संत साहित्य
संतांचा अर्थ असा आहे की भक्तांनी बनविलेले धार्मिक साहित्य. जो निर्गुण उपासक आहे त्याला संत म्हटले पाहिजे हे आवश्यक नाही. याअंतर्गत लोकमंगलविद्या ही सर्व सगुण-निर्गुणांकडे येते, परंतु आधुनिकांनी निर्गुण्य भक्तांना "संत" हे नाव दिले आणि आता त्या वर्गात हा शब्द सुरू झाला आहे. "संत" हा शब्द संस्कृतच्या पहिल्या "सत" चा बहुवचन रूप आहे, ज्याचा अर्थ सज्जन आणि धार्मिक व्यक्ती आहे. मराठीमध्ये साधू / सुधारक हा शब्द प्रचलित झाला. ज्ञानेश्वर, एकनाथ, तुकाराम, नामदेव इत्यादी संतांनी अभंग, भजन, गीते बनवून अगाध साहित्य निर्माण केले..
Install Appठळक
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय २०
श्रीपराशरजी बोले- हे द्विज ! इस प्रकर भगवान् विष्णुको अपनेसे अभिन्न चिन्तन करते करते पूर्ण तन्मयता प्राप्त हो जानेसे उन्होंने अपनेको अच्यतु रूप ही अनुभव...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १९
श्रीपराशरजी बोले - हिरण्यकशिपुने कृत्याको भी विफल हुई सुन अपने पुत्र प्रह्लादको बुलाकर उनके इस प्रभावका कारण पूछा ॥१॥ हिरण्यकशिपु बोला - अरे प्रह्लाद !...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १८
श्रीपराशर उवाच तस्यैतां दनावाश्चेष्टां दृष्टा दैत्यपतेर्भयात् । आचचख्युः स चोवाच सूदानाहूय सत्वरः ॥१॥ हिरण्यकशिपुरुवाच हे सूदा मम पुत्रोऽसावन्यषामपि दुर्मतिः । कुमार्गदेशिको दुष्टो हन्यतामविलम्बितम् ॥२॥ हालाहलं...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १७
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! उन सर्वदा उदारचरित परमबुद्धिमान् महात्मा प्रह्लादजीका चरित्र तुम ध्यानपूर्वक श्रवण करो ॥१॥ पूर्वकालमें दितिके पुत्र महाबली हिरण्यकशिपुने, ब्रह्माजीके वरसे...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १६
श्रीमैत्रेयजी बोले - आपने महात्मा मनुपुत्रोंके वंशोंका वर्णन किया और यह भी बताया कि इस जगत्के सनातन कारण भगवान् विष्णु ही हैं ॥१॥ किन्तु भगवान्...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १५
श्रीपराशरजी बोले - प्रचेताओंके तपस्यामें लगे रहनेसे ( कृषि आदिद्वारा ) किसी प्रकारकी रक्षा न होनेके कारण पृथिवीको वृक्षोंने ढँक लिया और प्रजा बहुत कुछ...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १४
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! पृथुके अन्तद्धीन और वादी नामक दो धर्मज्ञ पुत्र हुए, उनमेंसे अन्तर्द्धानसे उसकी पत्नी शिखण्डिनीने हविर्धानको उप्तन्न किया ॥१॥ हविर्धानसे...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १३
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! ध्रुवसे ( उसकी पत्नीने ) शिष्टि और भव्यको उत्पन्न किया और भव्यसे शम्भुका जन्म हुआ तथा शिष्टिके द्वारा उसकी...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १२
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! यह सब सुनकर राजपुत्र ध्रुव उन ऋषियोंको प्रणामकर उस वनसे चल दिया ॥१॥ और हे द्विज ! अपनेको कृतकृत्य...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ११
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! मैंने तुम्हें स्वायम्भूवमनुके प्रियव्रत एवं उत्तानपाद नामक दो महाबलवान् और धर्मज्ञ पुत्र बतलाये थे ॥१॥ हे ब्रह्मन ! उनमेंसे...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ११
