ह्या दुर्वारास्त्रें मारितां । दोष येतो, भूमी फिरतां । असावादित्य जपतां । ये शुद्धता ब्राह्मणासी ॥
हो स्वस्से पानभूत । कर्म कीजे सदोदित । शुभासनीं न्यासहित । जपा स्मरत ऋष्यादिक ॥२८॥
जप मोजा अक्षमालेनें किंवा स्फटिकादिकाने । निष्फळ तो मुद्राविणें । समाधानें मौनें जपा ॥२९॥
लय भूल पडूं न द्यावी । छन्नमाला न पडावी । गायत्री हजार जपावी । कमी योजावे अशक्तत्वें ॥
वृद्धंत्वादि तारत्म्यें । जपिजे न धनकाम्यें । उभ्यानें दोन संध्ये । सायंसंध्येसी बसूनी ॥३१॥
उभें रहावें उपस्थानीं । दिशा देव द्विजां नमूनी । गुरुपादातें वंदुनि । विसर्जोनी द्यावी संध्या ॥३२॥
हो असा हा संध्याविधी । सायंप्रातर्होमविधी । कीजे स्वयें उदया आधीं । प्रादुष्करण मग होम ॥
हा आत्मस्त्री सुतादिकें । कीजे गव्यधान्यादिकें । धर्म करितां श्रमदुःखें । नच लेखे चित्ती विप्रा ॥
भोग कः पदार्थ द्विजा । कर्मे होयी शुद्धी निजा । आनंदा घे तोचि सहजा । देवपूजा हीच मुख्य ॥
होम असा झाल्यावर । ब्रह्मयज्ञ कीजे बाहेर । ब्रह्मांजळी सपवित्र । म्हणा मंत्र ब्राह्मण अंगें ॥३६॥
विद्या हंकारवर्जित । ब्रह्मयज्ञ दे मुक्तता । दोष नसें कसें पढतां । जपाल्पता अनध्यायीं ॥३७॥
कोणी वैश्वदेवोत्तर । करिती मध्यसंध्योत्तर । तर्पा देवर्षिपितर । सव्य निवीत्य पसव्येसी ॥३८॥
होविश्वात्माऽऽब्रह्मस्तंबांत । तर्पणें तृप्तयवाक्षत । देवर्षिलाकरिती तृप्‍त । पितरातृप्‍तकरिती तिला ॥३९॥
गृहीं न हें तिलतर्पण । निंद्यदिनीं मांगल्यीं न । दिवाळींत यमतर्पण । भीष्माष्टमीसी ॥४०॥
हें करो जीवत्पिता । दोष अनवश्य करितां । मध्यान्हीं सूर्य येतां । मध्यान्हसंध्या कीजे ॥४१॥
इति श्री०प०प०वा०स०वि सारे आन्हिककर्मनिरुपणं नाम षष्‍ट्‌त्रिंशो०