श्रीपराशरजी बोले - हे मैत्रेय ! मैंने तुम्हें स्वायम्भूवमनुके प्रियव्रत एवं उत्तानपाद नामक दो महाबलवान् और धर्मज्ञ पुत्र बतलाये थे ॥१॥ हे ब्रह्मन ! उनमेंसे...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १०
श्रीमैत्रेयजी बोले - हे मुने ! मैंने आपसे जो कुछ पूछा था वह सब आपने वर्णन कियाः अब भृगुजीकी सन्तानसे लेकर सम्पूर्ण सृष्टिका आप मुझसे...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ९
श्रीपराशरजी बोले- हे मैत्रेय ! तुमने इस समय मुझसे जिसके विषयमें पूछा है वह श्रीसम्बन्ध ( लक्ष्मीजीका इतिहास ) मैंने भी मरीचि ऋषिसे सुना था,...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ८
श्रीपराशरजी बोले- हे महामुने ! मैंने तुमसे ब्रह्माजीके तामस सर्गका वर्णन किया, अब मैं रुद्रसर्गका वर्णण करता हूँ, सो सुनो ॥१॥ कल्पके आदिमे अपने समान...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ७
श्रीपराशरजी बोले- फिर उन प्रजापतिके ध्यान करनेपर उनके देहस्वरूप भूतोंसे उप्तन्न हुए शरीर और इन्द्रियोंके सहित मानस प्रजा उप्तन्न हुई । उस समय मतिमान् ब्रह्माजीके...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ६
श्रीमैत्रेयजी बोले- हे भगवान् ! आपने जो अर्वाक् स्त्रोता मनुष्योंके विषयमें कहा उनकी सृष्टि ब्रह्माजीने किस प्रकार की यह विस्तारपूर्वक कहिये ॥१॥ श्रीप्रजापतिने ब्राह्मणादि वर्णको...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ५
श्रीमैत्रेयजी बोले- हे द्विजराज ! सर्गके आदिमें भगवान् ब्रह्माजीने पृथिवी, आकाश और जल आदिमें रहनेवाले देव, ऋषि, पितृगण, दानव, मनुष्य, तिर्यक और वृक्षादिको जिस प्रकार...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ४
श्रीमैत्रेय बोले - हे महामुने ! कल्पके आदिमें नारायणाख्य भगवान् ब्रह्माजीने जिस प्रकार समस्त भूतोंकी रचना की वह आप वर्णन किजिये ॥१॥ श्रीपराशरजी बोले- प्रजापतियोंके...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय ३
श्रीमैत्रेयजी बोले- हे भगवन् ! जो ब्रह्म, निर्गुण, अप्रमेय, शुद्ध और निर्मलात्मा है उसका सर्गादिका कर्त्ता होना कैसे सिद्ध हो सकता है ? ॥१॥ श्रीपराशरजी...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय २
श्रीपराशरजी बोले- जो ब्रह्म, विष्णु और शंकररूपसे जगत्की उप्तत्ति, स्थिति और संहारके कारण हैं तथा अपने भक्तोंको संसार-सागरसे तारनेवाले हैं, उन विकाररहित, शुद्ध, अविनाशी, परमात्मा,...
श्रीविष्णुपुराण - प्रथम अंश - अध्याय १
ग्रन्थका उपोद्घात श्रीसूतजी बोले- मैत्रेयजीने नित्यकर्मोंसे निवृत्त हुए मुनिवर पराशरजीको प्रणाम कर एवं उनके चरण छूकर पूछा ॥१॥ “हे गुरुदेव ! मैंने आपहीसे सम्पूर्ण वेद,...
महाराष्ट्रांतील संत परंपरा - अल्प परिचय
इतिहासाच्या बाबतीत माझा तेवढा मोठा हातखंड नाहीच्या काळात आपण ज्ञानाने समृद्ध आहोत याचे श्रेय आपल्या संतांनी केलेल्या कार्यास जाते. संतांचे कार्य पाहता आपण त्यांचे कार्य...
संत गोरोबा कुंभार
संत ज्ञानेश्र्वरकालीन संत प्रभावळीतील सत्पुरुषांपैकी ‘कोणाचा आध्यात्मिक अधिकार किती मोठा’ याचा निर्णय करण्याचा आध्यात्मिक अधिकार असलेले, सर्वार्थाने ज्येष्ठ - गोरोबाकाका!
संत सावता महाराज
‘कांदा मुळा भाजी। अवघी विठाबाई माझी।’ असे म्हणत कर्मातच ईश्र्वर पाहणारे, कर्मयोग अतिशय साध्य सरळ भाषेत सर्वसामान्यांना सांगणारे, थोर संत म्हणजे संत सावता महाराज.
समर्थ रामदास
मुळ नाव :नारायण सूर्याजी ठोसर वडील :सूर्याजी ठोसर आई :राणूबाई ठोसर साहित्यरचना:दासबोध,आत्माराम,मनाचे श्लोक,करुणाष्टके,अनेक स्फुट रचना तीर्थक्षेत्रे: सज्जनगड,शिवथर घळ
संत तुकाराम
मुळचे नाव:तुकाराम बोल्होबा अंबिले (मोरे) आईचे नाव:कनकाई पत्नीचे नाव:आवडाबाई जन्मठिकाण:इ.स. १६०९ देहू, महाराष्ट्र समाधी,मृत्यु:इ.स. १६५० ,देहू,महाराष्ट्र ग्रंथ:तुकारामांची गाथा व हजारो अभंग गुरू:चैतन्य महाप्रभू
संत श्री ज्ञानेश्वर
‘नमितो योगी, थोर विरागी तत्त्वज्ञानी संत। तो सत् कविवर परात्पर गुरु ज्ञानदेव भगवंत।।’ श्रीस्वरूपानंद स्वामी
महाराष्ट्रात महानुभाव
: यादवराजांच्या कारकीर्दीत, बाराव्या शतकात, महाराष्ट्रात महानुभाव पंथ उद्यास आला. सामान्यांना त्यांच्या भाषेत मोक्षमार्ग सुलभ करून सांगणारे जैन, नाथ, लिंगायत, आदी पंथ यापूर्वीच प्रस्थापित झाले...
गाडगे महाराज
गाडगे महाराज (फेब्रुवारी २३, १८७६ ) हे ईश्वर कशात आहे ही नेमकी जाणीव असलेले संत आणि गोरगरीब, दीनदलित यांचा ऐहिक व आध्यात्मिक विकास होण्यासाठी; अज्ञान,...
तुकडोजी महाराज
तुकडोजी महाराज (Tukdoji Maharaj) यांना राष्ट्रसंत म्हणून ओळखले जाते. अंधश्रद्धा निर्मूलन, जातिभेद निर्मूलन यांसाठी त्यांनी भजनांचा आणि कीर्तनाचा प्रभावीपणे वापर केला. आत्मसंयमनाचे विचार त्यांनी ग्रामगीता...
संत एकनाथ
‘ज्ञानेश्र्वरी’ ची प्रत शुद्ध करण्यासह, उच्च दर्जाचे विपुल साहित्य निर्माण करणारे संत कवी आणि ‘भारुडांतून’ रंजनासह समाजाचे प्रबोधन करणारे समाजसुधारक!
संत चोखामेळा
‘तुका म्हणे तुम्ही विचारांचे ग्रंथ। तारिले पतित तेणे किती।।’ खुद्द तुकोबाराय ज्यांच्याबद्दल असे म्हणतात, ते पतितांना तारणारे व उपेक्षितांची र्कैफियत देवापुढे तळमळीने मांडणारे संत.
संत नामदेव
‘मराठी’ तील पहिले चरित्रकार व आत्मचरित्रकार आणि ‘कीर्तना’ च्या माध्यमातून भागवत धर्म पंजाबपर्यंत नेणारे आद्य प्रचारक!
संत जनाबाई
जनीचे अभंग लिहीत नारायण। करीत श्रवण साधुसंत।। धन्य तेचि जनी, धन्य तिची भक्ती। नामदेव स्तुती करीतसे।।
आनंदवनभुवनी
स्वर्गीची लोटली जेथे रामगंगा महानदी तीर्थासी तुळणा नाही, आनंदवनभुवनी
अभंग १
देवाच्या द्वारांत चारी मुक्ती
अगा करुणाकरा
अगा करुणाकरा करितसें धांवा । या मज सोडवा लवकरी ॥१॥
शरीर सोकलें देखिलिया सुखा...
शरीर सोकलें देखिलिया सुखा । कदान्न तें मुखा रुचि नेदी ॥१॥
श्लोक ३ रा
गुणदोषभिदादृष्टिमन्तरेन वचस्तव । निःश्रेयसं कथं नृणां, निषेधविधिलक्षणम् ॥३॥
सर्व पाने
अध्याय ७
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥ ॥ ऐका संतचरित्र ग्रंथसार ॥ हाचि पयोब्धि क्षीरसागर ॥ नाना दृष्टांत हे जलचर ॥ सप्रेम जीवनीं धांवती ॥१॥ आवडीच्या लाटा उसळती ॥ ज्ञानाकाश भेदूं...
अध्याय ६
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥ आजचि दिवाळी दसरा पातला सण ॥ सर्वेंद्रियां सौख्यकारण ॥ त्यांतही श्रोतयांचे श्रवण ॥ सभाग्य पूर्ण भासती ॥१॥ सर्वांसी समान निशापती ॥ परी चकोरें आधीं...
अध्याय ५
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥ ऐका श्रोते सावधान ॥ कथा सुरस अतिपावन ॥ गोड पाहतां अमृताहून ॥ उपमा गौण वाटतसे ॥१॥ पवित्रपणें वर्णूं थोरली ॥ तरी गंगेहून दिसे आगळी...
अध्याय ४
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः ॥ ॥ जय जय विश्वव्यापका जगदुद्धारा ॥ मदनताता श्यामसुंदरा ॥ नीलग्रीवमानसप्रिया ॥ सर्वेश्वरा गोविंदा ॥१॥ जय गोकुळवासिया गोरक्षका ॥ यशोदेचिया निजबाळका ॥ विधिजनका कंसांतका ॥...
अध्याय ३
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥ जय जय भक्तवत्सला आनंदकंदा ॥ परमपुरुषा सच्चिदानंदा ॥ जगदुद्धारा जगद्वंद्या ॥ श्यामसुंदरा गोविंदा ॥१॥ जय भीमातटनिकटवासिया ॥ पुंदरीकवरदा यादवराया ॥ जघनीं कर ठेवूनियां...
अध्याय २
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगोपालकृष्णाय नमः ॥ यावरी व्यासासी सांगे राजीवनयन ॥ त्वां कथिलीं पुराणें संपूर्ण ॥ त्यांचा अर्थ न कळे गहन ॥ अज्ञानजनां कलियुगीं ॥१॥ तूं जयदेवरूपें अवतार ॥ घेऊनि...
अध्याय १
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीरुक्मिणीपांडुरंगाभ्या नमः ॥ ॥ जय जय भीमातीरविहारा ॥ भक्तवत्सला कृपासागरा ॥ व्यापूनियां चराचरा ॥ अससी निराळा सर्वातीत ॥१॥ गणेशसरस्वतीरूपक ॥...
आरती श्रीविठ्ठलाची, प्रार्थना - आरती श्रीविठ्ठलाची युगें ...
आरती श्रीविठ्ठलाची युगें अठ्ठावीस विठेवरी उभा ॥ वामांगीं रखुमाई दिसे दिव्य शोभा ॥ पुंडलिकाचे भेटी परब्रह्म आलें गा ॥ चरणीं वाहे भीमा उद्धरी जगा ॥१॥ जय देव जय देव जय...
॥ मंगलाचरणम् ॥
स जयति सिन्धुरवदनो देवो यत्पादपङ्कजस्मरणम् ॥ वासरमणिरिव तमसां राशिं नाशयति विघ्नानाम् ॥१॥ या कुन्देन्दुतुषारहारधवला या शुभ्रवस्त्रावृता या वीणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपद्मासना ॥ या ब्रह्माच्युतशंकर प्रभृतिभिर्देवैः सदा वन्दिता सा मां पातु सरस्वती...
पोहे खास करुन ज्यांना आवडतात त्याच्या साठी
हा लेख मी लिहिलेला नाही !पण लेख छान आहे त्या लेखकास मनापासुन धन्यवाद !
साद मातृभूमीस्
[9:15 AM, 10/15/2017] +91 75065 82341: भारत…या देशावर अनेक परकीय आक्रमणे झाली .बराचसा परकीय सत्तासंघर्ष पाहिला आणि सोसला आहे या भारताने . इंग्रजांच्या 150 वर्षांच्या गुलामीतून मुक्त होण्याकरता कित्येकांना बलिदान...